پیامک، رسانه‌ای واسط با کارکردهای مختلف‌

استفاده از پیام‌کوتاه تلفن همراه به‌عنوان ابزاری برای تبلیغات در زمینه‌کالا‌، خدمات، ‌اهداف، رویکردها و غیره توسط شرکت‌ها، گروه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای مختلف از یک‌سو و همچنین استفاده‌رسانه‌ها از آن برای انعکاس اخبار خود از سوی دیگر در کنار استفاده‌های بسیاری که خود ما و در راستای اهداف‌مان ازجمله ارتباطات اجتماعی از آن استفاده می‌کنیم، سبب شده‌است که این سیستم به‌ظاهر ساده، در جوامع امروز، به عقیده‌بسیاری کارکردی رسانه‌ای پیدا کند; به‌گونه‌ای که حتی می‌توان آن را رسانه‌ای واسطه با کارکردهای متفاوت نامید; گذشته از این موارد، مدتی است که از این وسیله نوین ارتباطی، برای انتشار شایعه یا نسبت‌هایی به دیگران نیز استفاده می‌شود.
به گفته‌اغلب کارشناسان، استفاده ابزاری از این رسانه‌به‌ظاهر تازه متولد شده، به‌دلیل کارکردهای متفاوت، در ایام رویدادهای اجتماعی چون انتخابات نمود و جلوه بیرونی بیشتری پیدا می‌کند که تخریب وجهه‌نامزدهای انتخاباتی مختلف از جمله آنهاست که این امر ضرورت حرکت به‌سوی رعایت اخلا‌ق استفاده از این گونه ابزار را آشکارتر می‌کند. دکتر علی‌گرانمایه‌پور، مدرس ارتباطات در این‌باره می‌گوید: براساس آمار ارائه ‌شده توسط شرکت مخابرات، ایران در زمینه‌ارسال پیام کوتاه روزانه، دارای مقامی‌تک‌رقمی در میان تمامی‌کشورهای جهان است.
وی افزود: پیام کوتاه کاربردهای متفاوتی در کشور داشته و در حال حاضر نیز جایگزین فرهنگ مخفی یا شوخی و مزاح شده یا حتی می‌توان گفت که به‌نوعی جای ارتباطات اجتماعی، ارتباطات میان‌فردی یا خانوادگی افراد را گرفته است. او با اشاره به کاربردهای تجاری و رسانه‌ای پیام کوتاه ادامه داد: استفاده از برخی ابزارهای رسانه‌ای جدید، در کشور ما همیشه با نوعی زیاده‌روی یا استقبال بیش از حد یا مصنوعی همراه بوده که پیام کوتاه نیز از آن مستثنی نیست; مثلا‌ جایگزین شدن آن به جای روابط اجتماعی سبب شده‌است که افراد به نحوی با کم رنگ کردن این دسته از روابط خود عنصری ابزاری را جایگزین آن کنند.
این مدرس ارتباطات با بیان اینکه استفاده از پیام کوتاه، به دلیل هزینه‌اندک آن در مقایسه با تماس‌های تلفنی، در صدا و سیما بویژه در برگزاری مسابقات، زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، ‌یادآور شد: پیام کوتاه در داخل کم کم در حال تبدیل شدن به وسیله‌ای برای رساندن پیام‌های اجتماعی، انتقاد به وضع موجود، به ویژه در برخی مسائل سیاسی و در سطح کلا‌ن‌نیز ابزار عملیات روانی و ترور شخصیتی افراد است که این امر به عنوان مثال در ایام نزدیک به انتخابات نمود بیشتری دارد. وی خاطرنشان کرد: جایگزین شدن پیام کوتاه به جای ارتباطات انسانی، بیشترین ضربه را به جامعه‌ایرانی وارد کرده است; چراکه ایرانی‌ها به دلیل فرهنگ خاص خود، برای حریم خصوصی اهمیت ویژه‌ای قایل بوده و از آنجا که پیام کوتاه هم به نوعی حریم خصوصی محسوب می‌شود، مورد استقبال فراوانی قرار گرفته است. او با تاکید بر اینکه پیام کوتاه یک رسانه‌واسطه است که کاربردهای متفاوتی دارد، اضافه کرد: پیام کوتاه کم کم در حال جایگزین شدن به جای فرهنگ عمومی‌کشور است; ضمن این که ابزارهای کمکی موجود در گوشی‌های تلفن همراه که به دریافت، انتقال، پخش و غیره کمک می‌کنند هم ابزارهای رسانه‌ای محسوب می‌شوند که به داد وستد پرداخته و امکان دسترسی اطلا‌عات را برای دیگران فراهم می‌کنند، یعنی اطلا‌عات را از حریم خصوصی افراد خارج کرده و یا با انتقال ویروس مشکلا‌تی را برای آنها به وجود می‌آورند. دکتر امیدعلی مسعودی مدرس ارتباطات نیز در این‌باره معتقد است: پیام کوتاه، رسانه‌ای است که می‌تواند فردی و یا جمعی عمل کند، یعنی برخلا‌ف سایر رسانه‌ها که صرفا کاربردهای جمعی دارند، پیام کوتاه هم به ارتباطات میان فردی و هم به ارتباطات جمعی می‌پردازد. وی افزود: هر رسانه‌ای می‌تواند جنبه‌مثبت، منفی و یا خنثی داشته باشد که پیام کوتاه نیز از این قاعده مستثنی نیست; چراکه هر رسانه‌ای در حکم یک ظرف است که مظروف آن جنبه مثبت یا منفی بودن آن را مشخص می‌کند.
به گفته‌این مدرس ارتباطات، تلفن همراه رسانه‌ای همه‌جایی و همه‌زمانی است و از آنجا که رسانه به‌معنای وسیله‌ای است که پیامی‌را از کسی یا جایی به دیگری می‌رساند، بلوتوث را هم می‌توان یک رسانه با کارکردهای فردی یا جمعی دانست. در هر حال کارشناسان بر این عقیده‌اند که گوشی‌های تلفن‌های همراه در حال تبدیل شدن به ابزارهای چندرسانه‌ای بوده و هرچه امکانات مورد بحث در یک گوشی بیشتر باشد، نقش‌ها و کارکردهایش نیز افزایش می‌یابد و این یعنی اینکه ما باید به سمت اخلا‌ق استفاده از ابزار چندرسانه‌ای که گوشی‌های تلفن همراه نیز یکی از آنهاست، حرکت کند.

منبع : روزنامه حیات نو