چگونه خود را برای کنکور آماده سازیم؟

عامل مهمی در موفقیت افراد در کنکور تأثیرگذار هستند عواملی چون:
۱) تغذیه
یکی دیگر از عوامل مؤثر در بحث آمادگی کنکور، تغذیه است که معمولاً در این مقطع با افراط و تفریط‌های زیادی توأم است.
همه ما می‌دانیم اصلی‌ترین ارگان در فرآیند تفکر و مطالعه ”مغز“ است. از سوی دیگر تنها سوخت مغز، قند (گلوکز) است. بدیهی است عدم سوخت‌رسانی مناسب، ماع فعالیت مطلوب مغز می‌شود. بنابراین توجه به تغذیه مناسب بسیار حائزاهمیت است.
سوءتغذیه در کنکور به دو شکل بروز می‌نماید: ۱. کمبودهای غذائی ۲. پرخوری
▪ کمبود غذائی
به‌دلیل شر‌ایط خاص روانی در کنکور، بی‌اشتهائی عصبی (anorexia nevrosa) بسیار شایع است این اختلال باعث می‌شود دانش‌آ‌موز مبتلا تمایل بسیار کمی به خوردن داشته باشد و در این حال به‌تدریج دچار افت یادگیری، خستگی زودرس، خلق نامناسب می‌شود. بارها شاهد دانش‌آموزانی بوده‌ایم که به‌راحتی از خوردن صبحانه امتناع می‌ورزند در حالی‌که یکی از اصلی‌ترین وعده‌های غذائی هر انسانی صبحانه است.
کمبودهای ویتامینی نیز باعث اختلالات عصبی و حتی کم‌اشتهائی می‌شوند. مصرف آب‌میوه می‌تواند این کمبودها را تا حد بسیار زیادی جبران نماید. تشویق خانواده (در حد معقول) استفاده از غذاهای رنگارنگ در حجم کم می‌تواند این مشکل را برطرف نماید.
▪ پرخوری
یک مکانیسم دفاعی در برابر اضطراب، پرخوری است. بعضی از دانش‌آ‌موزان در زمان آماده شدن برای کنکور دچار این عارضه می‌شوند. شکل شایع این پرخوری به این صورت است که در هنگام درس خواندن، دانش‌آموز همواره در جلوی یخچال قرار دارد و پیوسته بدون آنکه به ماده خاصی علاقه‌ نشان دهد، از همه مواد درون یخچال استفاده می‌کند که نتیجه آن چاقی است.
توجه: استفاده از مواد محرک برای جلوگیری از خواب در درازمدت باعث ایجاد اضطراب، و کاهش تمرکز می‌شود، بنابراین به هیچ عنوان مصرف طولانی‌مدت این مواد (نظیر قهوه و کافئین) توصیه نی‌شود.
۲) خواب و تأثیرهای مثبت و منفی
یکی از فرآیندهای مهم فیزیولوژیک انسان، خواب است.
در هنگام خواب قسمت‌های کنترل ارادی مغز در حالت استراحت قرار می‌گیرند تا بتوانند از یک بازتوانی مجدد، در آینده بهتر عمل نمایند. نتیجه این عمل افزایش قدرت مطالعه و یادگیری است.
از سوی دیگر در هنگام خواب، کلیه اطلاعات دریافت شده به صورت فایل‌بندی شده درمی‌آیند که می‌تواند در آگاهی‌ها و اطلاعات کسب شده نظم بیشتری ایجاد نماید و از هم‌پاشیدگی آنها جلوگیری به‌عمل آورد.
با توجه به مطالب فوق درمی‌یابیم یک دانش‌آموز کنکوری نیاز مبرمی به خواب و استراحت دارد در حالی که در اغلب اوقات این موضوع نیز دچار افراط و تفریط می‌گردد:
عده‌ای به بهانه کمبود وقت، کم می‌خوابند. و برعکس دانش‌آموزانی هستند که برای فرار از واقعیت‌ها زیاد می‌خوابند و هر دو این موارد به ضرر دانش‌آموز کنکوری خواهد بود.
میزان خواب توصیه شده برای یک فرد کنکوری ۷ تا ۸ ساعت در شبانه‌روز است که ۹۲ درصد آن به صورت شبانه و تنها ۸ درصد آن به صورت روزانه است. ۷ ساعت در طول شب و حداکثر نیم ساعت در طول روز.
توجه اساسی به خواب شب که اغلب اوقات به فراموشی سپرده می‌شود، باعث می‌شود تمرکز و قدرت مطالعه و یادگیری شما افزایش یابد.
از سوی دیگر خواب‌های کوتاه‌مدت در بعدازظهر نیز می‌تواند باعث از بین رفتن خستگی‌های مطالعاتی شما شود و به‌طور معجزه‌آسائی تمرکز شما را افزایش دهد. تذکر این نکته لازم است که بدانید خواب‌های طولانی در بعدازظهر برعکس باعث کاهش توان مطالعاتی می‌شوند و بیشتر حالت کسلی و تنبلی ایجاد می‌کند.
مطمئن باشید با یک برنامه‌ریزی مناسب می‌توانید در شبانه‌روز ۷ ساعت و نیم خواب مفید داشته باشید.
۳) تفریح و فوق برنامه
یکی از مشکلات کنکور که اغلب باعث بروز اختلاف بین دانش‌آموز و خانواده می‌شود بحث تفریح است.
با توجه به سیر طولانی آمادگی کنکور که همواره تولید خستگی‌های ذهنی و جسمی می‌کند، تفریح و به‌خصوص ورزش لازم است.
از سوی دیگر برای آنکه ذهن بتواند پویائی لازم را داشته باشد وجود یک فوق برنامه سیک (یک کلاس آزاد) نیز مفید می‌تواند مؤثر باشد.
شرط اساسی در این گفته وجود یک برنامه مشخص و معین است یعنی دانش‌آموز ما بداند همواره در روز و ساعت مشخصی به این امور می‌پردازد، نه آنکه هر موقع تصمیم گرفت به تفریح و فوق‌برنامه‌ها بپردازد.
یکی دیگر از مشکلات کنکوری‌ها بحث کلاس‌های زبان و یا موسیقی است که بعضی از دانش‌آموزان از سال‌های قبل به آن پرداخته‌اند. توصیه ما به چنین افرادی آن است که اگر در این رشته‌ها به حد بالائی نزدیک شده‌اید در نیمه اول سال هفته‌ای یک نوبت به آنها بپردازید و از نیمه دوم سال توجه و تمرکز خود را به این کلاس‌ها کمتر کنید مگر فقط به‌عنوان یک زنگ تفریح.
خانواده‌های دانش‌آموزان نیز بدانند فرزندان آنها برای استمرار در مطالعات خود نیاز به تفریح دارند و نباید با مخالفت در این امور، باعث خستگی روحی فرزندان خود شوند.
یک توصیه جدی ما برای تمام دانش‌آموزان، ورزش است، ورزش می‌تواند یکی از مهمترین عوامل ایجاد نشاط و سلامت جسمانی دانش‌آموز باشد حتی برای دانش‌آموزانی که در سال‌های قبل توجه‌ای به این امر نداشته‌اند.
۴) عواطف و احساسات
یکی از تفاوت‌های ما ایرانیان با سایر کشورها، نوع و میزان عواطف و احساساتمان است. این موضوع به این معنی نیست که سایر کشورها (به‌خصوص غربی‌ها) از عواطف و احساسات بوئی نبرده‌اند بلکه به این معنی است که آنها دارای عواطف و احساسات کنترل شده‌اند در حالی‌که ما ایرانیان خوشبختانه و یا متأسفانه در این امر کنترل چندانی نداریم.
بدیهی است نتیجه چنین موضوعی برای ما، دخالت دادن عواطف و احساسات در تمامی امور روزمره است، که به‌خصوص هرگاه این امر در موضوعات عقلی و منطقی صورت گیرد باعث اختلال در عملکرد ما می‌شود.
دانش‌آموزان کنکوری نیز اگر بخواهند عواطف و احساسات را همواره در ذهن خود داشته باشند معمولاً دچار تنش‌های زیادی می‌شوند که به‌راحتی تمرکز، و مطالعه آنها را مختل می‌نماید.
بنابراین لازم است با تمرین و ممارست سعی نمائیم اولاً: دچار عواطف و احساسات نشویم. ثانیاً: در صورت درگیری با این موضوع به کمک یک مشاور آن را تا حد ممکن کنترل کنیم.
شهرام میرباقری

منبع : مجله موفقیت