راه حل فرهنگی مشکل جا گذاشتن کارت سوخت

یکی از مشکلات بزرگی که اکنون گریبان دولت و مردم را گرفته است مسئله جا گذاشتن کارت سوخت رانندگان پس از سوخت‌گیری است که بعضا توسط بعضی از جایگاه‌داران و یا مردم مورد سوء استفاده نیز قرار می‌گیرد.
این مسئله هم برای دولت و هم برای مردم مشکل‌ساز است. دولت محترم موظف است که کارت سوخت قبلی را باطل کند و یک کارت سوخت جدید را برای راننده فراهم کرده و به دست او برساند این مسئله هم زمان‌بر است و هم هزینه‌بر. از طرف دیگر به دلیل این‌که در این مدت این کارت باعث سوء استفاده برخی فرصت‌طلبان می‌شود باعث ضربه‌زدن به طرح سهمیه‌بندی شده و بازار سیاه نیز به وجود می‌آورد.
برای مردم نیز مشکل‌ساز خواهد شد زیرا دیگر کارت سوخت ندارند که بتوانند سوخت بزنند و از طرف دیگر کارت ایشان مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد و آنان باید پاسخگو باشند. و از طرف دیگر باید کلی دوندگی کنند تا بتوانند کارت سوخت جدید را دریافت کنند.
برای حل مشکل دو راه‌حل وجود دارد:
۱) راه حل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
۲) راه حل فرهنگی
راه‌حل سخت‌افزاری
در این روش بایستی این امکان در سیستم سهیمه‌بندی به وجود آید که بلافاصله بعد از اینکه صاحب خودرو به دولت الکترونیک مراجعه کرد و با ارائه اسناد مسئله جاگذاشتن و یا گم شدن کارت سوخت را گزارش داد بلافاصله و در کمتر از یک شیفت کاری کارت ایشان بسوزد(مشابه سیم کارت) تا کسی نتواند سوء استفاده کند و همانجا نیز ایشان درخواست کارت سوخت جدید بکند. از طرف دیگر باید تغییراتی نیز دستگاه کارت‌خوان در جایگاه‌ها بوجود آید به شکلی که وقتی که سوخت‌گیری تمام شد و دسته پمپ در جای خود قرار گرفت کارت به طور خودکار خارج گردد و یک ملودی یا اخطار پخش شود.
هر دو مسئله فوق اگرچه قابل اجرا است ولی از یک سو مشکل را به طور کامل حل نخواهد کرد و از سوی دیگر هزینه میلیاردی برای دولت به همراه خواهد داشت.
● راه حل فرهنگی
در این روش به پرداخت هزینه‌ای بسیار اندک هم دولت و هم مردم از منافع آن بهره‌مند خواهند شد. راه‌حل ساده این است که در مسئله سوخت‌گیری یک تغییر فرهنگی بوجود آید. به این شکل که:
در حال حاضر وقتی یک خودرو وارد جایگاه می‌شود خود راننده ملزم به خروج از خودرو و انجام عمل سوخت‌گیری است. این روش سوخت‌گیری معایب زیر را دارد:
۱) هر راننده بسته به شرایط روحی و روانی که دارد ممکن است در انجام این عمل به درستی عمل نکند به عنوان مثال به اخطار‌ها توجه نکند، هنگام سوخت‌گیری بنزین روی زمین بریزد و یا با رانندگان دیگر درگیر شود.
۲) در هنگام سوخت‌گیری ممکن است دستش و لباسش آلوده شود. این آلودگی بنزین می‌تواند روی سرنشینان خودرو تاثیر منفی بگذارد.
۳) مهمتر از همه این است که راننده کارت سوخت خود را فراموش کند که به خوبی با مشکلات بعدی آن آشنا هستیم.
۴) با خروج راننده از ماشین امکان سوء استفاده و یا سرقت اشیاء داخل اتومبیل برای دزدان فراهم می‌شود.
۵) در زمانی که ایشان مشغول سوخت‌گیری است ممکن است کارت ایشان توسط خود مسئول جایگاه و یا دیگران مورد سرقت واقع شود.
۶) به دلیل اینکه تمامی رانندگان تجربه کافی در استفاده از کارت را ندارند، در زمان سوخت‌گیری ممکن است که کارت ایشان خراب شده، بیش از سوخت‌گیری سهمیه را کم کند و ...
حال فرض کنیم به جای سوخت‌گیری توسط راننده، این کار توسط کارمند پمپ صورت گیرد. به این شکل که:
راننده خودروی خود را متوقف می‌کند و سوئیچ خودرو و کارت‌سوخت را در اختیار کارمند قرار می‌دهد. کارمند نیز با رعایت نوبت، کارت را وارد کرده و عمل سوخت‌گیری را با توجه به ظرفیت خودرو و یا خواست راننده انجام می‌دهد. پس از پایان سوخت‌گیری در باک را بسته و کارت سوخت را به همراه سوئیچ خودرو خارج کرده و تحویل راننده می‌دهد و وجه را دریافت می‌کند. در این مدت راننده می‌تواند تمامی مراحل را در داخل خودرو به راحتی دنبال کند.
این کار که توسط بسیاری از کشورهای پیشرفته و جهان سوم نیز به طور موفق انجام می‌شود مزایای زیر را به دنبال دارد:
۱) کارمند پمپ به دلیل تجربه و مهارت کافی خواهد توانست به راحتی عمل سوخت‌گیری را انجام دهد و دیگر مشکلات اشاره شده فوق برای راننده خودرو متصور نخواهد بود.
۲) مشکل استفاده ناصحیح از کارت سوخت مرتفع خواهد شد زیرا با یک آموزش مختصر به مسئولین پمپ‌ها این مشکل برطرف خواهد شد.
۳) نظافت و بهداشت رانندگان نیز لطمه نخواهد دید. برای نظافت و بهداشت کارکنان پمپ نیز می‌توان از دستکش و لباس مخصوص استفاده کرد.
۴) به دلیل حضور راننده خودرو در داخل ماشین امکان سرقت اشیای داخل ماشین توسط دزدان نخواهد بود.
۵) در این حالت مسئول سوخت‌گیری کارمند پمپ خواهد بود و در صورت خراب‌شدن کارت و یا سوء استفاده می‌توان به راحتی مسئول را بازخواست کرد. در ضمن به دلیل اینکه راننده تمام مراحل را به خوبی زیر نظر دارد امکان تعویض کارت سالم با کارت خراب و ... نیز غیرممکن خواهد بود.
۶) تکریم ارباب رجوع نیز خواهد شد. در این حالت رانندگان نیز رضایت‌مندی بیشتری را خواهند داشت خصوصا به دلیل اینکه این کار با سهمیه‌بندی همراه شود از این طرح نیز رضایت خواهند داشت.
۷) از همه مهمتر امکان فراموشی کارت نیز مرتفع خواهد شد و تمامی مشکلات بعدی نیز مرتفع می‌شود.
تمامی مزایای فوق برای سوخت‌گیری موتور سیکلت نیز خواهد بود.
در اجرای طرح ممکن است مشکلاتی نیز به وجود آید که حل هر یک از این مشکلات به نوبه خود می‌تواند یک فرهنگ‌سازی مفید نیز باشد:
۱) به دلیل اینکه مسئولیت کارکنان پمپ‌ها زیاد می‌گردد ممکن است باعث نارضایتی آنان شود. این کار با افزایش حقوق مختصری که در فیش حقوقی آنان صورت می‌گیرد باعث رضایت‌مندی آنان خواهد شد. بدیهی است که با منافعی که دولت و مردم از این روش می‌برند این افزایش حقوق مختصر جایگاهی ندارد.
۲) به دلیل زیاد بودن تعداد پمپ‌ها به نسبت کارکنان بایستی هر جایگاه نیاز به افزایش، نیروی مختصری داشته باشد. البته با توجه به سهیمه‌بندی بنزین تعداد خودروهای ورودی به جایگاه‌ها کاهش پیدا کرده است و با افزایش یک یا دو نیرو به هر جایگاه هم اشتغال‌زایی می‌گردد و هم مشکل سوخت‌گیری خودروها مرتفع خواهد شد. نکته دیگر این است که اگر این طرح اجرا گردد به خودی خود نظم و انضباط جایگاه‌ها افزایش پیدا کرده و مدت زمان سوخت‌گیری خودروها نیز کاهش پیدا می‌کند و عملا این مشکل نیز مرتفع خواهد شد.
۳) به دلیل جدید بودن این طرح ممکن است که مردم و کارکنان پمپ‌ها در آغاز با این طرح مشکل داشته باشند. این مشکل نیز به سادگی قابل حل است. صدا وسیما به خوبی می‌تواند با انجام کار فرهنگی و تبلیغات و نمایش برنامه‌های آموزشی مزایای این طرح را برای مردم تشریح کند. از طرف دیگر می‌توان به طور آزمایشی در یک استان و یا شهرستان این طرح را به طور آزمایشی پیدا کرد و پس از بررسی نتایج مثبت و منفی آن، این طرح را در کل کشور پیاده کرد.
● سخن آخر:
بدیهی است که برای انجام یک طرح ملی در آغاز ممکن است که مشکلاتی نیز به وجود آید و این مشکلات آنی نباید باعث شود که یک طرح خوب شکست بخورد. و بر مردم و دولت است که با یاری یکدیگر طرح سهمیه‌بندی را پیاده کنند و به سلامت از دوره گذار سهمیه‌بندی عبور کنند. نکته دیگر این است که به دلیل مفید بودن این طرح مزایای اشاره شده متصور خواهد بود و ما دیر یا زود ناگزیر به انجام این طرح خواهیم بود .همان‌طور که کشورهای دیگر نیز این طرح را با موفقیت انجام می‌دهند. نگارنده به خوبی این مسئله را در کشور پاکستان به چشم خویش دیده‌ام.

علیرضا کریمی

منبع : روزنامه رسالت