چگونه آرامش را به خود بازگردانیم؟

کار لئونارد دیلینگ، لوله کشی است. او می گوید؛ «من در این ناحیه، تک و تنها به ۱۰ ساختمان می رسم و روزی بین ۱۰ تا ۱۶ ساعت به شدت کار می کنم». حرفه اش طاقت فرساست و فرصت سرخاراندن ندارد. با این همه، لئونارد با خونسردی صبح را شب می کند و مشکلات را تبسم کنان از پیش پایش برمی دارد. لئونارد دیلینگ، لوله کشی است که به مراقبه یا مدیتیشن می پردازد.
ویرجینیا، همسر او اظهار می دارد؛ «او هیچ گاه آرام و قرار نداشت. کم مانده بود در ۴۰ سالگی سکته مغزی کند». بیماری قلبی در خانواده آنها سابقه داشت و پسرعمویش به سبب ازدیاد بی حد میزان فشارخون و کلسترول در ۴۰ سالگی چشم از جهان فروبسته بود. این لوله کش بیمار و درمانده ، ناچار شد دست به کاری بزند.
او دریافت که شرکت بیمه هزینه درمان دشوار قلبش را می پردازد و این عمل با مراقبه همراه بود. او در کنار برنامه درمانی قلب خود، به ورزش و یوگا هم می پردازد و عمدتا به خوردن موادغذایی گیاهی رو می کند و می افزاید؛ «حال که ۵۲ سال دارم، باید بگویم که از بین تغییراتی که در زندگی ام به عمل آورده ام، مراقبه بیش از هر چیز به کمکم شتافته و موجب شده که آرام تر و مطمئن تر شوم».
این لوله کش چهارزانو می نشیند و وردمی خواند. اگر سراغ بگیرید، در می یابید که آتش نشانان، مادران، کارگران فنی و پرستاران نیز به این تمرین روی آورده اند تا فشارهای روانی و تنش های ناشی از وضع ناآرام شان را تسکین بخشند.
شمار افرادی که در آمریکا به مراقبه متعالی (مکاشفه برتر- تی ام)- که تنها یکی از چندین روش متداول است- ۵/۱ میلیون تن از آن جمله ۶۰۰ پزشک است. «موسسه ملی بهداشت» هشت میلیون دلار کمک مالی به دانشکده پزشکی «ماهاریشی و دیک» واقع در فیرفیلد ایالت اوهایو اعطا کرده است تا پیرامون شفای طبیعی از جمله مکاشفه برتر (مراقبه متعالی) به مطالعه بپردازد. آمریکایی ها به این دلیل از مراقبه استقبال می کنند که فراتر از توانایی شان در تسکین فشارهای روانی است.
آنان مانند لئونارد دیلینگ، موقعی که می کوشند بیماری قلب شان را درمان کنند، میگرن شان را مهار ساخته، فشارخون شان را کاسته یا از دردی مزمن رهایی یابند، یا از عهده مداوای سرطان برآیند، تصادفی به این روش برخورد می کنند و همچون لئونارد، مدت ها بعد از رفع مشکلات، به کارشان ادامه می دهند زیرا مراقبه در سایر ابعاد زندگی شان نیز تاثیر گذاشته است.
مراقبه نخستین بار در اواخر دهه۶۰ و اوایل دهه۷۰، توجه دانشمندان آمریکایی را به خود جلب کرد و آن زمانی بود که متخصص قلب و عروقی به نام هربرت بنسون شروع به آموزش این فن به بیماران قلبی کرد. هنگامی که نتایج آزمایش های به عمل آمده، کاهش فشارخون و فشار روحی را نمایان ساخت، این پزشک چنان تحت تاثیر قرار گرفت که یافته هایش را در کتابی تحت عنوان «واکنش تن آرامی» به رشته تحریر درآورد که در زمره کتاب های پرفروش شد. او سپس به تاسیس موسسه جسم و روح در بوستون مبادرت ورزید.
او می گوید؛ «۶۰ تا ۸۰ درصد مراجعه به متخصصان مراقب بهداشت به خاطر فشار روانی است. به وسیله داروها و اعمال جراحی نمی توان اینگونه بیماری ها را آنطور که باید و شاید، درمان کرد، لیکن آنها در برابر رهیافت های جسم و روح مانند مراقبه، واکنش مطلوبی از خود نشان می دهد». بنسون، بازتاب آسودگی را در تنشی که از عضله ها رها می گردد، کاهشی که در اندیشه های اضطراب آلود رخ می دهد و آن طور که بعدها کشف کرد، تضعیف فعالیت هورمون هایی که موجب فشار روحی می شود، مشاهده کرده است. وی و سایر پژوهندگان شروع به آزمودن دارو درمانی جهت دیگر امراض کردند و طی سالیان متمادی، دلایل علمی، نمایشگر شمار زیادی از مزایا به شرح زیر بوده اند.
● درمان میگرن
بر پایه تحلیل دلایل سردرد ناشی از ۱۰ بررسی منتشر شده و با توجه به شدت میگرن مبتلایان به این عارضه این نتیجه به دست آمده است که پس از دست زدن به مراقبه به عنوان درمان، ۳۲ درصد از شدت بیماری کاسته شده بود. براساس این پژوهش که در نشریه روان پویایی منتشر شد، میزان بهبودی در بیمارانی که همزمان با گوش دادن به نوار مراقبه، تحت نور فرابنفش قرار گرفته بودند، چهار برابر سریع تر از دیگران بود.
● درمان سرطان
به رغم اینکه مراقبه، علاج سرطان نیست، ولی در عین حال نه تنها از درد مزمن می کاهد بلکه به مردم می فهماند که با استفاده از مراقبه، آسیب های حاصل از شیمی درمانی، درد آن و عوارض جانبی اش را را بهتر می توان تحمل کرد. چگونه آرام نشستن، چنین قدرتی دارد؟ کارشناسی توضیح می دهد که مراقبه بر فعالیت مغز، به ویژه در دستگاه حاشیه ای عصبی که سوخت و ساز، فشار خون، میزان تنفس و ضربان قلب را مهار می کند، اثر می نهد. آلیس دومار، روان شناس دانشکده پزشکی هاروارد، شاهد چنین دگرگونی های اصلی شده است.
وی یک سال از عمر خویش را به عنوان بخشی از پایان نامه دکترای خویش در اتاق عمل گذرانده و سرگرم آموختن تنها دو دقیقه مراقبه تنفس به بیمارانی گردید که قرار بود عمل شوند. او می گوید؛ «آثار اضطراب بیماران کمتر شد و به نحو مطلوب تری از پس جراحی برآمدند. پزشکان هم از این وضع رضایت داشتند زیرا مقدار فشارخون کاهش یافت و زمان جراحی زیاد طول نکشید».
اکنون تمام آمریکا از مزایای مراقبه سود می جوید.
فردی، مسوولیت انجام چند وظیفه را برعهده داشت و در نتیجه دستخوش اضطراب شده و نمی توانست خوب بیندیشد. شرکت در کلاس مراقبه شش هفته ای ویژه کارکنان او را از این تنگنا رهانید. امروز او در پشت میزش مراقبه می کند و دریافته است که می تواند به هر کاری توجه کامل نموده و در مورد آنچه رخ می نماید، دلهره به خود راه ندهد. پیامد امر به آن جا رسیده است که کیفیت کارش نیز بهبود یافته است . او در این زمینه می گوید؛ «فراگیری مراقبه به من یاری کرده است که کارآمدتر شوم».
ساکی سانتورلی، مدیراجرایی برنامه کاهش فشار روحی و مراقبه مرکز پزشکی وابسته به دانشگاه ماساچوست دچار شگفتی نمی شود وقتی که اظهار می دارد؛ «مراقبه ای که به سبب نگرانی صورت می گیرد، بستگی به توجه بدان چیزی دارد که در این لحظه روی می دهند». او می افزاید؛ «ما بیشتر وقتمان را در هدایتگر خودکار می گذرانیم، نگران آینده ایم یا از گذشته عذاب می کشیم».
گویی اجرای دسته جمعی مراقبه نیز به مردم یاری می کند به هم نزدیک تر شده و در عین حال کاراتر شوند. یکی از آتش نشانان ۴۶ ساله کالیفرنیایی با تایید ایت امر می گوید؛ «ما حالا با هم جورتر هستیم و در کنار یکدیگر آرام تر شده ایم». به گفته نامبرده؛ «آتش نشانان تمرین یوگا و مراقبه را آغاز کردند زیرا به نرمش پذیری نیاز داشتند».
وی اضافه می کند؛ «ما پی بردیم که مراقبه، تاثیر آرامبخشی روی همه مان داشت به طوری که طی هشدار و هراس جدی، در کنار هم ماندیم و دچار نگرانی نشدیم». کسی خواه مریض باشد و یا فقط تحت فشار قرار گیرد تنها ۲۰ یا ۲۲ دقیقه مراقبه برایش چاره ساز است.تمام آنچه شما احتیاج دارید این است که توانایی و ظرفیت تنفس را داشته باشید. بعد می توانید هر موقع و در هر جا به مراقبه بپردازید و شاهد مزیت واقعی آن در زندگی خویشتن باشید.
● بی درنگ مراقبه کنید
مراقبه، عملی غریب و دشوار نیست که به مناجات، خیره به پایین شدن یا به حالت نیلوفر (حالت لوتوس در یوگا) نشستن نیاز داشته باشد. در واقع اگر پیاپی دعایی بر لب آورده یا برای مدتی به چیزی - همچون آتش (در هوای آزاد) یا اقیانوس چشم دوخته اید - می توان گفت که شیوه تعمق و مراقبه کردن را می دانید. چنانچه مایلید جدی تر تمرین کنید، اصول اساسی اش ساده اند؛
۱) راحت بنشینید. رسم بر این است که چهارزانو روی بالش نازک و کوچکی در کف اتاق بنشینید. اگر ناراحت می شوید، چند راه دیگرهم وجود دارد از آن جمله دراز کشیدن به پشت یا توی صندلی پشت صافی روی دو پا نشستن.
۲) ستون فقرات خود را صاف کرده و تصور کنید که طنابی آویزان از سقف که به سرتان بسته شده، شما را نگهداشته است.
۳) از راه بینی نفس عمیقی بکشید تا اینکه هوا ریه های تان را کاملا پر کرده و شکم و تمام حفره قفسه سینه تان را منبسط گردانید. سپس از طریق بینی یا دهان هوا را آهسته خارج سازید و در پایان بازدم، عضلات شکم را منقبض کنید تا همه هوا را از شش ها بیرون دهید.
۴) چیزی را انتخاب کرده و روی آن تمرکز کنید. مثلا شعله شمع، شاخه ای گل یا یک تصویر. یا با شمارش تعداد دم و بازدم، حواس خودتان را جمع تنفس تان کنید. تا پنج شماره آهسته نفس بکشید، بعد با همین شماره نفستان را خارج سازند. اگر فکرتان پریشان شد، آن را مجددا و آرام به تنفس تان یا هر چیز دیگری که برای مراقبه برگزیده اید، متمرکز کنید.
چنانکه مایل باشید، می توانید توجه تان را روی واژه یا عبارت معنی دار ی که به عنوان ذکر و ورد جلب کرده و آن را به طور همزمان با تنفس، در دل، ادا کنید. به عنوان مثال موقع دم به فکر «آرامش» بوده و هنگام بازدم در اندیشه «لبخند» باشید. یا عبارت مذهبی یا بخشی از دعایی را بر زبان آورید. مراقبه روزانه را با ۱۰ دقیقه یا یک ساعت آغاز کنید، هر چند کارشناسان بر این باورند که حتی چند دقیقه مراقبه هم برای این عمل مفید است.

منبع؛ Readers Digest
ترجمه؛ ا.امیردیوانی

منبع : روزنامه کارگزاران