احداث دیوار برلین، جدایی یک ملت

۴۶ سال پیش در شب ۱۲ و بامداد ۱۳ اوت سال ۱۹۶۱ میلادی مقامات جمهوری دموكراتیك آلمان دیواری را پیرامون منطقه تحت نفوذ شوروی در برلین روی خطی كه این بخش را از بخش تحت اشغال آمریكایی ها ، بریتانیایی ها و فرانسوی ها جدا می كرد احداث می كنند و شهر برلین را به صورت ۲ بخش مجزا در می آورند.
ماموران پلیس و كارگران شتابان تمام راه های جاده ای میان بخش تحت اشغال شوروی و سایر بخش های شهر برلین را مسدود می كنند.
از این پس ، بخش تحت نفوذ شوروی برلین شرقی و سایر بخش های شهر برلین غربی نامیده می شوند.
ماموران و كارگران یك دیوار بتونی را احداث كرده برفراز دیوار سیم های خاردار كشیده و خندق های عریض و عمیقی را حفر می كنند. در عین حال ، ارتباط خطوط راه آهن نیز بین ۲ بخش برلین قطع می شوند.
اهالی دو بخش برلین صبح روز ۱۳ اوت پس از ورود به خیابان ها با تعجب استحكاماتی را مشاهده كردند كه همشهری ها و خانواده ها را از یكدیگر جدا كرده بود.
والدین از فرزندان خود جدا شدند و حتی تعداد زیادی زن و شوهر كه به دلایل شغلی یا بر حسب تصادف ، شب قبل در بخش دیگر برلین به سر برده بودند ، از یكدیگر جدا افتادند.
مردم برلین شرقی و غربی حیرت زده به تلاش های مقامات آلمان دموكراتیك كه به دستور شوروی برای جدا كردن یك ملت انجام می دادند ، نگاه می كردند.
در روزهای بعد ، در میان تعجب جهان غرب و مردم برلین ، مقامات آلمان شرقی جداسازی دو برلین را كامل كردند و با مسدود كردن پنجره ها و درهای ساختمان هایی كه در خط حائل واقع شده بودند ، روزنه ای را میان دو بخش برلین باقی نگذاشتند.
افكار عمومی غرب بلافاصله این استحكامات را «دیوار شرم» نامیدند كه سال ها بعد به دیوار برلین شهرت یافت.
این دیوار به طول ۴۵ كیلومتر پیرامون برلین غربی كشیده شد و ۱۲۰ كیلومتر در سایر مناطق آلمان شرقی كه به آلمان غربی منتهی می شد ، امتداد یافت.
به این ترتیب واژه «پرده آهنین» كه چرچیل به محض پایان جنگ جهانی دوم آن را به كار گرفته بود ، تحقق یافت.
حكومت كمونیستی آلمان شرقی با احداث این دیوار تصمیم داشت از فرار اتباع خود به جمهوری فدرال آلمان كه مردم آن برخلاف بخش شرقی از رفاه برخوردار بودند ، جلوگیری كند.
از زمانی كه در سال ۱۹۴۹ میلادی ۲ آلمان با ۲ حكومت متفاوت ایجاد شده بودند ، بیش از ۳ میلیون از مردم به عبارتی معادل ۲۰ درصد جمعیت جمهوری دموكراتیك آلمان به غرب فرار كرده بودند.
پس از احداث دیوار برلین علی رغم برقراری موانع امنیتی مختلف ، مانند مناطق مین گذاری شده ، سیم های خاردار الكتریكی ، مناطق ممنوعه كه با شن نرم سطح آن پوشیده شده بود تا اثر گام ها بر آن معلوم باشد ، برج های نگهبانی در فواصل نزدیك به هم هزاران نفر از مردم برلین شرقی برای نجات از دیكتاتوری كمونیستی یا دست یافتن به رفاه بیشتر تلاش كردند این موانع را پشت سر گذاشته و به برلین غربی فرار كنند. اما بسیاری از آنها در این راه شكست خوردند و توسط رگبار مسلسل های نگهبانان مرزی كه در برج ها نگهبانی می كردند ، كشته شدند.
بااین حال از زمان احداث دیوار برلین تا زمان اتحاد دوباره ۲ آلمان در سال ۱۹۸۹ حدود ۵۰۰۰ نفر موفق شدند از این استحكامات مهیب عبور كرده و خود را به برلین غربی برسانند. اما صدها نفر دیگر در راه این هدف در كنار دیوار یا روی سیم های خاردار توسط گاردهای مرزی آلمان شرقی كه در برج ها مستقر بودند جان خود را از دست می دهند.
به این ترتیب ، در شب ۱۲ و بامداد ۱۳ اوت سال ۱۹۶۱ میلادی مقامات جمهوری دموكراتیك آلمان در مقابل دیدگان حیرت زده مردم دیواری را پیرامون بخش تحت نفوذ شوروی در شهر برلین ایجاد می كنند.ارتباط برلین شرقی با برلین غربی قطع می شود.
شهر برلین غربی به صورت یك شهر محصور در خاك جمهوری دموكراتیك آلمان درمی آید.
احداث این دیوار چنان شتابان انجام می گیرد كه بسیاری از خانواده ها كه در مناطق مختلف شهر زندگی می كردند برای مدت ۲۸ سال از یكدیگر جدا می شوند.
زنان از شوهران ، فرزندان از والدین ، برادران و خواهران از یكدیگر برای سال ها جدا شده و بسیاری از آنها تا آخر عمر موفق به دیدار دوباره یكدیگر نمی شوند. تا این كه در روز ۹ نوامبر سال ۱۹۸۹ میلادی در پی شورش غیرقابل كنترل مردم برلین شرقی بخش هایی از دیوار تخریب شده و راه عبور میان ۲ برلین دوباره گشوده شد.
سقوط دیوار برلین مقدمات فروپاشی رژیم های كمونیستی در كشورهای اروپای شرقی و اتحاد جماهیر شوروی بود.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم