نهال نوجوانی و مسئولیت دشوار والدین

امام علی(ع) در وصیتی به فرزندش امام حسن مجتبی(ع) می فرمایند: «فرزندم! قلب یک نوجوان مانند زمین خالی است، هر بذری در آن بیفشانی رشد و نمو می کند، من نیز در مورد پرورش ادب در وجود تو مبادرت کردم، قبل از آن که قلب تو سخت و ذهن تو مشغول شود.»
خیلی از ما پدر و مادرها نمی دانیم یا بلد نیستیم که چگونه با فرزند نوجوان مان برخورد کنیم .گاهی برای مان حرف زدن با او آن قدر سخت می شود که ترجیح می دهیم حرف هایمان ناگفته باقی بمانند، گاهی هم با خودمان می گوییم، کاش هنوز کوچک بود تا بهتر می توانستم خواسته هایش را درک کنم.هر پدر و مادری در مقابل فرزندش وظیفه ای دارد، البته این وظایف به وجودآورنده حقوق هم هستند، یعنی اگر شما امروز به فرزندتان این اجازه را می دهید یا این که این فضا را ایجاد می کنید تا او شاد زندگی کند، در آینده ای نه چندان دور نتیجه این تلاش را در زندگی اجتماعی او و رفتارهایی که با شما خواهد داشت، ملاحظه خواهید کرد.
● پرورش به شیوه علامه
؛علامه بزرگوار، شیخ جعفر کاشف الغطاء برای پرورش صفات والای انسانی در فرزندش روش های آموزنده و موثری به کار می برد. زمانی او می خواست پسر نوجوانش را به سحرخیزی و عبادت صبح گاهی متمایل کند، به طوری که فرزند نوجوان با اشتیاق و علاقه و میل قلبی این کار را تا آخر عمر ادامه دهد و این امر در اعماق وجودش نفوذ کند. به همین دلیل در یکی از روزها قبل از اذان صبح کنار بستر پسر آمد و او را بیدار کرد و گفت: پسرم برخیز تا به حرم مطهر مولای متقیان علی(ع) مشرف شویم. نوجوان چشمان خواب آلوده اش را مالید و گفت: شما بروید، من هم می آیم.پدر گفت: نه! من ایستاده ام تا با هم برویم. جوان برخاست، وضو گرفت و به اتفاق پدر به سوی حرم مطهر روانه شدند. جلوی در حرم فقیری نشسته و دستش را به سوی مردم دراز کرده بود. پدر از پسر پرسید: فرزندم این مرد برای چه این جا نشسته است؟ گفت: برای گدایی و دریافت کمک از مردم. پرسید: فکر می کنی چقدر از این طریق می تواند به دست بیاورد! گفت: شاید درهمی عایدش شود. پرسید: آیا به راستی این مبلغ را به دست خواهد آورد؟ گفت: به طور قطع و مسلم نمی توان پیش بینی کرد، شاید مبلغی عایدش شود و شاید هم دست خالی برگردد.پدر که زمینه را برای گفتن مطلب آماده دید، گفت: پسرم! ببین این مرد فقیر، برای به دست آوردن یک مقدار منافع دنیایی و احتمالی که یقین به آن هم ندارد، در این هنگام شب این جا آمده و دستش را دراز کرده است. اگر تو واقعا به ثواب هایی که خداوند برای سحرخیزی و نماز شب خواندن تعیین فرموده است، یقین داری و گفته ائمه اطهار را باور کرده ای، چرا در انجام آن سستی به خود راه می دهی!
● پرورش و شیوه های ما
؛حکایت را که خواندید، کمی به رفتارهای خودتان فکر کنید، کدام یک از ما برای بیدار کردن فرزندانمان برای نماز صبح کنار بسترشان می نشینیم و یا این که سعی می کنیم فضاهایی را برای تربیت غیرمستقیم او فراهم کنیم. آیا این روزها بیشتر از آن که در مدارا باشیم در داد و فریاد نیستیم؟عنبرانی، کارشناس علم روان شناسی در گفت وگو با ما در ارتباط با برخی از وظایف والدین در مقابل فرزندانشان می گوید: پدر و مادر موظف اند در زمینه شکوفایی استعدادهای خدادادی فرزندانشان، بسترهای مناسب را فراهم آورند، چرا که آنان در قبال تربیت فرزندان مسئول هستند. رسول خدا(ص) می فرمایند: «فرزندان خود را تربیت کنید؛ به راستی که شما درباره آن ها مورد سوال قرار خواهید گرفت.» پرورش خصلت حیا و عفت در فرزندان و همچنین فضایل اخلاقی از دیگر مسئولیت های والدین می باشد، البته به آن شیوه که در خور نوجوان و جوانشان باشد.
● پرورش، وظیفه والدین
؛عنبرانی در ادامه می گوید: فراهم کردن زمینه شادی های سالم و حرکات سرورآفرین و ورزش های نشاط بخش یکی دیگر از نیازهای فرزندان می باشد، که والدین وظیفه دارند برای تقویت روح و جسم فرزندانشان به مسائل تفریحی و ورزشی آنان توجه کنند. همچنین والدین وظیفه دارند فرزندان جوان خود را در انتخاب شغل مناسب راهنمایی و یاری کنند، چرا که بیکاری نه تنها موجب از بین رفتن استعدادهای درونی یک جوان می شود و او را به فردی تن پرور و بی خاصیت تبدیل می کند بلکه حتی ممکن است زمینه انحرافات اخلاقی آن ها را نیز فراهم کند و شخصی را که باید به عنوان سرباز جامعه باشد، سربار اجتماع کند.حضرت موسی بن جعفر(ع) می فرمایند: مردی به حضور پیامبر(ص) آمد و گفت: «یا رسول ا... این فرزند من بر گردن من چه حقوقی دارد؟ رسول گرامی فرمودند: اسم زیبا بر او بگذار و به خوبی او را تربیت کن و شغل خوبی برایش انتخاب کن.»والدین باید در فراز و نشیب های زندگی همچون دوستی مهربان در کنار فرزندانشان باشند چرا که در راه زندگی راهزنان زیادی به کمین نشسته اند.
● پرورش و مفهومی به نام رفاقت
؛مفهوم رفاقت برای خیلی از پدر و مادرها هنوز جانیفتاده است. خیلی از ما دوست داریم با فرزندمان رفیق باشیم، اما به محض این که از او خطایی می بینیم شروع به نصیحت می کنیم و البته گاهی هم تنبیه. به گفته استاد عنبرانی در رفاقت والدین و فرزندان هیچ تفاوتی نسبت به رفاقت دو دوست هم سن و سال نباید وجود داشته باشد. آموختن این رفاقت کار چندان سختی نیست. فقط کافی است به این فکر کنیم که می خواهیم در فرداهای فرزندمان اثرگذار باشیم. اگر این را بپذیریم به خوبی خودمان درک خواهیم کرد که امروز را با او چگونه سپری کنیم. البته گاهی هم یادآوری نوجوانی خودمان بد نیست، چرا که با این یادآوری، دوباره به خاطر خواهیم آورد که نوجوان حوصله خیلی از شنیدن ها را ندارد و دوست دارد هم زمان با جامعه رشد کند، او دلش نمی خواهد از هیچ جای این عالم عقب بماند.

منبع : روزنامه خراسان