ترمز خوراکی برای کاهش سرعت تندروها

در میان داروهای کاهنده فشارخون، ثابت شده که گروه بتابلاکرها، خطر مرگ و میر متعاقب بیماری‌های قلبی و عروقی و نیز شیوع حوادث قلبی و عروقی در بیماران پرخطر مبتلا به فشارخون بالا، مانند مبتلایان به بیماری‌های عروق کرونر، افرادی که سابقه انفارکتوس میوکارد داشته‌اند و مبتلایان به دیابت یا نارسایی قلبی را کاهش می‌دهد. به طور کلی در هنگام انتخاب یک بتابلاکر برای درمان فشارخون بالا، بتابلاکر اختصاصی قلبی ارجح است...
بتابلاکرها فعالیت آدرنرژیک را پس از حمله انفارکتوس میوکارد کاهش می‌دهند. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین، بتابلاکرها و آنتاگونیست‌های آلدوسترون، میزان بستری بیمارستانی و مرگ و میر را در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی کاهش می‌دهند. عوارض ناخواسته بتابلاکرها، به خصوص بتابلاکرهای غیر اختصاصی قلب عبارت‌اند از: اختلال عملکرد جنسی، ضعف، افسردگی و اختلالات متابولیک نظیر عدم تحمل گلوکز و اختلالات چربی. ایجاد مقاومت نسبت به انسولین و اختلال متابولیسم چربی‌ها در موارد مرتبط با مصرف برخی بتابلاکرها، مانع مصرف آنها به عنوان تک درمانی در بیماران با فشارخون بالاست.
نسل سوم بتابلاکرها، عملکردهای قلبی و عروقی دیگری هم دارند. برای خاصیت گشادکنندگی عروق توسط این گروه داروها، مکانیسم‌های چندگانه‌ای در نظر گرفته شده است: لابتالول و کارودیلول، گیرنده‌های بتا یک آدرنرژیک را همراه با گیرنده‌های بتا دو و آلفا یک آدرنرژیک بلوک می‌کنند. به علاوه، کارودیلول اثرات آنتی‌اکسیدانی نیز دارد و در مقایسه با بتابلاکرهای بدون خاصیت گشادکنندگی عروقی قدیمی، استفاده از بتابلاکرهای با قابلیت گشادکنندگی عروق به بهبود عملکرد قلبی و عروقی کمک خواهد کرد.
● نسل جدید بتابلاکرها
جدیدترین بتابلاکری که اخیرا وارد بازار دارویی آمریکا شده، نبیوولول (Nebivolol) نام دارد و از سوی اداره نظارت بر غذا و داروی آمریکا مورد تایید قرار گفته است. برخلاف کارودیلول، نبیوولول داروی انتخابی برای بلوک گیرنده‌های بتا یک آدرنرژیک در حضور متابولیزه کننده با قدرت زیاد و در دوزاژ ۱۰ میلی‌گرم یا کمتر است. (در حضور متابولایزرهای ضعیف و در دوزاژ بالاتر، نبیوولول هر دو گیرنده بتا یک و بتا دو آدرنرژیک را مهار می‌کند.)
در دوزاژ درمانی مناسب، نبیوولول فاقد فعالیت سمپاتومیمتیک درون‌زاد و تثبیت‌کنندگی غشا است. همچنین نبیوولول مانند کارودیلول اثرات گشادکنندگی عروقی را از خود نشان می‌دهد، هر چند که احتمالا این اثرات از طریق تقویت عملکرد نیتریک‌اکساید اعمال می‌شود. فواید همودینامیک، نظیر کاهش فشارخون آئورت مرکزی نیز به دنبال کاهش تصلب شریانی در مصرف‌کنندگان نبیولول مشاهده شده‌اند. به علاوه این دارو خواص آنتی‌اکسیدانی دارد که باعث کاهش مارکرهای استرس اکسیداتیو می‌شود. محققان معتقدند همین اثرات نبیوولول باعث تعدیل اختلال عملکرد آندوتلیال که معمولا در فشارخون بالا مشاهده می‌شود، خواهد شد. هنوز تحقیقات بیشتری برای اثبات اثربخشی نبیوولول در گروه‌های خاص مبتلایان به فشارخون بالا که با ناکفایتی عملکرد آندوتلیال روبه‌رو هستند، نظیر آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، بیماران دیابتیک و مبتلایان به بیماری‌های عروقی مورد نیاز است. متاسفانه تاکنون نبیوولول با هیچ کدام از بتابلاکرهای دیگر در یافته‌های بالینی به طور مستقیم مقایسه نشده است.
نبیوولول پس از مصرف خوراکی به سرعت جذب می‌شود. مصرف یک‌بار در روز نبیوولول فشارخون سیستولیک و دیاستولیک را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. شایع‌ترین عوارض ناخواسته گزارش شده به دنبال مصرف آن عبارت‌اند از: سردرد، ضعف و خواب‌آلودگی، اما مهم‌ترین عوارضی که به قطع مصرف این دارو منجر شده‌اند، سردرد، تهوع و برادی کاردی بوده‌اند. برخی از پزشکان تعدیل دوز دارو را برای بیماران سالمند توصیه کرده‌اند، اما بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی کارخانه تولیدکننده این دارو، چنین تدابیری برای تجویز نبیوولول مورد نیاز نیست.
● خطرات قلبی و عروقی
همیشه آنچه موجب نگرانی است، بی‌علامت ماندن بیشتر افراد مبتلا به فشارخون بالا برای سال‌های متمادی است. بی‌علامت بودن فشارخون بالا در نهایت یک خطر قلبی جدی است. در نتیجه، کاهش فشارخون در حد مطلوب در کنار تغییر کیفیت زندگی فردی، اقدامی ‌بسیار مهم برای کاستن از میزان خطرات قلبی و عروقی است. صرف‌نظر از مشکلات قلبی و عروقی، فشارخون بالا ممکن است فرد بیمار را مستعد ابتلا به دمانس و ناتوانی در سال‌های بعدی عمر کند. برای کاستن از خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، فشارخون باید به کمتر از ۱۴۰ روی ۹۰ میلی‌متر جیوه کاهش یابد، اما بر اساس توصیه کمیته ملی ارزیابی و درمان فشارخون، در بیماران مبتلا به فشارخون بالا، دیابت یا بیماری‌های کلیوی، فشارخون هدف کمتر از ۱۳۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه است.
مهم‌ترین نکته در این زمینه، انتخاب داروی مناسب برای کنترل فشار خون است. بسیار حیاتی است که رژیم‌های دارویی انتخاب شوند که شرایط بیمار را بدتر نکنند یا عوارض جانبی نامطلوبی به دنبال نداشته باشند. در صورتی که فشارخون بیمار بالاتر از ۲۰۰ روی ۱۰۰ میلی‌متر جیوه باشد، پزشک باید درمان اولیه را با دو دارو شروع کند. معمولا یکی از این دو دارو، دیورتیک تیازیدی است.
● بتابلاکرهای مورد استفاده در درمان پرفشاری خون
▪ بتابلاکرهای اختصاصی قلب: آتنولول، متوپرولول، بیزوپرولول، متوپرولول با قابلیت رهش کنترل شده.
▪ بتابلاکرهای غیراختصاصی: نادولول، پروپرانولول، پروپرانولول با قابلیت رهش کنترل شده، تیمولول.
▪ بتابلاکرهای با فعالیت سمپاتومیمتیک درون‌زاد: آسبوتولول، پنبوتولول، پیندولول.
● نسل سوم بتابلاکرها با اثرات قلبی و عروقی تکمیلی:
۱) گشادکننده‌های عروقی غیراختصاصی: کارودیلول، لابتالول.
۲) گشادکننده‌های عروقی اختصاصی بتا یک: بتاکسولول، نبیوولول.
● داروهای افزایش دهنده خطر افت فشارخون وضعیتی: آلفابلاکرها، دیورتیک‌ها، گشادکننده‌های عروقی، برخی از داروهای اعصاب نظیر نسل اول و دوم آنتی‌سایکوتیک‌ها (به خصوص در شرایط تجویز داخل وریدی یا عضلانی)، ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای به ویژه دو داروی آمی‌تریپتیلین و ایمی‌پرامین، ترازودون، نفازودون و مهارکننده‌های MAO.

دکتر شیرین میرزازاده

منبع : هفته نامه سپید