مروری بر عملکرد بیمه‌های خصوصی

توجه به ترکیب پرتفوی بیمه‌های خصوصی به ویژه این مساله که چند درصد از پرتفوی آنها حاصل حضور سهامداران است و تا چه اندازه حاصل تلاش شرکت بیمه در جذب بیمه‌گذاران جدید، یکی از بهترین فاکتورها برای ارزیابی بیمه‌گران خصوصی می‌تواند باشد.
قطعا هر چه سهم بیمه‌گذاران سهامدار کمتر باشد جایگاه شرکت بیمه چه در داخل کشور و چه از نظر بیمه‌گران اتکایی در بحث پرداخت حق‌السهم خسارات بالاتر خواهد بود.
عملکرد سال ۸۵ بخش‌خصوصی در بازار بیمه کشورمان نشان می‌دهد رشد واقعی بازار بیمه چه میزان بوده و اگر بخش‌خصوصی نبود چه میزان می‌شد؟
آیا حضور بیمه‌گران خصوصی در چند سال اخیر تاثیر مثبتی در توسعه بازار و تولید حق بیمه داشته یا همان طور که بارها بیمه‌گران دولتی مدعی شده‌اند تنها بخشی از پرتفوی دولتی‌ها میان بخش‌خصوصی تقسیم شده است؟
اکنون ایران دارای ۱۹ شرکت بیمه بازرگانی است که ۱۰شرکت خصوصی بوده و دارای مجوز فعالیت در سرزمین اصلی هستند، بیمه پاسارگاد نوزدهمین شرکتی است که در اوایل سال ۸۶ پروانه فعالیت خود را گرفت و مجمع عمومی آن در اردیبهشت امسال برگزار و سودی از محل سرمایه‌گذاری‌ها به صاحبان سهام تعلق گرفت. حاصل تلاش ۹ شرکت بیمه پارسیان، کارآفرین، سینا، ملت، رازی، دی، صادرات و سرمایه‌گذاری، سامان و توسعه تصاحب ۱۸درصد بازار بیمه کشورمان در سال ۸۵ است که از این میزان ۱۲درصد سهم بیمه پارسیان و شرکت‌های کارآفرین و سینا، در رده‌های بعدی قرار دارند و ۶درصد سهم بازار به شکل ناهمگونی میان بیمه‌گران خصوصی تقسیم شده است.
● بیمه پارسیان و عملکرد سال ۸۵
شرکت بیمه پارسیان حاصل تفکر شرکت خودروسازی ایران‌خودرو است وطی سال‌های ۸۲ تا۸۵ توانست بالغ بر ۶۰درصد از کل پرتفوی جذب شده توسط بخش‌خصوصی را در انحصار داشته باشد.
هر چند رقبای بیمه پارسیان معتقد هستند حجم عمده فعالیت بیمه پارسیان رشته اتومبیل است اما عملکرد سال ۸۵ این شرکت حکایت از رشد سایر رشته‌ها مانند اشخاص، مهندسی و مسوولیت در ترکیب پرتفوی آن دارد.
بر اساس گزارش مدیر عامل در مجمع عمومی این شرکت سهم پرتفوی مستقل از سهامداران عمده از ۹۷/۱۰درصد در سال ۸۴ به ۴۱/۲۱درصد در سال ۸۵ افزایش یافت و تولید حق بیمه در رشته‌های مهندسی،مسوولیت و درمان ۱۰۰درصد رشد کرد.
از سوی دیگر بیمه پارسیان به موازات توسعه سایر رشته‌ها اقدام به تاسیس واحدهای مستقل پرداخت خسارت در تهران و سایر استان‌ها کرد تا بتواند به خریداران بیمه نامه‌های اتومبیل نیز سرویس دهد.
هر چند بیمه پارسیان در رشد صدور بیمه‌نامه‌های غیر از اتومبیل موفق بود و حتی توانست با حضور در کنسرسیوم بخشی از ریسک بیمه‌های انرژی‌ را بپذیرد اما این واقعیت که هنوز بخش عمده‌ای از پرتفوی آن، بیمه‌های اتومبیل است وجود دارد، از سویی تصمیم مقامات مسوول در ارتقای سقف تعهدات بیمه‌نامه اجباری شخص ثالث در سال ۸۵ موجب شد تا بیمه‌نامه‌های اجباری ۸میلیون تومانی جای خود را به بیمه‌نامه ۳۵ و در حال حاضر ۴۷میلیون تومانی دهد و به موازات رشد تولید حق بیمه، سقف تعهدات بیمه پارسیان به شدت افزایش یابد.
این در حالی است که ایران‌خودرو در خرید بیمه‌نامه بدنه از تخفیف ۲۰درصدی گروهی استفاده می‌کند.
بیمه پارسیان در سال ۸۵، ۲هزار و ۳۹۷میلیارد ریال حق بیمه تولید کرد و در مقابل یک‌هزار و ۱۸میلیارد ریال خسارت به بیمه‌گذاران پرداخت کرد.
رشته آتش‌سوزی در پرتفوی سال ۸۵ بیمه پارسیان در مقایسه با سال منتهی به اسفند ۸۴ از رشد ۴۳درصدی برخوردار است و رشته مهندسی و مسوولیت در مدت مذکور از رشد ۸۳۹و ۳۲۰درصدی حکایت دارد و سهم رشته‌های سودآورد بیمه‌های بازرگانی در بیمه پارسیان نیز افزایش یافته است.
در عین حال سهم رشته‌های زیان‌ده ثالث و درمان نیز از رشد ۱۴۴ و ۱۹۷ درصدی برخوردار بوده، اما سهم رشته سودآور باربری در پرتفوی بیمه پارسیان از رشد منفی ۲۵درصدی حکایت دارد، مشکلات و مسائل بانکی در سال ۸۵ در این کاهش بی‌تاثیر نیست.
رشته‌های اعتباری و پول نیز رشد منفی ۲۴ و ۱۴۱درصدی دارد که با توجه به افزایش حجم مطالبات مشکوک‌الوصول بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری انگیزه‌ای برای صدور بیمه‌نامه‌های اعتباری به جا نمی‌گذارد. در نهایت تولید حق بیمه در پارسیان در سال منتهی به ۸۵ در مقایسه با سال قبل از آن ۷/۹۷درصد رشد کرد.
ذخایر فنی بیمه‌های زندگی و غیرزندگی بیمه پارسیان از ۵۵۴میلیارد و ۶۸۴میلیون ریال در سال ۸۴ به ۸۶۵میلیارد و ۱۳۵میلیون ریال در سال ۸۵ افزایش یافت.
● بیمه ملت و عملکرد سال ۸۵
شرکت بیمه ملت نیز از نظر سهامداران عمده شرکت‌های خودروساز وضعیتی مشابه بیمه پارسیان دارد، البته با این تفاوت که هنوز در جلب‌نظر مشتریان خارج از دایره سهامداران آن‌طور که باید موفق نیست و سهم خسارت رشته اتومبیل آن بیش از ۸۲درصد است.
با توجه به تولید حق بیمه رشته اتومبیل در این شرکت و تحت‌پوشش قرار دادن حجم عمده محصولات سایپا و زیرمجموعه‌هایش و خودروسازی بهمن این شرکت در امر سرویس‌دهی به بیمه‌گذارانش اقدام به راه‌اندازی واحد‌های پرداخت خسارت در سراسر کشور نمود و اکنون بعد از بیمه‌ ایران دارای بیشترین واحد پرداخت خسارت است.
یکی از ویژگی‌های بیمه ملت ساماندهی بیمه اتومبیل از طریق وب‌سایت است که به موازات صدور بیمه‌نامه کارشناسان ارزیاب خسارت از طریق وب با مرکز در تماس هستند و پرونده‌ها از این طریق حل و فصل شده و خسارات پرداخت می‌شود. کارشناسان مستقر بیمه ملت در سایر نقاط کشور با ارسال مدارک ازطریق سیستم وب به مرکز مجوز صدور پرداخت خسارت در کوتاه‌ترین زمان ممکن را دریافت می‌کنند.
همچنین اتصال شبکه صدور و پرداخت خسارت به شعب بانک این امکان را فراهم کرده تا بیمه‌نامه بدنه اقساطی در این شرکت بدون اخذ چک وثیقه صادر شود.
هر چند سهم سایر رشته‌ها در پرتفوی بیمه ملت نسبت به رشته اتومبیل اندک است اما پوشش بیمه‌های مهندسی، مسوولیت، باربری و آتش‌سوزی در قراردادهایی با مپنا و پذیرش ریسک ۸ نیروگاه گازی، آبی، شرکت‌های پتروشیمی و نفت قاره، تا جایی که رشته مسوولیت و مهندسی از ۹۶۷، باربری ۲۷ و هواپیما و کشتی ۱۵درصد رشد برخوردار بوده است. در نهایت حق بیمه تولیدی در سال منتهی به اسفند ۸۵ با ۳۷۲درصد رشد از ۲۲۴میلیارد ریال در سال ۸۴ به یک هزار و ۵۴میلیارد ریال رسید و ذخایر فنی بیمه ملت با رشد ۵۰۴درصدی از ۷۵ به ۴۵۵میلیارد ریال افزایش یافت. سرمایه بیمه ملت ۱۲۰میلیارد تومان، تولید حق بیمه یکصد میلیارد تومان و ذخیره فنی ۴۵میلیارد تومان است، در حالی که سرمایه بیمه پارسیان ۱۱۰میلیارد تومان، تولید حق بیمه ۲۳۹میلیارد تومان و ذخیره فنی ۸۶ میلیارد تومان است که در مقایسه‌ای اجمالی بیمه ملت جا برای کار زیاد دارد.
● بیمه کارآفرین و عملکرد سال ۸۵
بیمه کارآفرین با سرمایه ۱۴میلیارد تومانی کار خود را آغاز کرد و در مجمع عمومی فوق‌العاده سال ۸۴ خود تصمیم به افزایش سرمایه تا ۲۰میلیارد تومان گرفت.
بیمه کارآفرین در سال ۸۵ توانست ۵۴۱میلیارد و ۴۰۶میلیون ریال حق بیمه تولید کند که این میزان در مقایسه با سال منتهی به اسفند ۸۴ از رشد ۹۷/۶۷درصدی برخوردار است.
بیمه کارآفرین در سال ۸۵ معادل ۱۷۰میلیارد و ۲۹۷میلیون ریال خسارت پرداخت کرد که خسارت پرداختی از ۳بخش بیمه‌نامه‌های صادره سال‌جاری، معوق سال گذشته که در سال‌جاری تصفیه شد و خسارات پرداختی مربوط به بیمه‌نامه‌های صادره سال قبل که در سال‌جاری در جریان بوده است تشکیل می‌شود.
ترکیب پرتفوی بیمه کارآفرین در مقایسه با سایر شرکت‌ها از ویژگی رشد قابل توجه بیمه‌های عمر برخوردار است، در بازاری که اکثر بیمه‌گران با در نظر گرفتن شاخص‌های اقتصادی اعتقاد چندانی به بیمه‌های عمر به ویژه عمر متصل به پس‌انداز ندارند بیمه کارآفرین با ارائه طرح‌های جدید و بازاریابان ویژه عمر و راه‌اندازی مرکز مستقل بیمه‌های عمر توسعه این رشته را سرلوحه کار خود قرار داده است. تولید حق بیمه رشته عمر در سال ۸۵ در مقایسه با ۱۲ماهه سال ۸۴ از رشد ۸۲/۱۸۲درصدی برخوردار است و سهم این رشته در پرتفوی بیمه کارافرین ۴۷/۲۱درصد است. سهم رشته مهندسی ۵۶/۳ و سهم رشته باربری ۶۰/۳درصد است تولید حق بیمه مهندسی از رشد ۱۶۱درصدی برخوردار بوده اما رشته باربری از رشد منفی ۳۴درصدی حکایت دارد. رشته باربری در بیمه کارآفرین و پارسیان از رشد منفی برخوردار است که حکایت از تصاحب این رشته توسط بیمه‌گران دولتی دارد.
هرچند شرکت‌های بزرگ بیمه که حجم عمده فعالیت آنها در تصاحب رشته اتومبیل است از زیان‌ده بودن و ضریب بالای خسارت آن گلایه دارند اما در ترکیب پرتفوی بیمه کارآفرین با رشد نزدیک به ۸۰درصدی شخص ثالث سهم این رشته به ۷۴/۲۵درصد رسیده است که نشان می‌دهد بیمه کارآفرین باید در ریسک بیمه‌های عمر و اتومبیل ابزارهای کنترلی را به‌کار بندد.
سهم رشته‌های سودده آتش‌سوزی و مهندسی ۶۰/۱۰ و ۵۶/۳درصد است. تولید حق بیمه در آنها از رشد ۳۸ و ۱۶۲درصدی برخوردار است. بیمه کارآفرین اکنون دارای ۱۸ شعبه در سایر استان‌های کشور ات.
ذخایر فنی بیمه کارآفرین از ۷۴میلیارد و ۲۱۶میلیون ریال در پایان سال ۸۴ به ۱۰۲میلیارد و ۲۸۴میلیون ریال در پایان سال ۸۵ افزایش یافت.
● بیمه دی و عملکرد سال ۸۵
شرکت بیمه دی با سرمایه ۲۰میلیارد تومانی فعالیت خود را آغاز کرد ودر سال ۸۵ معادل ۱۷میلیارد و ۴۰۰میلیون تومان حق بیمه تولید کرد که در مقایسه با عملکرد سال ۸۴ از رشد ۲۲۲درصدی برخوردار است.
بیمه دی با سرویس‌دهی به بیمه‌گذاران رشته درمان زمینه را برای جذب سایر رشته‌ها فراهم کرد. قرارداد با ۲۸۶ بیمارستان و مراکز علوم پزشکی و سرویس مناسب به ویژه به خانواده معظم شهدا که از سهامداران این شرکت هستند آنها را به رفع سایر نیازهای بیمه‌ای توسط بیمه‌ دی ترغیب کرد.
بیمه‌ دی با جدیت پیگیر افزایش سرمایه و ارتقا سهم نگهداری در پذیرش ریسک است و ذخایر فنی خود را در سال ۸۵ از یک میلیارد و ۸۰۰میلیون تومان به ۵میلیارد تومان افزایش داد.
مدیرعامل این شرکت نیز در مجمع عمومی قول داد تا ذخیره فنی در پایان سال ۸۶ به ۱۲میلیارد تومان برسد تا با افزایش سرمایه و ذخیره فنی در سال ۸۶ بیمه‌ دی سهم بیشتری از ریسک‌ها را خود پذیرفته و مازاد را به عنوان اتکایی واگذار نماید.
رشته‌های سودده آتش‌سوزی، باربری و مهندسی مسوولیت در پرتفوی بیمه دی از رشد قابل توجهی برخوردار بود که تاسیس ۳۰ شعبه در ۳۰ استان کشور در این امر تاثیر بسزایی داشته است.
همانطور که گفته شد بیمه‌ دی با افزایش سرمایه و ذخایر فنی در نظر دارد ریسک‌های بیشتری بپذیرد و جمعی از فعالیت‌های خود را به رشته زیان‌ده درمان و خودرو اختصاص داده است، که هر چند هنوز دارای ضرایب خسارت قابل قبولی هستند اما تمدید قراردادها و تعهدات قابل توجه آنها یک ریسک واحد سنگین را در تعهد بیمه‌ دی قرارداده است که باید مدنظر مدیران قرار گیرد.
● بیمه سامان و عملکرد سال ۸۵
بیمه سامان زیرمجموعه گروه مالی سامان است که فعالیت خود را با سرمایه ۲۰میلیارد تومانی که ۵۰درصد آن را پرداخت آغاز کرد. تولید حق بیمه سال ۸۵ بیمه سامان ۱۰۹میلیارد ریال بود که ۴۶درصد آن سهم ناشی از قرارداد شرکت هواپیمایی ماهان است که تاکنون دارای ضریب خسارت صفر می‌باشد. سهم رشته سودده آتش‌سوزی ۰۶/۱۵، باربری ۶۵/۱۲، مهندسی ۴۸/۴، مسوولیت ۲۴/۳، درمان ۴۱/۶، بدنه ۶۶/۳، شخص ثالث ۱۳/۴ عمر و تشکیل سرمایه ۳/۳درصد است که نشانگر سهم بیشتر رشته‌های سودده در مقایسه با رشته‌های زیان‌ده است.
بیمه سامان نیز با ارائه طرح جدید بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه گام جدیدی در توسعه بیمه‌های زندگی برداشته است و با برنامه‌ریزی‌های مدون در نظر دارد سرمایه‌گذاری این بخش را با حداکثر سود پرداختی انجام دهد.
بیمه سامان در توسعه پرتفوی خود باید سرعت بیشتری بگیرد، زیرا چنانچه به هر دلیلی ماهان ایر قرارداد خود را با آن تمدید نکند بخش عمده از پرتفوی خود را از دست خواهد داد و این در حالی است که اعضای هیات‌مدیره و سهامداران در مجمع عمومی ۸۵ تصمیم به پرداخت ۵۰درصد مابقی سرمایه در سال ۸۶ گرفتند و بر اساس مصوبه هیات دولت سرمایه شرکت‌های بیمه تا پایان سال ۸۸ باید به حداقل ۲۸میلیارد تومان افزایش یابد.
● بیمه توسعه و عملکرد سال ۸۵
شرکت بیمه توسعه را می‌توان بیمه‌گری خواند که حجم عمده پرتفوی آن حاصل تلاش اعضای هیات مدیره است و سهامداری که پرتفوی قابل ملاحظه‌ای برای آن به ارمغان بیاورد وجود ندارد. هر چند با اخذ مجوز طرح جدید بیمه‌های عیوب پنهان سازه‌های غیر صنعتی بازار بیمه‌های مسکن از این طریق رونق می‌گیرد اما تا پایان سال ۸۵ رشد ۳۰۰درصدی تولید حق بیمه‌ حاصل فعالیت شرکت بود.
بیمه توسعه با راه‌اندازی ۴شعبه در مراکز استان‌های اصفهان- خراسان، شیراز و کرج توانست رشد حق بیمه را در ۴ ماه اول امسال به ۸۰۰درصد افزایش دهد.
بیمه توسعه فعالیت خود را با سرمایه ۱۴میلیارد تومانی که ۵۰درصد آن را پرداخت کرده بود، آغاز کرد و در مجمع عمومی سال ۸۵ مقرر گردید امسال نسبت به پردخت ۵۰درصد مابقی سرمایه، تصمیمات لازم اتخاذ شود.
حجم عمده تولید حق بیمه در این شرکت به طور مستقیم توسط تلاش مدیرعامل و مدیران صورت گرفته است که با توجه به امتیاز کسر کارمزد نشان می‌دهد زمان آن رسیده که بخش غیرمستقیم و شبکه فروش نیز سرعت خود را به پای مدیر ارشد شرکت برسانند.
انعقاد قرارداد با شرکت بنیان توسعه صنعت پارس‌خودرو، وزارت بهداشت، صنعت نفت، شرکت ملی حفاری، نفت و گاز پارس دلیل بر این ادعا است اما انرژی و وقت هیات‌مدیره به ویژه مدیرعامل بعد از این باید صرف نظارت و اقدامات لازم جهت سرویس‌دهی به مشتریان گردد تا بیمه‌گزاران جذب شده از قرارداد خود با بیمه توسعه خرسند باشند.
● سایر شرکت‌ها
بیمه نوین نیز مجمع عمومی خود را برگزار کرد و به ازای هر سهم ۲۰تومان سود تقسیم کرد که البته با توجه به نوپا بودن حجم عمده سود حاصل سرمایه‌گذاری‌ها بود و عملیات بیمه‌گری قابل توجهی نداشت. این شرکت در سال ۸۶ با آمدن عباس‌زادگان فعالیت خود را سرعت بخشید.
بیمه رازی و سینا، نیز مجامع خود را برگزار کردند اما گزارشی از عملکرد آنها در دست نیست.

لیلا اکبرپور
مهدی هاشمی
http://farhangebimeh.blogfa.com