تروریستهای خاکستری!

▪ پادشاهی The kingdom
▪ کارگردان: پیتربرگ
▪ فیلمنامه: ماتیو مایکل کارناهان
▪ بازیگران: جیمی فاکس، جنیفر کارنر، کریس کوپر، جیسون بیتمن.
▪ مدیر فیلمبرداری: مائورو فیوره
▪ تدوین: کولبی پارکر جونیور، کوین استیت
▪ موسیقی: دنی الفمن
▪ محصول ۲۰۰۷، ۱۱۰ دقیقه
● خلاصه فیلم:
تروریستها این بار تصمیم گرفته اند یک مرکز تفریحی بین المللی در ریاض پایتخت عربستان سعودی را که پاتوق آمریکایی ها و خانواده هایشان در این کشور است، منفجر کنند و البته موفق هم می شوند. این انفجار برنامه ریزی شده باعث می شود بیش از ۱۰۰ آمریکایی کشته شوند و البته مثل تمام قصه ها! یک تیم مجرب از افسران دوره دیده و بین المللی FBI ، پایشان به ماجرا باز می شود.
«رونالد فلوری» به عنوان رئیس و سه مأمور ویژه تحقیق ( متخصص رایانه، متخصص انفجار و متخصص آسیب شناسی) باید طی مدت کوتاه ۵ روز، آن هم به طور کاملاً محرمانه، سرنخهای مربوط به این عملیات تروریستی را بیابند و عوامل آن را شناسایی کنند، اگر چه ابتدا مقامهای عربستان با اعزام این گروه مخالفند.
این وسط، دو ماجرای جالب روی می دهد: یکی اینکه«فلوری» به تعدادی از مقامهای بلند پایه عرب و نقششان در این انفجار مشکوک می شود و از طرفی سرهنگ «القاضی»، رئیس پلیس پایتخت، آمریکایی ها را وادار می کند زیر نظر او کار کنند.
تنشهای بین گروه تحقیق آمریکایی و پلیس عربستان بالا می گیرد، تا جایی که به نظر می رسد تروریست اصلی و طراح این عملیات شناسایی شده است؛ اما درست همان زمانی که مأمورانFBI قصد حل مسأله را دارند، تازه می فهمند وارد یک بازی پیچیده شده اند و در واقع خودشان مهره های شطرنج هستند...
پس از یک سکوت فیلمی چند ساله پس از حملات یازده سپتامبر، با اکران«یونایتد ۹۳( گرین گراس) در سال گذشته و بعد برجهای تجارت جهانی»(استون) استارت تولیدات انبوه فیلمهایی با سوژه اصلی«تروریست» ، آن هم در کشورهایی چون عربستان، افغانستان و عراق زده شد و حالا می شود تقریباً هر یکی دو هفته شاهد اکران فیلمی درباره تروریستهای عرب یا داستانهایی شبیه این بود.
البته قصد دارم در مطلبی مفصل به تمام فیلمهای ساخته شده در این موضوع در سال ۲۰۰۷ اشاره کنم و به واکاوی محتوایی و فرمی آنها بپردازم، اما اگر بخواهیم فقط اسم ببریم طی ۲۳ ماه اخیر«برایان دی پالما» و «پل هگیس» و «رابرت ردفورد» و «مایکل وینتر باتم» و « پیتربرگ» و «گاوین هود» در این موضوع، فیلم اکران شده داشتند، آن هم با حضور ستارگانی چون«تام کروز»، «تامی لی جونز»، «سوزان ساراندون»، «مریل استریپ»، «آنجلینا جولی»، «ریس ویترسپون»، «آنتونی هاپکینز» و...
البته، تغییر رویکرد آشکار هالیوود از سمت «عرب تروریست مسلمان» به سمت « تروریستهای بی سرزمین» و در واقع Noland و کم کردن درصد سیاهی تروریستها!
در تمام این فیلمها مشهود است. تجربیات ناموفق قبلی سیستم فیلمسازی ایالات متحده از یکجانبه نگری و نمایش واضح و بی پایه طرف مقصر و تقسیم شخصیتهای فیلم به دو دسته «آمریکایی خیلی خوب» و «تروریست خیلی بد» که به موضعگیریهای جهانی انجامید، حالا جای خود را به روایتهای نزدیکتر به حقیقت( نزدیکتر نه نزدیک!) و قصه گویی با جانبداری کمتر(کمتر نه کم!) داده است. البته، اینکه چرا هالیوود چنین جریانی را پیش گرفته، خودش جای بحث دارد.
شاید یکی از مستقیم ترین فیلمهایی که به روابط بین خانواده سعودی و سیستم مدیریت و سران آمریکا می پردازد، همین فیلم آقای«برگ» است. انصافاً هم، کارگردان و فیلمنامه نویس سعی کرده اند فارغ از تعصبات عرب/امریکایی، این روابط عربستان/ ایالات متحده را در ظاهری جذاب و یک قصه تروریستی خوش رنگ و لعاب به تصویر بکشند و هر چند ناقص، اما تا حدود زیادی در این کار موفق بوده اند.
از قصه اگر شروع کنیم، می توانیم ریتم تند اتفاقها، منطقی بودن حوادث، تعریف تقریباً درست شخصیتها و معماهایی که در نیمه دوم فیلم شاهد آنها هستیم، را برگ برنده« پادشاهی» بنامیم. بعید است در قسمتی از فیلم از روایت، احساس خستگی کنید. دیالوگهای فیلم نیز در این قحطی گفتار و دیالوگ در سینمای جهان، نمره قبولی می گیرد.
از حیث تصویری و کارگردانی هم «پادشاهی»، یک سر و گردن بالاتر از اکشن های مرسوم هالیوود است. درصد منطقی اکشن و حادثه و باورپذیر بودن آنها، تنش و هیجان تقریباً خوبی که به مخاطب می دهند و گریز از جلوه های ویژه رایانه ای، عناصری هستند که جلوی غلتیدن فیلم به سطح نازل را می گیرند.
من به شخصه بازی جیمی فاکس را دوست دارم و فکر می کنم حسابی از پس نقش «رونالد فلوری» برآمده و بقیه بازیها نیز بد نیست، اما شاید بیشترین ضربه ای که فیلم خورده این است که در سیستم هالیوود تولید شده! شعارهای سیاسی و نگرش القا کننده«پادشاهی» حتی در آنجاهایی که خیلی ادعای بی طرفی و روشنگری اذهان عمومی امریکایی ها( بخاطر وقایع پشت پرده دولت امریکا- تروریست ها و عربستان و نفت را دارد) بدجوری توی ذوق می زند.
به نظر من، با وجود اینکه عربهای تروریست این فیلم، آدمهایی با عقیده، وفادار، خانواده دوست و حتی بعضی جاها مهربان به تصویر کشیده شده اند، اما تأکید«پادشاهی» بر تروریست بودن آنها و کشتارها و انفجارهایی که به وجود می آورند و نگرانیهای آینده از بابت برنامه های آنها، می تواند دست پرداخته سیاستهای تابلوی سینمای آمریکا باشد. هر چند به مراتب در «پادشاهی» این القائات مستقیم، کمتر از سایر فیلمهاست.
به هر حال، فیلم آقای برگ با آن پایان پردلهره و حیران و ناامید ( خیلی شبیه«سرزمین هیچ کس») اگر از «سیریانا» سر نباشد، چیزی کمتر هم ندارد...!

وحید ضرابی نسب

منبع : روزنامه قدس