یک فریم از تجهیزات پزشکی

فرشتگان كوچكی به زمین آمده‌اند، اما كمی با عجله و زودتر از موعد مقرر، اینان هنوز توانایی تنفس هوای سنگین زمین را ندارند و چند روزی را باید در قصری شیشه‌ای سر كنند. چشمانی مشتاق از پست شیشه به آنها می‌نگرند؛ گویی این زمان طولانی‌تر از نه‌ ماه انتظار است...
● مفاهیم پایه
نام‌های مختصر و كوتاه/ نام‌های دیگر:
تختخواب نوزاد نم‌دار / (مرطوب)
انكوباتور به چه معنی است؟
گرما را حفظ كردن/ روی تخم خوابیدن=Incubate
دستگاهی كه گرما را حفظ می‌كند/ نگه می‌دارد= Incubator
▪ این دستگاه برای چه به كار می‌رود؟
یك انكوباتور نوزاد عمدتاً برای ثابت نگه داشتن دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد درون بدن نوزاد به كار می‌رود. همچنین اكثر انكوباتورها هوا را مرطوب نموده و می‌توانند مقداری اكسیژن به آن اضافه كنند.
● فیزیولوژی
دمای درونی بدن انسان باید در ۳۷ درجه سانتی‌گراد نگه داشته شود. هنگامی كه این دما خیلی زیاد و یا خیلی كم می‌شود، ممكن است اعضای بدن آسیب دیده و بیمار شوند یا حتی مرگ اتفاق بیفتد. نوزادان نارس (نوزادانی كه زودتر از موعد مقرر به دنیا می‌آیند)، سیستم عصبی تكامل‌نیافته داشته و همچنین به علت كمبود انرژی قادر به تنظیم دمای درونی بدنشان نخواهند بود. بنابراین نیاز است تا از دمای بدنشان به وسیله انكوباتور محافظت شود.
ما فقط می‌توانیم به نوزادان كوچك، مقدار كمی غذا برای رشدشان برسانیم. هدف این است كه آنها همه انرژیشان را به جای نگه داشتن دمای بدنشان، صرف رشدشان كنند. بنابراین بعضی مواقع با استفاده از انكوباتور به رشد نوزادان كمك می‌شود.
● انكوباتور چگونه كار می‌كند؟
تشكی كه نوزاد در آن خوابانده می‌شود به طور كامل با یك سایبان پلاستیكی شفاف از اطراف پوشانده می‌شود. دمای درون انكوباتور به وسیله یك المنت گرمایی (هیتر) در زیر تشك افزایش پیدا می‌كند. در نزدیك هیتر، موتوری بریا كنترل فن تعبیه شده تا هوای تازه را از فیلتر (صافی) گرفته و آن را برای گرم نمودن هوا به قبل از هیتر هدایت نماید. هوا از طریق شكاف‌های موجود، در داخل فضای بالای تشك داخل انكوباتور جریان پیدا می‌كند و به چرخش درمی‌آید. دمای هوای موجود به وسیله سنسورهای دمایی داخل دستگاه مانیتور شده و با فرمان كنترلی كه به هیتر می‌رسد، تنظیم می‌گردد.
انكوباتور همچنین دمای پوست نوزاد را نیز با یك پروب دمایی پوستی كه بر روی پوست نوزاد قرار می‌گیرد، مانیتور می‌كند. اپراتور همچنین می‌تواند انكوباتور را برای كنترل هوا و یا كنترل دمای پوست نوزاد (حالت سروكنترل) تنظیم كند (servo control mode). اكسیژن اضافی توسط یك اتصال اینلت اكسیژن (Inlet Connection) به داخل فرستاده شده و در آنجا با هوای تازه خارج شده از فیلتر (صافی) تركیب می‌شود. رطوبت با استفاده از یك حمام آب (رطوبت‌سازی پسیو) و یا با چكاندن آب بر روی یك المنت گرمایی (رطوبت‌سازی اكتیو) قابل افزایش است. از نوزاد توسط درب‌های ارتباطی مخصوص پرستاری می‌گردد.
▪ واحدهای اندازه‌گیری
ـ دما: درجه سانتی‌گراد
ـ حجم گاز ورودی نهایی: لیتر در دقیقه L/min
ـ رطوبت نسبی: درصد %
ـ غلظت اكسیژن: درصد %
ـ مقادیر نوعی (Typical):
ـ دمای هوا: ۳۲ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد
ـ دمای پوست نوزاد: ۳۴ تا ۳۶ درجه سانتی‌گراد
ـ مقدار حجم گاز ورودی نهایی: ۳۵ لیتر در دقیقه
ـ رطوبت‌ نسبی: ۵۰ تا ۱۰۰ درصد (۱۰۰%-۵۰)
● ایرادهای معمول
بیشتر آسیب‌ها و مرگ كودكانی كه در انكوباتور اتفاق می‌افتد، در اختلال در كاركرد ترموستات و گرم شدن بیش از اندازه محفظه كه باعث عملكرد نادرست بدن كودك می‌شود. بعضی از نقایص طراحی ممكن است باعث ایجاد آتش‌سوزی یا شوك الكتریك در سیستم شود.
در صورتی كه سنسور دما تماس درستی با پوست كودك نداشته باشد، دمای خوانده شده كمتر از دمای واقعی خواهد بود و در نتیجه گرمای بیشتری توسط دستگاه تولید شده كه باعث ایجاد گرمای بیشتر از حد در محفظه و ایجاد مشكلات ناشی از آن می‌شود. از طرف دیگر، اتصال محكم سنسور نیز باعث ایجاد حساسیت و آسیب پوستی نوزاد می‌شود. در نتیجه لازم است كه دمای كودك مرتب توسط كاربر چك شود. مقدار زیاد اكسیژن باعث ایجاد مسمومیت، ایجاد بافت فیبری در پست عدسی چشم كه در بزرگسالان باعث جدا شدن شبكیه می‌شود، می‌گردد.
در نتیجه لازم است كه مقدار اكسیژن مدام كنترل گردد. انكوباتور دستگاهی است كه نویز صوتی زیادی تولید می‌كند كه بر روی قدرت شنوایی نوزاد تأثیر منفی دارد. شدت این نویز در بعضی موارد به ۹۰ تا ۱۰۰ دسی‌بل نیز می‌رسد. در صورتی كه حداكثر شدت مجاز بر طبق استانداردهای تجهیزات پزشكی، ۶۰ دسی‌بل است.
درهای دستگاه لازم است به گونه‌ای طراحی شود كه حركت نوزاد و دست و پا زدن او باعث باز شدن در نشود. در صورت باز شدن در، امكان افتادن نوزاد و آسیب‌ جدی به وی وجود دارد.
در انكوباتورهای قدیمی از دماسنج جیوه‌ای استفاده می‌شده است و هنوز هم در بعضی از مراكز از این سیستم‌ها استفاده می‌شود. در هنگام تمیز كردن دستگاه، امكان ترك خوردن یا شكستن دماسنج وجود دارد. در این صورت بخار جیوه وارد دستگاه می‌شود كه سمی و برای نوزاد خصوصاً آنهایی كه به مدت طولانی در انكوباتور قرار می‌گیرند، بسیار خطرناك است.
● ملاحظات خرید
قیمت این سیستم بسته به لوازم جنبی همراه آن، متفاوت است. در سیستم‌های پیشرفته طراحی به‌گونه‌ای صورت گرفته است كه كمترین افت دما در هنگام باز وبسته شدن در وجود داشته باشد و امكان تنظیم ارتفاع به صورت خودكار دارد.
در بیمارستان‌ها و مراكز درمانی می‌توانند قرارداد نگهداری و سرویس را با فروشنده یا شركت‌های ارائه‌كننده خدمات مورد نظر امضا كنند.
خرید خدمت این اطمینان را به وجود می‌آورد كه نگهداری پیشگیرانه به موقع انجام می‌پذیرد. قبل از قطعی كردن خرید و بسته شدن قرارداد لازم است تكلیف این موضوع به درستی روشن شود.
پارامترهایی كه در هنگام خرید باید به آنها توجه شود، عبارت است از: تأییدیه FDA، گواهینامه CE، متحرك بودن یا نبودن، محدوده كنترل دما (هوای محفظه و سطح پوست) نمایشگر دمای هوای محفظه و پوست، آلارم‌ها، ترموستات جایگزین در صورت نقص در ترموستات اصلی، كنترل اكسیژن، كنترل رطوبت، وجود سیستم فتوتراپی، سطح حداكثر نویز صوتی، نوع باتری، ابعاد و وزن دستگاه، شكل و مشخصات دیواره‌ها و درها، مدت زمان گارانتی و خدمات پس از فروش.
● شركت‌های سازنده انكوباتور:
Air Shields, Airborne Life Support Systems, Atom Medical, Bio MS, Drager, Fanem, Gigante, Ginevri, Magma, Medicor, Mediprema, Medix, Ohmeda, Parker, Phonenix Medical, Guido Rayos, TSE.

نویسنده: مهسا محق

منبع : مجله مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی