اهمیت آموزش مهارت های عمومی کاربری رایانه برای فرهنگیان

یكی از حوزه های اصلی اجتماعی كه راه حل های مفید را توسعه می بخشد آموزش است. آموزش پیش نیاز استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات است. بر این اساس و در پی تصویب و ابلاغ طرح تكفا به دستگاه های كشور، وزارت آموزش و پرورش نیز با درك روشنی از نقش مؤثر مدیران و معلمان در توسعه و كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در مأموریت های محوله به عنوان یكی از پروژه های اصلی و كلیدی خود، طرح آموزش سواد عمومی رایانه را برای معلمان و كارشناسان ذیربط با مطالعه تجارب بین المللی در این حوزه وبهره گیری از تجارب داخلی تهیه كرد، در حالی كه تا آن موقع در این حوزه ها برنامه ای تهیه نشده بود و طرحی وجود نداشت، لذا در سطح عمومی، میانی و تخصصی مبادرت به برنامه ریزی آموزشی گردید.
سطح عمومی آن، به عنوان حداقل سواد عمومی رایانه شامل پودمان های سیستم عامل، ارائه درس به كمك فناوری و استفاده از اینترنت در فاز اول (سال ۸۲-۸۱) برای ۳۰ درصد از دبیران دوره متوسطه كه حدود ۷۰۰۰۰ نفر برآورد شدند به اجرا گذاشته شد. ارزیابی از عملكرد اولین سال اجرای این آموزش ها نشان داد كه این دوره از آموزش ها با استقبال بسیار زیادی روبرو بوده است.
در این مرحله همچنین حدود ۷۰۰۰ نفر از مسئولین آزمایشگاه های رایانه مدارسی كه تجهیز شده بودند دوره های آموزشی خاصی را تعلیم دیدند.
در سال های دوم و سوم از طرح تكفا نیز سازمان های آموزش و پرورش كشور با ارائه برنامه های خود از منابع استانی و ملی مبادرت به ادامه طرح آموزش معلمان در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نمودند، اینك پس از سه سال از اجرای طرح مذكور بر اساس گزارش های مستند بیش از ۴۲ میلیون نفر ساعت آموزش در این حوزه ارائه گردیده است كه حاكی از تلاش بی وقفه استان ها در این زمینه می باشد. اگر چه به لحاظ گستردگی وزارت آموزش و پرورش هنوز تمام معلمان و كاركنان این آموزش ها را طی نكرده اند.
سطح دوم یا سطح میانی آموزش معلمان در حوزه فاوا، آموزش تخصصی تولید محتوای الكترونیكی می باشد، كه فراتر از سواد عمومی رایانه است و معلمان را قادر می سازد در رشته تخصصی خود دست به تولید محتوا بزنند. این سطح از آموزش برای درصد محدودی از معلمان به صورت آزمایشی در حال اجرا می باشد.
سطح سوم این آموزش ها، دوره های بلندمدت تخصصی است كه بناست با همكاری دانشگاه ها اجرا شود.
توسعه و كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستگاه گسترده ای همچون آموزش و پرورش قبل از هر چیز در گرو آموزش نیروی انسانی آن است. افزایش دانش و آگاهی مدیران و معلمان نسبت به قابلیت های این فناوری عامل موثر در كاهش شكاف جذب آن خواهد بود، لذا عدم آشنایی معلمان با آموزش هایی همچون سواد عمومی رایانه، آموزش های تخصصی تولید محتوا، به منظور بكارگیری قابلیت های فناوری اطلاعات در فرآیند های آموزشی ازجمله مسائل و دغدغه هایی بوده است كه مدیران طرح فاوا در آموزش وپرورش با آن روبرو بوده اند.
تعداد قابل توجه مدیران، دبیران و معلمان و ضرورت اجتناب ناپذیر آشنایی اولیه آنها با مهارت های سواد عمومی رایانه نیز از جمله عواملی بوده و هست كه مسأله فوق را شدت می بخشد. علیرغم این موارد وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی با درك روشنی از مسأله و شناخت موقعیت امروز و نیازهای فردا مبادرت به طراحی و اجرای پروژه آموزش معلمان در این حوزه نموده است.
●اقدامات انجام شده جهت اجرای پروژه
- آموزش ۷۰۰۰۰ دبیر و نیروهای ستادی: در اولین سال از اجرای آموزش ۷۰۰۰۰ دبیر و نیروهای ستادی به مرحله اجرا درآمد. به عبارتی حداقل ۳۰ درصد از نیروهای ستادی، دبیران و ۵۰ درصد هنرآموزان متوسطه تحت پوشش آموزش های فوق قرار گرفتند كه نقش استان ها در اجرای این طرح باز بوده است.
- اجرای پایلوت آموزش الكترونیكی (e-learning) در سه مركز تربیت معلم: پروژه آموزش الكترونیكی در راستای سیاست آموزش از راه دور آموزش و پرورش و در جهت ارتقای سطح علمی معلمان كشور تعریف گردیده است كه به صورت آزمایشی در سه مركز راه اندازی شده و سپس نسبت به توسعه آن برای سایر مراكز اقدام خواهد شد، فاز نخست این طرح فاز تجهیزاتی بوده است.
- ایجاد مراكز سنجش مهارت های IT (Test center و برگزاری آزمون های روزانه: به دلیل حجم زیاد كار آموزش و ضرورت فراگیری مهارت های IT در كوتاهترین زمان ممكن، مقرر گردید كه بخش عمده ای از این فعالیت ها توسط بخش خصوصی انجام پذیرد، لذا ضمن مشاركت فعال بخش خصوصی و غیردولتی در اجرای این آموزش ها به منظور نظارت و كنترل پروژه، ضمن اعزام تیم های كارشناسی به منظور ارزیابی و كنترل عملكرد موسسات آموزشی، اعم از خصوصی و دولتی در اجرای این پروژه و نیز حصول اطمینان از ایجاد مهارت های مورد انتظار نزد شركت كنندگان، مراكزی را تحت عنوان مراكز سنجش و اعطای گواهینامه ICDL (test center) در سطح كشور راه اندازی كنند.
●نتایج مورد انتظار
۱) توسعه سواد عمومی رایانه در بین دبیران، معلمان، كارشناسان و دیگر عناصر آموزشی.
۲) زمینه سازی به منظور تغییر نقش معلم از انتقال دهنده دانش به تسهیل كننده یادگیری.
۳) بهبود كیفیت فرآیند یاددهی - یادگیری با بهره گیری از روش ها و ابزارهای مبتنی بر فاوا.
۴) زمینه سازی به منظور خروج از انحصار چهاردیواری كلاس درس و برقراری رابطه تعاملی با سایر معلمان در نقاط مختلف در مورد طرح درس، منابع جدید، سوال و...
۵) ترغیب معلمان در بكارگیری رویكردهای نوین آموزشی (یادگیری مكاشفه ای - یادگیری پروژه - محور...)

صغری كریمی

منبع : روزنامه کیهان