گاهی فقط یک زخم، می‌کشد

مرتبا بانداژ‌های زخمنتان را عوض كنید. حداقل روزی یك مرتبه این كار را انجام و هر بار كه این بانداژها مرطوب یا كثیف شدند، دوباره آنها را تعویض كنید. چندین سال قبل، زمانی كه در حال گذراندن دوره كارآموزی ارتوپدی در یكی از بیمارستان‌های تهران بودم، با مرد جوانی برخورد كردم كه پشت دست راستش به شدت باد كرده و قرمز بود. دستش مثل بخاری داغ بود و همین كه خواستم معاینه‌‌اش كنم، از شدت درد فریاد وحشتناكی كشید. چند لحظه بعد استاد ارتوپدی‌ ما وارد شد و با دیدن جای زخم كوچكی بر پشت دست بیمار، پیش از هر چیز از او پرسید: <دعوا كرده‌ای؟> پاسخ بیمار البته منفی بود و می‌گفت دستش خودبه‌خود این‌طور شده است. به هر حال با توجه به علائم بیمار و تبی كه داشت، وی با تشخیص بیماری <سلولیت> در بخش بستری شد.
سلولیت
سلولیت یك بیماری عفونی است كه به‌ویژه در میان افرادی كه به زخم‌های پوستی ساده خود بی‌توجهی می‌كنند، به وفور دیده می‌شود. علت اصلی این بیماری، عدم رعایت بهداشت مناسب زخم است كه در صورت عدم درمان، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. وقتی یك ناحیه از پوست زخم می‌شود و بهداشت آن به درستی رعایت نمی‌شود، باكتری‌ها از محل زخم وارد بافت‌های عمقی‌تر پوست می‌شوند و ایجاد عفونت می‌كنند. ناحیه عفونی شده، به شدت ورم می‌كند و قرمز می‌شود و اگر آن را لمس كنید، كاملا گرم و دردناك است. این عفونت می‌تواند به سرعت پیشرفت پیدا كند و مناطق بیشتری را درگیر كند. بیشترین محل درگیری، پوست دست، پا یا صورت است ولی سلولیت می‌تواند پوست هر قسمت دیگری از بدن را نیز درگیر كند. در صورت عدم درمان حتی ممكن است عفونت به بافت‌هایی كه زیر پوست قرار دارند نیز حمله كند و وارد جریان خون و غدد لنفاوی شده و باعث ایجاد تب شود. این عفونت منتشر اگر درمان نشود، جان بیمار را هم به خطر می‌اندازد. به همین دلیل، مراقبت درست از زخم‌های ساده، اهمیت بسیاری دارد.
توی دهان كسی نزنید!
استرپتوكك>و‌<استافیلوكك> نام دو باكتری است كه بیش از همه موجب این بیماری می‌شوند. سلولیت زمانی روی می‌دهد كه این باكتری‌ها بتوانند از طریق یك شكاف و یا آسیب پوستی كه در اثر مواردی چون جراحی‌های اخیر، بریدگی‌ها، زخم‌های باز، التهاب‌ها و یا سایر بیماری‌های پوستی ایجاد شده‌اند، وارد بدن ‌شوند. حتی گزش گونه‌های خاصی از حشرات و یا عنكبوت‌ها نیز می‌تواند باكتری‌ عامل بیماری را به داخل بدن منتقل كند. نواحی پوستی بسیار خشك و شكننده هم می‌توانند به عنوان یك نقطه ورودی برای باكتری‌ها عمل كنند. یكی از مواردی كه به طور شایع باعث ابتلا به سلولیت دست می‌شود، بریدگی دست به دلیل گاز گرفتگی است. دهان انسان پر از میكروب‌های مختلف است و اگر شما یك روز با مشت توی دهان كسی كوبیدید و دندان او دست شما را زخم كرد، منتظر باشید كه دست شما هم دچار سلولیت شود. درست مثل همان بیماری كه در ابتدای مطلب به آن اشاره كردم. آن بیمار پس از بستری شدن در بخش و در اثر سمج‌بازی ما دانشجوها بالاخره اعتراف كرد كه با مشت محكم توی دهان یك نفر دیگر كوبیده و زخم كوچك پشت دستش، اثر دندان فرد كتك خورده است.
این افراد بیشتر مراقب باشند
علاوه بر عدم رعایت بهداشت زخم، عوامل دیگری هم وجود دارند كه باعث می‌شوند خطر ابتلا به سلولیت افزایش یابد. برخی از این عوامل عبارتند از: سن: با افزایش سن، كارایی سیستم گردش خون شما برای تحویل به موقع گلبول‌های سفید به بافت‌های دچار عفونت، كاهش می‌یابد. در نتیجه آسیب‌های پوستی بویژه در مناطقی از بدن كه جریان خون ضعیف است، می‌توانند به سلولیت منجر شوند. ضعف سیستم ایمنی: بیماری‌هایی كه سیستم ایمنی را ضعیف می‌كنند نظیر ایدز و یا سرطان‌های خون، خطر ابتلا به سلولیت را بیشتر می‌كنند. استفاده از داروهای سركوب كننده ایمنی مثل سیكلوسپورین و یا پردنیزولون هم افراد را نسبت به ابتلا به عفونت‌هایی نظیر سلولیت حساس‌تر می‌كند.
دیابت: ابتلاء به دیابت موجب مختل شدن سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت‌ها می‌شود. در طی این بیماری، پوست یكی از نواحی است كه نسبت به عفونت‌ها حساس‌تر می‌شود. دیابت همچنین می‌تواند منجر به بروز زخم‌های مزمنی بر روی پاها شود كه این زخم‌ها نیز می‌توانند به عنوان مسیرهای ورودی برای باكتری‌ها عمل كنند. آبله‌مرغان: بروز تاول‌های پاره شده در این بیماری شایع‌، می‌تواند به عنوان عاملی جهت افزایش ورود باكتری‌ها به داخل بدن عمل كند.
زخم‌های پوستی را ساده نگیرید
اگر شما روی پوست هر قسمتی از بدنتان، نواحی قرمز، متورم، دردناك، یا گرم مشاهده كردید، همان‌موقع باید به پزشك مراجعه كنید. خیلی وقت‌ها بدون اینكه شما متوجه شوید، خراش‌های ظریفی روی پوستتان ایجاد می‌شود كه میكروب‌ها می‌توانند از همین محل وارد بدن شما شوند. پزشك ممكن است برای تشخیص قطعی، درخواست آزمایش خون و كشت از زخم دهد. با توجه به آنكه علائمی نظیر قرمزی، درد و تورم در ساق پا‌ها ممكن است در علائم بیماری‌های دیگر مثل گیركردن لخته‌های خونی در سیاهرگ‌های عمقی پا هم وجود داشته باشد، احتمال دارد كه پزشك جهت رد این‌گونه از بیماری‌ها آزمایش‌های مخصوص دیگری را نیز انجام دهد. چنانچه بیماری تحت درمان قرار نگیرد، باكتری‌ها می‌توانند به سرعت به لایه‌های عمقی‌تر گسترش یافته و وارد گره‌های لنفاوی شوند و از این طریق در سرتاسر بدن گسترش یابند. ‌در موارد خفیف، معمولا‌ پزشك به تجویز آنتی‌بیوتیك خوراكی اكتفا می‌كند و از شما می‌خواهد یكی دو روز بعد جهت بررسی ازنظر پیشرفت درمان، مجددا مراجعه كنید. مصرف آنتی‌بیوتیك خوراكی باید به مدت ۱۰ روز ادامه پیدا كند. هرچند در اغلب موارد علائم و نشانه‌های سلولیت پس از چند روز از بین می‌روند، با این وجود درمان را تا آخر باید ادامه دهید. ولی اگر علائم بیماری شما پایدار بوده و یا از ابتدا دچار یك بیماری وسیع همراه با تب بالا باشید، در آن صورت پزشك شما را در بیمارستان بستری می‌كند و از آنتی‌بیوتیك‌های تزریقی برای درمان استفاده می‌كند.
بهداشت مناسب زخم
جهت جلوگیری از ابتلا به سلولیت و یا سایر عفونت‌های پوستی، هر زمانی كه دچار یك زخم پوستی شدید ، اقدامات زیر را انجام دهید:
)۱ روزانه زخمتان را با آب و صابون بشویید. این كار را به‌عنوان قسمتی از برنامه زندگی روزمره‌تان قرار دهید. )۲ از یك كرم یا پماد آنتی‌بیوتیك برای زخمتان استفاده كنید. در مورد اغلب زخم‌ها، یك پماد آنتی‌بیوتیك تنها، محافظت كافی را در برابر عفونت ایجاد می‌كند.
)۳ زخمتان را با بانداژ تمیز بپوشانید. انجام این عمل به تمیز نگاهداشتن زخم و از بین رفتن باكتری‌ها كمك زیادی می‌كند. چنانچه تاول‌هایی بر روی پوست شما وجود دارد كه از آنها ترشح خارج می‌شود، این تاول‌ها را تا زمان خشك‌شدن تمیز و پوشیده نگاه‌ دارید. هیچ‌وقت تاول‌ها را نتركانید. )۴ مرتبا بانداژ‌های زخمتان را عوض كنید. حداقل روزی یك مرتبه این كار را انجام و هر بار كه این بانداژها مرطوب یا كثیف شدند، دوباره آنها را تعویض كنید.
)۵ مراقب نشانه‌های عفونت باشید. تورم، قرمزی، درد و ترشحات چركی همگی نشان‌دهنده یك عفونت احتمالی است و نیاز به بررسی و ارزیابی پزشكی دارد.
افراد مبتلا به دیابت و نیز افراد مسن كه گردش خون ضعیفی دارند لازم است كه مراقبت‌ها و پیشگیری‌های بیشتری جهت جلوگیری از بروز زخم‌های پوستی انجام دهند و در صورت ایجاد بریدگی و یا زخم پوستی، حتما باید آن را به‌طور دقیق و مناسبی درمان كنند.رعایت موارد زیر هم جهت سلامت پوست شما بسیار مفید است:
)۱ همیشه پوست خود را مرطوب نگه دارید. مرطوب و تازه نگه‌داشتن پوست، از پوسته‌ریزی و ترك خوردن پوست جلوگیری می‌كند. )۲ ناخن‌های خود را به دقت بگیرید و مراقب باشید تا به پوست اطراف ناخن خود آسیب نرسانید. )۳ از دست‌ها و پاهایتان با پوشیدن جوراب‌ها و دستكش‌های مناسب به‌خوبی مراقبت كنید. )۴ هرگونه عفونت پوستی سطحی نظیر بیماری‌های قارچی پا را به‌دقت مداوا كنید زیرا عفونت‌های سطحی قابلیت زیادی برای گسترش سریع دارند.
منبع: .comMayoclinic

منبع : روزنامه سلامت