مدیریت پروژه، عامل دقت و سرعت

امروزه در طرح های صنعتی نظیر صنایع نفت، نیروگاه ها و طرح های بزرگ زیربنایی که به صورت بارز از تحولات فناوری تاثیر می پذیرند، استفاده ازروش ها و ساختار های نوین مدیریت، اجتناب ناپذیر است. تجربه طولانی و موفق اجرایی کشور نشان می دهد که اجرای پروژه های مهم مانند ساخت پالایشگاه های نفت و گاز، صنایع پتروشیمی و سایر بخش های نفت و گازو پتروشیمی نه تنها نقش موثری در انتقال و ارتقای فناوری ملی داشته که حمایت از ایجاد و تقویت شرکت های پیمانکاران عمومی را امکان پذیر ساخته است. هم اکنون گستردگی، پیچیدگی و تنوع پروژه های مطرح در صنایع نفت و گاز، اهمیت مدیریت این پروژه ها را دو چندان ساخته است. یکی از ابزارهای موثر در سرعت بخشیدن به برنامه ها، طرح ها و کاهش هزینه ها، اجرای برنامه ها در چارچوب پروژه است و در این میان آنچه پروژه را معنا و حیات می بخشد، مدیریت حاکم بر پروژه است. به گفته صاحب نظران، مدیریت پروژه شامل به کارگیری چهار عامل اساسی دانش، مهارت ، ابزار و تکنیک های لازم در اداره جریان اجرایی فعالیت ها به منظور برطرف سازی نیازهای پروژه است. به سخن دیگر، مدیریت پروژه این توانایی را دارد که به عنوان مجموعه ای از روش ها، رویه ها و سیستم ها، وظیفه تحقق رشد و توسعه کشور های عصر فراصنعتی را در جهان بر عهده گیرد. در کشور ما به دلیل روند رو به رشد سرمایه گذاری در طرح های بزرگ به ویژه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، ضرورت به کارگیری و بهبود روش ها و ساختار های نوین مدیریت پروژه به منظور دست یابی به اهداف برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی کاملا محسوس است . اما این که مدیران پروژه تا چه حد در طرح های نفتی از روش ها ی کارآمد و شیوه های جدید برای به انجام رساندن پروژه ها در محدوده زمان، بودجه مشخص و با کیفیت مطلوب استفاده می کنند، قابل تامل است. به نظر می رسد مهم ترین دلایل تاخیر در طرح های برزرگ نفتی جدا از ماهیت پروژه ، نداشتن برنامه ریزی و طرح ریزی در پروژه ها و لحاظ نشدن سه عامل زمان، کیفیت و نبود نیروی متخصص و استفاده نکردن از دانش پروژه است.هم اکنون پروژه های بسیاری در کشور تعریف می شود که به دلیل نداشتن نیروی متخصص از دانش پروژه ها استفاده نمی شود. آسیب شناسی اجرای طرح های كنونی بیشتر مدیران اجرایی کشور بر این باورند که حضور مدیریت پروژه در كنار حاکمیت نظام مدیریت پروژه می تواند تمام جوانب حقوقی و نتایج نهایی مطلوب را به منظور تسهیل در اجرای پروژه در پی داشته باشد، از این رو، پیمانکاران عمومی باید برای اجرای این مسئولیت مهم توانا و واجد شرایط باشند و پروژه ها را به خوبی هدایت کنند و بتوانند پیمانکاران فرعی را به طور منطقی و متناسب با پروژه ها هماهنگ کنند اگر پیمانکاران عمومی کارایی لازم را نداشته باشند، کارفرما و در نهایت مدیریت کلان و سیاست ها و برنامه های تنظیمی یک جامعه اقتصادی متضرر خواهد شد. امروزه مهم ترین خلاء در مباحث مدیریت پروژه های بزرگ کشور، نبود شناخت ماهیت پروژه و به کارگیری روش های مدیریتی ناسازگار با ماهیت پروژه هاست که به شکست پروژه در سطح کلان منجر می شود. اغلب مدیران پروژه بر این باورند که با توجه به این که میان ویژگی های پروژه مانند میزان سرمایه گذاری، طول زمانی پروژه و ظرفیت، میزان فیزیکی آن و نوع تکنیک های اجرایی پروژه ارتباط تنگاتنگی وجود دارد؛ شناخت ماهیت و مشخصات کلان پروژه ها و تحلیل ویژگی های آنها لازم و ضروری است. بررسی پروژه ها بیانگر این واقعیت است که پروژه های بزرگ ماهیتی متفاوت از پروژه های معمولی دارند و به دلیل ویژگی خاص خود روش مدیریتی متمایزی از سایر پروژه ها را می طلبند. ظرفیت اجرایی پروژه ها، میزان سرمایه گذاری بالا، پیچیدگی پروژه ها به لحاظ طراحی وفناوری ویژگی هایی است که پروژه های بزرگ را از سایر پروژه ها مشخص می کند. رعایت زمان عامل موفقیت مدیریت پروژه در پروژه های بزرگ که به عهده پیمانکاران عمومی است، به نوعی مدیریت زمان به موازات مدیریت مالی و مدیریت کیفیت است. برای نمونه هنگامی كه یک پیمانکار ایرانی پروژه ای را دیرتر از موعد تعهد شده تحویل می دهد، در واقع، منابع ملی کشور را از بین می برد. به دیگر سخن، هنگامی كه زمان جمع کردن یک پروژه ۳ سال برآورد می شود، ولی در این زمان به پایان نمی رسد، غیر از این که پروژه به نوعی مسکوت گذاشته می شود و به تولید نمی رسد، باید مانند سه سال قبل، دوباره برای آن هزینه شود. بنابر این باید گفت مهم ترین عاملی که می تواند پروژه های نفت و گاز ، نیروگاهی و حتی پروژه های بزرگ عمرانی را تضمین و از اتلاف سرمایه های ملی جلوگیری کند، رعایت زمان است. رعایت کیفیت آن هم در حد استانداردهای بین المللی، از دیگر اولویت های مهم در بحث مدیریت پروژه است که سبب خوشنامی پیمانکاران می شود. مدیران پروژه قیمت پایین پروژه ها را در این باره بی تاثیر نمی دانند. البته قیمت پایین به معنای آن نیست که هر پیمانکاری با هر شرایطی و حتی با رها کردن برخی از پروژه های پیشین و یا تاخیر در برخی دیگر از آنها قیمت پایین تری پیشنهاد کند، تا پروژه را به او واگذار کنند بلکه کارفرما درباره پروژه هایی که از لحاظ زمان بندی و کیفیت شرایط ایده آل را دارند و از پیمانکاران ارایه کننده پیشنهادها در این زمینه اطمینان خاطر دارد، اولویت بعدی را قیمت پایین تر در نظر می گیرد. نتیجه اگرچه بحث مدیریت پروژه در بیشتر صنایع کشور اهمیت ویژه ای دارد، در صنعت بزرگی مانند صنعت نفت، دستیابی به اهداف مورد نظر به طور عمده در قالب محدودیت هایی مانند زمان، بودجه و... برنامه ریزی می شود؛ از این رو، می توان مدعی شد که این صنعت در مقابل زمان، میزان سرمایه گذاری و سرعت جذب آن، تخصص و مهارت کارگران و متخصصان ، قابلیت ها و توانایی ها ی مدیران مربوط، همچنین تصمیم های سریع و به موقع مدیران و مسئولان، مهندسان مشاور و پیمانکار، بسیار حساس و تاثیر پذیر است.طبیعت صنعت نفت ایجاب می کند که برنامه ریزان اقتصاد کلان کشور و دولت توجه بیشتری را به رشد این صنعت در داخل کشور مبذول دارند.


نویسنده : زهرا خانعلی زاده

منبع : پایگاه اطلاع رسانی عسلویه