سانسور کردن اورکات به تشخیص شرکت ارتباطات داده‌ها صورت گرفت

فیلترینگ سایت‌های اینترنتی از سال ‪ ۸۰‬و با تشكیل كمیته تعیین مصادیق به منظور حذف سایت‌های ممنوعه آغاز شد‏، اما روش‌های متفاوت و ناهماهنگ اجرای آن منجر به سردرگمی كاربران اینترنتی در كشور شده است.
بنا به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، كمیته‌ای باعنوان "تعیین مصادیق" برای شناسایی سایت‌های ممنوعه و معرفی آنها به وزارت ‪ ICT‬و شركت ارتباطات داده‌ها جهت فیلتر كردن تشكیل شده است.
شركت ارتباطات داده‌ها لیست كمیته تعیین مصادیق را در شبكه اینترنت كشور اعمال می‌كند و همچنین نسخه‌ای از آن را برای مراكز ‪ ) ICP‬مراكزی كه مستقل از شركت دیتا به فروش پهنای باند اینترنت می‌پردازند) ارسال می‌كند.
اما آنچه كه در طول چند سال گذشته مشاهده شده است ، روالی متفاوت و ناهماهنگ را نشان می‌دهد.
بنا به گزارش سایت "آی.تی آنالایز"(‪ (ITanalyze‬اعمال فیلترینگ از سوی مراكز ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی (‪ (ISP‬پراكنده و براساس معیارهای مشخصی نیست و به این ترتیب دسترسی به یك سایت از یك ‪ ISP‬غیر ممكن و از طریق ‪ ISP‬دیگر امكان‌پذیر است.
این گزارش تاكید كرده است : به نظر می‌رسد برخی از شركت‌های ‪ ISP‬گاها فراتر از سایر همكاران خود در اجرای فیلترینگ گام برمی‌دارند.
بنا به اظهارات نویسنده گزارش، وجود این حالت منجر به مطرح شدن پرسش "یك ‪ ISP‬كم فیلتر می‌شناسی؟" در بین كاربران اینترنتی كشور شده است.
در گزارش "آی‌تی آنالایز" آمده است: یافتن پاسخ این پرسش كه نحوه نظارت بر اعمال فیلترینگ چگونه است تقریبا دشوار و به تعبیری غیر ممكن است چرا كه كمتر كسی مایل به اظهار نظر در این خصوص بوده است.
این گزارش در پایان این سوال را مطرح كرده است كه علت تنوع در اجرای فیلترینگ از سوی مراكز ‪ ISP‬چیست؟
مدیر كل امور مشتركین شركت ارتباطات داده‌ها در مصاحبه با ایرنا با مطرح كردن روش دیگری از فیلترینگ، پاسخ به سوال فوق را به نوعی ارائه كرد.
"ساسان جباری ایزدی" گفت: مسئولین اصلی فیلترینگ خود مراكز ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی هستند و لیستی كه از طرف كمیته تعیین مصادق برای آنها ارسال می‌شود تنها یك لیست كمكی است.
به گفته وی مطابق با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دیماه سال ‪۸۰‬ فعالیت مراكز ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی ( رسا) در تولید و عرضه ‪ ۲۰‬مورد ممنوع است.
وی برخی از این ‪ ۲۰‬مورد را توهین به اسلام، اهانت به مسئولین ، تحریف مقدسات، القا بدبینی در بین مردم، ترویج خشونت و مصرف مواد مخدر، موارد غیر اخلاقی و انتشار اسناد طبقه‌بندی شده عنوان كرد.
جباری دلیل یكپارچه نبودن فیلتر كردن سایت‌ها را تاخیر و تقدم پیش آمده در اعمال لیست‌های فیلترینگ و تشخیص خود مراكز رسا متناسب با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی دانست.
وی درباره نظارت بر اعمال فیلترینگ گفت: شركت ارتباطات داده‌ها و شركتهای مخابرات استانی به طور تصادفی در فواصل زمانی مختلف دفاتر فنی مراكز رسا را بازرس كرده و نحوه اعمال فیلترینگ را كنترل می‌كنند.
وی تصریح كرد: برخی مراكز با استفاده از ماهواره برای توزیع اینترنت، در اعمال فیلترینگ كوتاهی می‌كنند كه در صورت گزارش چنین مواردی با این مراكز متخلف برخورد قانونی می‌شود.
با وجود توضیحات مدیر كل امور مشتركین شركت ارتباطات داده‌ها، وقایع مربوط به فیلتر شدن سایت "اوركات"(‪ (ORKUT‬از تاثیر عنصر سومی نیز در اعمال مستقل فیلترینگ خبر داد و آن خود شركت ارتباطات داده‌ها بود.
سایت اوركات از ابتدای نیمه دوم سال ‪ ۸۳‬توسط برخی از مراكز رسا در تهران فیلتر شد اما دسترسی به این سایت از طریق شبكه‌اینترنتی كه از طرف شركت ارتباطات داده‌ها توزیع می‌شد، مقدور بود.
سرانجام در تاریخ چهارم بهمن ماه سال ‪ ۸۳‬به طور رسمی سایت اوركات توسط شركت ارتباطات داده‌ها فیلتر شد.
مدیر روابط عمومی شركت ارتباطات داده‌ها با اعلام این خبر به ایرنا گفت: این اقدام بنا به تشخیص شركت ارتباطات داده‌ها صورت گرفت.
علی‌اصغر انصاری گفت: هرگاه شركت ارتباطات داده‌ها تشخیص دهد كه سایتی باید فیلتر شود به طور مستقیم این كار را انجام می‌دهد.
در این میان افزایش ناگهانی استفاده كاربران ایرانی از "پروكسی سرورها" به منظور حذف فیلترهای صورت گرفته ، گویای رویكرد آنها به خارج از این آشفته بازار فیلترینگ بود.
مدیر یك مركز ‪ ISP‬در اصفهان با اشاره به‌این موضوع گفت: استفاده از پروكسی سرورها پس از فیلتر شدن سایت اوركات به طور ناگهانی اوج گرفت.
"مسیح نیلفروشان" با اشاره به اینكه هزاران آدرس پروكسی در اینترنت وجود دارد، افزود: كاربران سرگردان ایرانی با جست‌وجو در اینترنت به دنبال یافتن این آدرس‌ها هستند و برخی از كلمات پراستفاده در جست‌وجوهای ایرانی‌ها كلمه‌های "پروكسی" و " فیلترشكن" بوده است.
یك جامعه‌شناس در این رابطه با اشاره به اینكه متولیان اصلی فیلترینگ خود مردم هستند نسبت به وجود این وضعیت از فیلترینگ در كشور انتقاد كرد.
"وحید هاشمی" گفت: نباید به خاطر درصد بسیار كمی از مردم اكثریت را تحت فشار و محدودیت قرار داد و آنها را سردرگم نگه داشت.

منبع : مؤسسه بین‌المللی ژئوفیزیك ایران