دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
مقامهٔ سکباجیه
سکباج و سکباجه، به کسر اول: معرب (سکبا) است و آن آشى است که با بقولات و سرکه پزند، و اين مقامهٔ ۲۲ از مقامات حميدى است و مؤلف آن قاضى ابوبکر حميدالدين عمربنمحمود بلخى متوفى به سال ۵۵۹ هجرى است نقل از مقامات تصحيح شدهٔ آقاى شميم طبع تبريز - و اين مقامه تقليد ناتمامى است از مقامهٔ مضريه بديعالزمان که از شيرينترين مقامات بديعى است و ما زوايد اين مقامه را حذف کرده و آن را با نقطهگذارى جديد صورت طبيعىترى بيرون آوردهايم. | |||||||||||||||
حکايت کرد مرا دوستى که در گفتار امين بود، و در اسرار ضمين، پيشرو ارباب وفا بود، و سردفتر اصحاب صفا که. | |||||||||||||||
وقتى از اوقات که کسوتِ صِبى بر طَيِ خويش بود و شيطان شباب در غَيِّ خويش حُلّهٔ کودکى از نقش خلاعت طرازى داشت، و غُصن جوانى از نسيم امانى اهترازي، عمر را نِضرتى و طراوتى بود و عيش را خضرتى و حلاوتى ... | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
من در غلواى اين غرور، و در خُيَلاى اين سرور، با زُمرَهاى از ظريفان، و فرقهاى از حريفان، چون باد صبا از صَفْ به صَفْ و چون بادهٔ مُصفّا از کَفْ به کَفْ مىگذشتم، و بساط نشاط را به قدم انبساط مىنوشتم، و با دوستان در بوستان از سر طيش و عيش مىگشتم. | |||||||||||||||
هر روز مُضيفى تازهروى مىديدم، و هر شب حريفى خوشخوى مىگزيدم ... تا روزى يکى از جماهير دهر و مشاهير شهر که در فتوّت نامى داشت و در مروّت کامي، خواست که اِخوان صفا را بر گوشهٔ خوان سخا جمع کند و اَبکارِ افکار هر يک را بداند، و درج هنر هر يک از بخواند، با آن قوم همکاسه و کاس گردد، و با آن طايفه هم الفاظ و انفاس شود، با يکى از آن طايفه که آشنائى داشت و به اَمْر و نهى فرمانروائي، ميقاتى مرقوم و ميعادى معلوم نهاد، از شبها شب يلدا معيّن بود، و از خوردنىها خورش سِکبامُبيّن، بر سِکبا مزعفرِ معطرقرار دادند و لوزينهٔ مُدَهّن مُکَفّن اختيار کردند. | |||||||||||||||
چون اصحاب آن اشارت بديدند، و اين بشارت بشنيدند آهارِ معده به احتماء يک هفته پيراستند و احراز اين فايده را بياراستند، و حضور اين مائده را به پاى خاستند، و صوفىوار لبّيک اجابت را جملگى لب و دندان شدند، و خوارزمىوار لقمهٔ دعوت را همگى معده و دهان گشتند. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
چون اوقات محسوب به اَجَل مَضْروب رسيد، و ايام مَعْدود به شب موعود کشيد، که آن اِصناف اِضياف و کرام اشراف منالقَلَق اِلَى الغَسَق بر يک صفت و نَسَق بر زاويهٔ مُضيف با معدههاى مدبوغ و اناهاى مفروغ، رياضت مجاعت کشيده، و رنج احتماى پنجروزه ديده هر يک چون نعامه آتشخوار گشته، و چون هماى استخوانخاى شده. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
پيش از طلب آن غنيمت، و اتفاق اين عزيمت، پيرى اديب غريب، با ما همزاد بود و در مباحثه و مناقشه همآواز، خواستيم تا از فايدهٔ آن مائده محروم نماند، و بى ما آن شب مغموم و مهموم نگردد صورت آن اجتماع از وى ننهفتيم، و قصهٔ آن لوت و سماع با وى بگفتيم. | |||||||||||||||
پير را در مسند استماع بنشانديم و نص: لَوْ دُعَيْتُ الَى کُراع لأَحبْتُهُ بر وى خوانديم؟ | |||||||||||||||
پير به زبانى قاطع و بيانى ساطع، گفت ايّهاالسّاده، مَالَى به عَهْدٌ وَ لاَ عادَةٌ، اسباب لذّاتتان مهيا باد و کئوس راحاتتان مهنّا، که تَتَّزلُ بطريق تَطَفّلُ عادت کريمان نيست، و استجلاب فوائد، به اجتماع موائد، جز سيرت لئيمان نه، اَلْکَريمُ يستَضْئَيٍ بِزِيْتِه وَ يَلْتَقَطُ کَسْرَةَ بَيِتْهِ. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
از جگر خود کباب کردن، بهتر که از کاس مردمان شراب خوردن، در اين قالب مجوّف، چه خمر و چه جمر، و در اين تِن معُلَّفَ چه خار و چه تَمْر، نه هر که نان دهد حاتم طى است و نه هر که خوان نهد صاحب ري، به سعادت برويد که کن سر تَطَفُّل و دل تَسَفُّل ندارم. | |||||||||||||||
گفتيم: اللهالله در اين ضيافت فرع مائيم و اصل تو و در اين هيجاتير مائيم و نصل (در نسخه: فصل - و در حاشيه آن را پيکان معنى کردهاند - و نصل به معنى چوبه تير است) تو، بر خار (کذا - پر خار هم بهنظر مىرسد) باد بساطى که بىتو سپريم، و بدگوار باد طعامى که بىتو خوريم. | |||||||||||||||
پير گفت: آنچه من مىگويم تَعَّلُم ارباب حقيقت است، و آنچه شما مىجوئيد تحکّم اصحاب طريقت، چون سخن از روى تحکّم رودنه از روى تعلّم، شما را بر جان من فرمان بُود، و مرا جان در ميان ... | |||||||||||||||
چون بر آن مائدهٔ موعود، کالَحلَقِ المَسْرُود، بنشستيم و عقدهاى احترام از گردن احتشام به انبساط و ابتسام بگستيم، و وقت آنکه آفتاب منوّر بر چرخ مدوّر از گريبان مشرق به دامن مغرب رسيد و کحّال شب سرمهد ظُلام در چشم روز کشيد و مشک تاتار در عِذارِ نهار دميد، حالت روز مُتَغيَّر گشت و رداى صبح مُقَيّر. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
(۱) . اينجا (را) زايده است که بارى تأکيد معنى (براي) و ضرورت شعر آمده است. | |||||||||||||||
مضيف ظريف، با جبهٔ لطيف، و دستار نظيف بيامد و گستردنى بگسترد، و خوردنى بياورد، خوانى بنهاد از روى عروسان آراستهتر، و از زلف شاهدان پيراستهتر چون دَرْجِ از تنگ مزّين به هزار رنگ، به هر ظرفى اِبائي، و به هر گوشهاى اِنائي، اِبا از اِنا لطيفتر، و ظرف از مظروف ظريفتر، حيوان برى و بحرى را شامل و شايع، و الوان عتيق و طَرى را حامل و جامع، ثوربا حَمَل در يک برج انباز گشته و سَمک باطير در يکدُرج همراز. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
در هر نوع خُضرتى و طراوتي، و در هر لقمه لذّتى و حلاوتي، هالاتِ کاسات سِکبا، چون بَدْر در صدر جاى گرفته،و چشمهٔ خورشيد از صفاى آن تيره شد، و ديده در آن سکباج خيره گشته، سرکهٔ او چون روى بخيلان، و زعفران او چون رنگ عليلان، چون چهرهٔ عاشقان مُخلّل و چون لب معشوقان معسّل، به مغز بادام مُلَوَزّ و به شکر عسکرى مطرّز، و به زعفران مطيّب و مزعفر. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
چون پير را چشم بر اِناى سِکبا افتاد، لرزه بر اعضاء و اجزاء افتاد. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
مجلس شورای اسلامی مجلس دولت شورای نگهبان حجاب مجلس یازدهم دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران انتخابات افغانستان رئیس جمهور گشت ارشاد
تهران شورای شهر دستگیری هواشناسی شورای شهر تهران شهرداری تهران پلیس قتل سیل فضای مجازی کنکور وزارت بهداشت
دلار قیمت دلار خودرو مالیات قیمت خودرو بانک مرکزی بازار خودرو قیمت طلا مسکن تورم ایران خودرو سایپا
تلویزیون سریال تئاتر زنان فیلم مست عشق سینمای ایران سینما ازدواج موسیقی سریال پایتخت بازیگر
خورشید
رژیم صهیونیستی فلسطین غزه اسرائیل آمریکا جنگ غزه روسیه اوکراین حماس ترکیه نوار غزه عراق
فوتبال پرسپولیس تیم ملی فوتسال ایران ایران استقلال فوتسال بازی باشگاه پرسپولیس سپاهان جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور
هوش مصنوعی اپل وزارت علوم آیفون ماه تبلیغات فناوری ناسا گوگل نخبگان مریخ
خواب موز افسردگی کاهش وزن بارداری دندانپزشکی آلزایمر روغن حیوانی