اقتصاد ملی

اندازهٔ اقتصاد هر کشور معمولاً به‌صورت ارزش پولى کليهٔ کالاها و خدماتى بيان مى‌شود که در آن اقتصاد، طى يک دورهٔ معين مانند يک سال توليد شده باشد. براى سهولت، اين مقدار را مى‌توان توليد ناخالص داخلى نام نهاد، هرچند اين امر از محاسبات فراوان دربارهٔ منابع و موارد استفادهٔ واقعى بعضى از اين کالاها و خدمات صرف‌نظر مى‌کند. کالاها و خدماتى که براى مصرف (C) توليد شده و کالاها و خدماتى که براى تشکيل سرمايه ثابت يا سرمايه‌گذارى (I) در ظرفيت توليد کالاها و خدمات توليد شده‌اند دو جزء اصلى GDP را تشکيل مى‌دهند.

در عبارت سادهٔ GDP = C + I فرض مى‌شود که درهاى کشور به روى تجارت خارجى بسته باشد اما چون در تقريباً کليهٔ کشورها، اين فرض، واقع‌بينانه نيست بايد به‌عبارت فوق ارزش صادرات کالاها و خدمات (X) اضافه شود و در مقابل، ارزش واردات کالاها و خدمات (M) از آن کم مى‌شود. به اين ترتيب، اين عبارت کمى اصلاح شده و به‌صورت GDP = C + I + X -M خوانده مى‌شود.

بسيارى از بررسى‌هاى آمارى و کلان اقتصادي، توليد ناخالص ملى يا درآمد ملى را به‌عنوان شاخص اقتصاد ملى به‌کار مى‌برند. به اين ترتيب، اصلاحات بيشترى در محاسبات لازم است. توليد ناخالص ملى برابر است با توليد ناخالص داخلى منهاى دريافت‌هاى عوامل توليد در کشورهاى ديگر مانند درآمد حاصل از سرمايه‌گذارى در اين کشورها، با اين فرض که اين پول واقعاً در اقتصاد اين کشورها ايجاد شده باشد نه در اقتصاد ملي. درآمد ملى را مى‌توان دريافتى خالص عوامل توليد اقتصاد هر کشور تعريف کرد. طبق اين تعريف، ارزش دارائى‌هاى 'مستهلک شده' يا مصرف سرمايه را بايد از GDP کم کرد. اما چون در بررسى‌هاى آمارى و گزارش‌هاى اقتصادي، شاخص‌هاى گوناگونى به‌کار مى‌رود ما GDP را به‌عنوان شاخص محاسبهٔ اقتصاد ملى مورد استفاده قرار مى‌دهيم.

سفر و جهانگردى احتمالاً در کليهٔ اجزاء GDP خود را نشان مى‌دهد. اولاً، مخارج جهانگردان عمدتاً، هزينهٔ مصرفى (C) تلقى مى‌شود؛ به شرطى که اين مخارج براى جهانگردى داخلى باشد يا بخشى از مخارج بين‌المللى که در اقتصاد کشور تهيه شده باشد. ثانياً، مخارج احداث ساختمان، تأسيسات و غير آنکه براى ارائهٔ خدمات جهانگردى به‌کار مى‌رود بخشى از مخارج سرمايه‌گذارى (I) است. بخش عمدهٔ اين سرمايه‌گذاري، را مخارج دولت به‌ويژه در ايجاد تأسيسات زيربنائى تشکيل مى‌دهد. ثالثاً، جهانگردى که پول را در کشورى ديگر خرج مى‌کند يا با استفاده از خدمات حمل و نقل ساير کشورها سفر مى‌کنند به يک معنا به کشور خود خدمات 'وارد' مى‌کند و اين مخارج از اقتصاد ملى نشت کرده است. در مقابل، اگر کشورى بتواند خدمات حمل و نقل يا جهانگردى خود را به جهانگردان کشورهاى ديگر بفروشد خدمات را 'صادر' کرده است.