یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا
فُرقتى جوشقانى
ميرزا ابوتراب بيگ فُرقتى پسر خواجه زينالدين على بيگ اَنْجَدانى است تخلصش نخست 'کامى' بود و سپس از مؤلف مجمعالخواص يعنى صادقى افشار کتابدار در قطعهاى که بدو فرستاد تقاضاى تعيين تخّلصى براى خود کرد، وى چهار تخلص به ميرزا ابوتراب پيشنهاد نمود و او از آن ميان فرقتى را برگزيد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مولدش را تذکرهنويسان به تفاوت جوشقان، اَنجدان و حتى قزوين نوشتهاند ولى نشو و نماى او در کاشان بوده و جز از يک بخش از زندگى که در اردوى شاه عباس گذرانده باقى دروان جوانى و کوشائى در راه شعر و ادب را در کاشان سپرى کرد و همانجا ماند و از اين روى بيشتر به کاشانى مشهور است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پدرش زينالدين على (= ميرزا على خان) مردى دبير و مستوفىپيشه و اهل ديوان بود و جان بر سر اين پيشه گذاشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ميرزا ابوتراب پس از پدر به کار دانش و شعر سرگرم شد و چندى بعد به اردوى شاهى پيوست و به وزرات (= پيشکارى) مقصودبيگ ناظر بيوتات خاصهٔ شاهى برگزيده شد ليکن در آن شغل نايستاد و چون مىخواست يکدله سرگرم شعر و ادب باشد تنها به شاعرى پرداخت و در آن وادى ترقى کلى کرد چنانکه همهٔ مستعدان تصديق شاعرى وى نمودند و او را از همهٔ حيث، چه در شعر و ادب و چه در دانش و فرهنگ و خط (شکسته نستعليق) و املاء درست و انشاء و حساب و سياق و شعرشناسى شايستهٔ ستايش شمردند و شعرهايش را در سفينههاى غزل نگاشتند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بنابر اظهار فخرالزمانى، فرقتى چندى در مشهد و هرات نيز مىگذرانيده و در شهر اخير مدتى مصاحب فصيحى هروى بوده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از ديوان فرقتى نسخههائى در ايران و اَنيران يافته مىشود و از آن ميان دو نسخهٔ موجود در کتابخانهٔ ملى پاريس ديده شد، متضمن قصيده و ترکيب و ترجيع و غزل و قطعه و رباعى و مثنوى و چندين مطلع که مجموع آنها به پيرامون دو هزار بيت بر مىآيد. مثنوى فرقتى بر وزن مخزنالاسرار است و شاعر آن را بين سالهاى ۱۰۰۵ و ۱۰۱۲ در کاشان سرود. قصيدههايش در مدح امامان شيعه و شاهعباس است. غزلهاى وى عادتاً بىتخلص و گاه بسيار کوتاه است چنانکه بعضى از آنها از دو سه بيت درنمىگذرد و مقدارى مطلع غزل نيز که ظاهراً شاعر مىخواست آنها را تمام کند ولى بىسرانجام گذاشت و در ديوان او ديده مىشود. ترجيعبند ساقىنامهٔ او که قسمتى از آن را نقل خواهم کرد، مشهور است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اما آذر ديوانش را 'ملاحظهکرد' و بعد از مراعات بسيار نسبت به شاعر سه بيت را از او برگزيد. شايد علت اين بىاعتنائى آن بود که شيوهٔ بيان فرقتى بسيار متمايل به روشى است که در آن به بيان مضمونها و خيالهاى باريک و پردامنه در الفاظ کم اهميت داده مىشد. وى ترکيبهاى تشبيهى و استعارى که بر بنياد خيالهاى باريک استوار باشد، بسيار دارد و بر روى هم شاعرى است مضمونآفرين و خيالپرداز بىآنکه رعايت جانب لفظ را فروگذارد و دچار زيادهروىهائى گردد که در سخن بعضى از شاعران بعد از او خواهيم ديد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وفات فرقتى براثر مبالغه در استعمال فلونيا در شب جمعه چهارم شعبان ۱۰۲۵ اتفاق افتاد در حالى که هنوز جوان بود ليکن افيون کار او را ساخته و به يکبارگيش از پاى درافکنده بود. ازوست: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
امیرعبداللهیان حسین امیرعبداللهیان دولت سیزدهم دولت سیستان و بلوچستان جنگ انتخابات مجلس شورای اسلامی حجاب مجلس افغانستان حسن روحانی
ایران سیل تهران هواشناسی شهرداری تهران بارندگی سازمان هواشناسی باران فضای مجازی آتش سوزی هلال احمر آموزش و پرورش
مسکن بانک مرکزی دلار قیمت خودرو قیمت دلار قیمت طلا تورم ارز سهام عدالت بازار خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو
مسعود اسکویی ایتالیا صدا و سیما تلویزیون بی بی سی دفاع مقدس مهران غفوریان موسیقی صداوسیما سریال سینمای ایران سازمان صدا و سیما
رژیم صهیونیستی فلسطین اسرائیل جنگ غزه حماس روسیه آمریکا انگلیس اوکراین نوار غزه ایالات متحده آمریکا جنگ اوکراین
فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان لیگ برتر رئال مادرید باشگاه استقلال جواد نکونام بازی علی خطیر باشگاه پرسپولیس بایرن مونیخ
اینستاگرام خواب آیفون دیابت اپل ناسا عکاسی تبلیغات موبایل گوگل
سلامت کبد چرب فشار خون گرما