دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
رُکن صاین
رُکنِ صاين هروى از شاعران مشهور قصيدهسرا و غزلگوى قرن هشتم هجرى است. در شعرهايش غالباً 'رکن' و بهندرت 'رُکنِ صاين' تخلص کرده است و علىالقاعده بايد رُکن (= رکنالدّين) اسم او و صاين (صاينالدّين) نام پدرش بوده باشد. رُکن در اولهاى قرن هشتم هجرى در هرات ولادت يافت و پس از طى دوران شباب و ظاهراً پيش از زوال دولت سلطان ابوسعيد بهادرخان (۷۳۶ هـ) به خدمت خواجه غياثالدّين محمد وزير درآمد و ديرگاهى در ظل عنايت او بهسر برد و از وزير تقاضاى تربيت و انعام نمود و آن وزير ادبدوست او را از تنگدستى نجات داد و مرتبهٔ بزرگ بدو بخشيد. رُکنِ صاين تا پايان حيان غياثالدّين محمد در خدمت او بود و بعد از قتل آن وزير که در رمضان سال ۷۳۶ اتفاق افتاد قطعهٔ مؤثرى در تأسف بر آن واقعه سرود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پس از مرگ ابوسعيد بهادر و زوال دولت مستعجل اَرپاگاون (شوال ۷۳۶هـ) و قتل خواجه غياثالدّين (رمضان ۷۳۶هـ) اقامت رکنالدّين هروى در آذربايجان ميسر نبود و ناچار از آن ديار بيرون رفت و چندگاهى در خدمت طغاتيمورخان که از سال ۷۳۶ تا ۷۵۳ با دعوى ايلخانى در خراسان و استرآباد حکومت داشت بهسر برد و مورد احترام وى و معلم و پيشنماز او بود اما پس از چندى اين رابطه به تيرگى انجاميد و بنا به گفتهٔ دولتشاه سمرقندي، رکنالدّين مدتى به زندان طغاتيمور افتاد. پس از رهائى از حبس بين سالهاى ۷۴۰ و ۷۴۲ هـ به فارس رفت و به مدح اميرجلالالدّين مسعودشاه اينجو و امير پير حسين چوپانى پرداخت اما نابهسامانى اوضاع شيراز پيش از استقرار شيخ ابواسحق، رُکنِ صاين را بر آن داشت که آن شهر را ترک گويد و در کرمان به خدمت امير مبارزالدّين محمد به پيوندد و بر اثر اختلافى که ميان آن امير و شاه شيخ ابواسحق وجود داشت به بدگوئى از شيخ بپردازد. رکن متجاوز از بيست سال در خدمت امير مبارزالدّين محمد (۷۱۸-۷۶۵هـ) بهسر برد و در ستايش او قصيدههاى متعدد ساخت. سپس از سال ۷۵۹ تا چند سال ديگر در خدمت جلالالدّينشاه شجاع (۷۶۰-۷۸۶هـ) بود و او را مدح کرد تا سرانجام به سال ۷۶۴ درگذشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مجموع شعرهاى رکن که به طبع رسيده به حدود ۴۴۲۸ بيت بالغ مىشود و مشتمل است بر قصيده و قطعه و غزل و رباعى و مثنوى اما تصور مىرود که اگر استقصائى دقيق صورت گيرد مجموع بيتهاى رکن به بيش از اين تعداد برسد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اثر معروف رُکن مثنوى دَهنامهٔ او است موسوم به 'تحفةالعشاق' که آن را به تقليد از 'منطقالعشاق' اَوْحَدى و در وصف عشق و راز و نيازى که با معشوق خود در عالم خيال داشته در بحر هزج مسدس مقصور يا محذوف سروده و به رسم دَهنامه سرايان غزلهائى در لابهلاى مثنوىها از زبان عاشق و معشوق آورده و آن را به سال ۷۵۱ در پانصد بيت به انجام رسانيده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قصيدههاى رُکنالدّين بيشتر در مدح شاهان و وزيران و اميران وقت است و او در اين فن پيرو استادان بزرگ پيش از خود مانند عبدالواسَع جَبَلى و انورى و ظهير و اثير، در غزل داراى مضمونهاى زيبا و در ميانهٔ راه تکامل آن از سعدى تا حافظ است و بعضى از غزلهاى او مورد استقبال حافظ قرار گرفته است. بر روىهم بايد اين شاعر را از استادان بزرگ سخن در قرن هشتم و مخصوصاً در قصيده صاحب مقام بلند دانست که در سخنش معنىها و مطلبهاى بسيار چه در مدح و چه در وصف و گاه در وعظ نهفته است. وى از التزام رديفهاى دشوار و بهکار بردن واژههاى عربى صعب در شعر خود اِبا ندارد از شعرهاى او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
- زرتشت بهرام پژدو
- هُمام تبریزی
- جهان خاتون
- خواجوی کرمانی > خواجوی کرمانی
- کیکاوس رازی
- سعدی > سعدی
- امین بلیانی
- علاءالدولهٔ سمنانی
- عماد فقیه
- ابنِ نَصُوح
- نزاری قهستانی
- عبید زاکانی > عبید زاکانی
- سیف فرغانی > سیف فرغانی
- سراج قُمری
- قانعی طوسی
- مولوی > مولوی
- سلمان ساوَجی
- سراجی سَگْزی
- ابن یَمین
- شیخ محمود شبستری > شیخ محمود شبستری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران آمریکا مجلس شورای اسلامی مجلس دولت شورای نگهبان حجاب دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران افغانستان گشت ارشاد رئیسی
هواشناسی تهران قتل شورای شهر شورای شهر تهران شهرداری تهران پلیس فضای مجازی وزارت بهداشت سیل سلامت کنکور
قیمت خودرو خودرو تورم قیمت دلار مالیات دلار بازار خودرو بانک مرکزی قیمت طلا مسکن ایران خودرو سایپا
تئاتر تلویزیون سریال سینمای ایران فیلم موسیقی سینما بازیگر کتاب
سازمان سنجش
اسرائیل فلسطین جنگ غزه رژیم صهیونیستی غزه حماس اوکراین ترکیه نوار غزه عراق طوفان الاقصی ایالات متحده آمریکا
فوتبال استقلال پرسپولیس فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی سپاهان باشگاه پرسپولیس لیگ برتر انگلیس جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور
هوش مصنوعی اپل همراه اول تبلیغات فناوری آیفون گوگل سامسونگ ناسا
خواب موز کاهش وزن طول عمر دندانپزشکی آلزایمر بارداری ویروس روغن حیوانی