سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
مجله ویستا
قانعی طوسی
مَلکالشعرا امير بهاءالدّين احمدبن محمود قانعى طوسى از شاعران پارسىگوى ايرانى در آسياى صغير است. ولادت او در آخرهاى قرن ششم هجرى در طوس افتاق افتاد و تا حملهٔ مغول به خراسان در آن ديار به کسب دانش اشتغال داشت و از جمله کسانى است که در گيرودار هجوم آن خونآشامان، از دست آنان گريخت و جان به سلامت برد. آگاهى ما دربارهٔ احوال قانعى منحصر است به آنچه در آغاز کليله و دمنهٔ منظوم خويش آورده و بعضى اشارتها که در مناقبالعارفين افلاکى دربارهٔ او مىبينيم. بنابر سندهاى ياد شده، قانعى در حدود سالهاى (۶۱۸-۶۱۷) يعنى بعد از فرار خوارزمشاه و پراکندگى سپاهيانش، به هندوستان گريخت ولى در آنجا مقيم نشد بلکه از راه دريا رهسپار عدن و صنعا گرديد و سپس به مدينه و از آنجا به مکه رفت و از راه بغداد آهنگ بلاد روم (آسياى ضعير) کرد و به خدمت علاءالدّين کيقباد سلجوقى رسيد. قانعى گذشته از اين پادشاه، غياثالدّين کيخسرو و ثانى (۶۴۳-۶۳۴) و عزالدّين کيکاوس (۶۵۵-۶۴۳) را نيز مدح کرد و چنانکه از سخنان وى در پايان کليله و دمنهٔ منظوم برمىآيد چهل سال سلجوقيان آسياى صغير را مدح گفتگو و نيز منظومهٔ 'سلجوقنامه' را در شرح سلطنت آن سلسله به نظم آورد و آن را در يک مجلد به اتمام رسانيد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عجيب است که از اين سلجوقنامه جز اندکى باقى نمانده و از مديحههاى او نيز تاکنون چيزى بهدست نيامده است. اين سلجوقنامه را که گاهى به غلط عدد بيتهاى آن را تا سيصد هزار پنداشتهاند،محققان جزء آثار گمشده مىپندارند اما تصور مىرود که قسمى از آن در کتاب 'الاَوامِر العَلائيه' تأليف (ابنالبيبي) نقل شده است بىآنکه حتى يکبار از قانعى نام برده شود. و حتى شايد 'الاَوامِر العَلائيه' در آنچه مربوط به سلطنت غياثالدّين کيخسرو اول و علاءالدّين کيقباد است، تلخيصى از سلجوقنامهٔ قانعى باشد (براى آگاهى بيشتر در اينباره رجوع شود به تاريخ ادبيات در ايران ج۳، ص '۵۰۲-۴۹۴' )، و در واقع يافته شدن سلجوقنامهٔ قانعى که دربارهٔ کيخسرو و کيقباد مطلبهائى به تفصيل آورده بود، کار پژوهش را بر اين البيبى ـ که مىخواست کتابش را بهنام عطاملک جوينى و بهعنوان متمم جهانگشاى او و نظيرى در برابر اثر جاويدان عطاملک درآورد ـ آسان کرد. بدين تقدير حدود هزار بيتى که به بحر متقارب و در ذکر سيرت و فتحهاى سه تن از پادشاهان سلجوقى روم، که نام آنان برده شد، در 'الاَوامِر العَلائيه' مىبينيم به حدس قريب به يقين از قانعى طوسى و مأخوذ از سلجوقنامهٔ او است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بعد از ختم سلجوقنامه قانعى به نظم کليله و دمنه در همان بحر متقارب پرداخت. در اين منظومه شرح مفصلى در ذکر صفتها و ملکههاى بايستهٔ شاهان آورده و همهٔ آنها را براى کيکاوس ثانى اثبات کرده و بعد از ذکر احوال و آثار خود تا آن روزگار، نظم کليله و دمنه را آغاز نهاده است و در پايان تصريح کرده است که هنگام نقل کتاب از نثر به نظم، هيچ مطلبى از متن حذف نشده و تنها بعضى از سخنان کژ و نابهسامان را اندخته است. نسخهاى از اين کتاب، که در موزهٔ بريتانيا موجود است و کتابت آن به سال ۸۶۳ به پايان رسيده، حاوى چهار هزار و پانصد بيت است. بعد از سال ۶۷۲ نمىدانيم که بر قانعى چه گذشت اما تصور نمىرود که بعد از آن تاريخ مدت زيادى زيسته باشد چه در آن روزگار سن او از حدود هفتاد و پنج سال متجاوز بود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از شعرهاى او است در کليله و دمنهٔ منظوم: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان مجلس حسن روحانی صادق زیباکلام دولت سیزدهم مجلس دوازدهم انتخابات مجلس انتخابات انتخابات مجلس دوازدهم
تهران قوه قضاییه هواشناسی بارش باران شهرداری تهران پلیس قتل سیل سازمان هواشناسی سلامت زلزله وزارت بهداشت
سایپا خودرو هند قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی مسکن بورس گاز حقوق بازنشستگان
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران دفاع مقدس حج تلویزیون سینمای ایران تئاتر نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران سریال سینما
وزارت علوم دانشگاه تهران
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه افغانستان طوفان الاقصی نوار غزه اوکراین سازمان ملل
استقلال فوتبال فولاد خوزستان پرسپولیس مهدی طارمی لیگ برتر رئال مادرید فولاد باشگاه استقلال لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی
هوش مصنوعی فناوری شفق قطبی تبلیغات نوآوری ایلان ماسک ناسا اپل
کودک رژیم غذایی شیر خواب ویتامین واکسن تجهیزات پزشکی فشار خون افسردگی