چهارشنبه, ۲۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 15 May, 2024
مجله ویستا
رُکن صاین
رُکنِ صاين هروى از شاعران مشهور قصيدهسرا و غزلگوى قرن هشتم هجرى است. در شعرهايش غالباً 'رکن' و بهندرت 'رُکنِ صاين' تخلص کرده است و علىالقاعده بايد رُکن (= رکنالدّين) اسم او و صاين (صاينالدّين) نام پدرش بوده باشد. رُکن در اولهاى قرن هشتم هجرى در هرات ولادت يافت و پس از طى دوران شباب و ظاهراً پيش از زوال دولت سلطان ابوسعيد بهادرخان (۷۳۶ هـ) به خدمت خواجه غياثالدّين محمد وزير درآمد و ديرگاهى در ظل عنايت او بهسر برد و از وزير تقاضاى تربيت و انعام نمود و آن وزير ادبدوست او را از تنگدستى نجات داد و مرتبهٔ بزرگ بدو بخشيد. رُکنِ صاين تا پايان حيان غياثالدّين محمد در خدمت او بود و بعد از قتل آن وزير که در رمضان سال ۷۳۶ اتفاق افتاد قطعهٔ مؤثرى در تأسف بر آن واقعه سرود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پس از مرگ ابوسعيد بهادر و زوال دولت مستعجل اَرپاگاون (شوال ۷۳۶هـ) و قتل خواجه غياثالدّين (رمضان ۷۳۶هـ) اقامت رکنالدّين هروى در آذربايجان ميسر نبود و ناچار از آن ديار بيرون رفت و چندگاهى در خدمت طغاتيمورخان که از سال ۷۳۶ تا ۷۵۳ با دعوى ايلخانى در خراسان و استرآباد حکومت داشت بهسر برد و مورد احترام وى و معلم و پيشنماز او بود اما پس از چندى اين رابطه به تيرگى انجاميد و بنا به گفتهٔ دولتشاه سمرقندي، رکنالدّين مدتى به زندان طغاتيمور افتاد. پس از رهائى از حبس بين سالهاى ۷۴۰ و ۷۴۲ هـ به فارس رفت و به مدح اميرجلالالدّين مسعودشاه اينجو و امير پير حسين چوپانى پرداخت اما نابهسامانى اوضاع شيراز پيش از استقرار شيخ ابواسحق، رُکنِ صاين را بر آن داشت که آن شهر را ترک گويد و در کرمان به خدمت امير مبارزالدّين محمد به پيوندد و بر اثر اختلافى که ميان آن امير و شاه شيخ ابواسحق وجود داشت به بدگوئى از شيخ بپردازد. رکن متجاوز از بيست سال در خدمت امير مبارزالدّين محمد (۷۱۸-۷۶۵هـ) بهسر برد و در ستايش او قصيدههاى متعدد ساخت. سپس از سال ۷۵۹ تا چند سال ديگر در خدمت جلالالدّينشاه شجاع (۷۶۰-۷۸۶هـ) بود و او را مدح کرد تا سرانجام به سال ۷۶۴ درگذشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مجموع شعرهاى رکن که به طبع رسيده به حدود ۴۴۲۸ بيت بالغ مىشود و مشتمل است بر قصيده و قطعه و غزل و رباعى و مثنوى اما تصور مىرود که اگر استقصائى دقيق صورت گيرد مجموع بيتهاى رکن به بيش از اين تعداد برسد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اثر معروف رُکن مثنوى دَهنامهٔ او است موسوم به 'تحفةالعشاق' که آن را به تقليد از 'منطقالعشاق' اَوْحَدى و در وصف عشق و راز و نيازى که با معشوق خود در عالم خيال داشته در بحر هزج مسدس مقصور يا محذوف سروده و به رسم دَهنامه سرايان غزلهائى در لابهلاى مثنوىها از زبان عاشق و معشوق آورده و آن را به سال ۷۵۱ در پانصد بيت به انجام رسانيده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قصيدههاى رُکنالدّين بيشتر در مدح شاهان و وزيران و اميران وقت است و او در اين فن پيرو استادان بزرگ پيش از خود مانند عبدالواسَع جَبَلى و انورى و ظهير و اثير، در غزل داراى مضمونهاى زيبا و در ميانهٔ راه تکامل آن از سعدى تا حافظ است و بعضى از غزلهاى او مورد استقبال حافظ قرار گرفته است. بر روىهم بايد اين شاعر را از استادان بزرگ سخن در قرن هشتم و مخصوصاً در قصيده صاحب مقام بلند دانست که در سخنش معنىها و مطلبهاى بسيار چه در مدح و چه در وصف و گاه در وعظ نهفته است. وى از التزام رديفهاى دشوار و بهکار بردن واژههاى عربى صعب در شعر خود اِبا ندارد از شعرهاى او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
- علاءالدولهٔ سمنانی
- عبید زاکانی > عبید زاکانی
- مولوی > مولوی
- امیر خسرو دهلوی > امیر خسرو دهلوی
- زرتشت بهرام پژدو
- خواجوی کرمانی > خواجوی کرمانی
- ابن یَمین
- سیف فرغانی > سیف فرغانی
- بدرچاچی
- حسن دهلوی
- امیر حسینی
- اَوْحَدی > اَوْحَدی
- سراج قُمری
- عراقی > عراقی
- قانعی طوسی
- عماد فقیه
- نزاری قهستانی
- امین بلیانی
- نظام اصفهانی
- سعدی > سعدی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران مجلس شورای اسلامی دولت سیزدهم مجلس رئیس جمهور شورای نگهبان رهبر انقلاب قوه قضاییه قوه قضائیه صادق زیباکلام مجلس دوازدهم مجلس یازدهم
قتل پلیس شهرداری تهران تهران هواشناسی فضای مجازی بارش باران سازمان هواشناسی دستگیری سیل سلامت حج تمتع
یارانه بانک مرکزی قیمت دلار خودرو قیمت خودرو قیمت طلا سایپا بازار خودرو بورس مسکن دلار ایران خودرو
فردوسی نمایشگاه کتاب همایون شجریان سحر دولتشاهی شاهنامه زبان فارسی کتاب نمایشگاه کتاب تهران سینمای ایران تلویزیون دفاع مقدس سریال
دانشگاه تهران وزارت علوم تحقیقات و فناوری فضا آیفون
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه جنگ غزه فلسطین آمریکا روسیه حماس چین افغانستان اوکراین ترکیه
فوتبال استقلال پرسپولیس لیگ برتر جواد نکونام باشگاه استقلال فولاد خوزستان لیگ برتر ایران مهدی طارمی رئال مادرید فولاد بازی
هوش مصنوعی گوگل همراه اول موبایل دوربین تبلیغات هواپیما ناسا نوآوری دبی ایلان ماسک
زوال عقل پنیر خواب ویتامین کودک واکسن سلامت روان بارداری