تجدید حیات طبیعی

زمانى از بذرافشانى سبک درختان (Anflug) ياد مى‌کنيم که مسأله مربوط گردد به بذرافشانى بعضى از گونه‌هاى نباتي، از قبيل نوئل، کاج، توس، صنوبر ترمولا، توسکا، و غيره (به‌طور کلى بذرافشانى طبيعى به‌وسيلهٔ درخت) که بذر آنها از درخت مادرى به قسمت‌هاى مختلف پراکنده شده و در نتيجه باعث به‌وجود آمدن نهال‌هاى جوان گردد. برعکس زمانى از بذرافشانى سنگين ياد مى‌شود که نهال‌هاى جوان از بذور سنگين و بزرگ بعضى از گونه‌هاى نباتى مانند راش، بلوط، نراد، گردو و غيره به وجود آيند. توليد نهال به‌صورت بذرافشانى سبک و سنگين فقط زمانى حاصل مى‌شود که درختان بذرده (مادري) هم‌جوار با گونه‌هاى درختى مناسب منطقه باشند و همچنين بذور موجود بتوانند بستر کاشت مناسبى را براى خود پيدا نمايند. بدين‌جهت در اين مورد وضعيت و موقعيت هوموس منطقه نقش مهم و بزرگى را ايفاء مى‌نمايد اين بدان معنى است که مشخص شود که آيا سطح خاک سالم است و جوانهٔ بذر مى‌تواند در خاک موجود ظاهر شود و رشد نمايد يا اين که در هومس خام و يا هوموس قارچ‌دار محکوم به فنا است و از رشد باز مى‌ايستد. در مواقعى که وضع هوموس نامناسب باشد مى‌توان در اثر خراش دادن به زمين کمک مؤثرى را در بهبود جوانه‌زدن به عمل آورد و عمل مذکور را مى‌توان به دو طريق انجام داد:

۱. به‌وسيلهٔ دست

۲. توسط ماشين

عمل خراش دادن اگر به‌وسيلهٔ دست انجام پذيرد مى‌توان از جنگل‌ها و ميله‌هاى مخصوص جنگل‌کارى و يا فوکاى آهنى استفاده نمود. امروزه ماشين‌الات آماده نمودن زمين جنگل تکامل زيادى يافته‌اند و وسايل مختلفى در اين خصوص به وجود آمده‌اند از قبيل: ماشين تراش جنگل، خيش و سپرها و چنگگ‌هاى بسيار قوي. از طرفى مته‌هاى چاله‌زن نيز مى‌توانند خدمات ارزنده‌اى را ارائه دهند.

بديهى است در کنار بستر کاشت وجود آب و هواى منطقه‌اى نيز بسيار سرنوشت‌ساز است، زيرا بستر کاشت از آن به‌خوبى استفاده مى‌نمايد ولى در صورتى که جوانه و نهال تازه روئيده در اثر تابش شديد نيم‌روز سوخته شود بالاخره از بين خواهد رفت.البته خصوصيات گونه‌هاى درختى کاملاً متفاوت مى‌باشند.

درختان پيش‌آهنگ خود از طرف طبيعت مشخص شده‌اند و مى‌توانند در مناطق و زمين‌هاى آزاد و باز گسترش يافته استقرار يابند. بذور آنها به راحتى جوانه، مى‌رويند و جوانه و نهال‌هاى کوچک آنها در مقابل حرارت شديد، سرما و خشکى کاملاً مقاوم مى‌باشند به‌طورى که بدون هرگونه حفاظت و حمايت خاصى مى‌توانند در منطقه استقرار يافته به سرعت رشد و نمو يابند. به اين گروه درختان گونه‌هائى از قبيل توس، صنوبر ترمولا، کاج و لاريکس تعلق دارند. پراکنش بذور اين‌گونه درختان مى‌تواند از حاشيهٔ منطقه مجاور انجام پذيرد (لاريکس، کاج سيلوستر). خوشبختانه کاج سيلوستر و لاريکس داراى ريشه‌هاى عميق مى‌باشند و به‌خوبى مى‌توانند در مناطق باز و آزاد مقاومت نمايند. به‌منظور انتخاب درختان مادرى نمى‌توان خيلى دقيق اقدام نمود زيرا خصوصيات و صفات درختان تا حد بسيار زيادى به خوّاص ارثى و ژنتيکى آنها بستگى دارد و براى حفاظت و حمايت و نگهدارى درخت موردنظر (درخت مادري) مى‌توان فقط بهترين را انتخاب و حفظ نمود.

جهت حفظ درختان مادري، نگهدارى ۴ تا ۵ درخت درجهٔ يک در هکتار کافى به نظر مى‌رسد و زمانى اقدام به قطع آنها گردد که مطمئن باشيم به‌ اندازهٔ کافى بذرهاى خود را پراکنده نموده‌اند و از گونهٔ درختى مذکور به‌قدر کافى در منطقه موجود مى‌باشد. بدين جهت در مورد مسألهٔ فوق هميشه مواجه با تجديد حيات طبيعى مضاعف مى‌باشيم. زيرا مناطق جنگلى خالص و يک‌دست از گونهٔ به فرض کاج سيلوستر و يا لاريکس و يا حتى توس و يا صنوبر ترمولا موردپسند نيست و بايد از جنگل‌هاى خالص و بارآوردن آن بپرهيزيم.

در مقابل تودهٔ جنگلى پيشاهنگ مقاوم که جمعاً از گونه‌هاى روشنائى‌پسند مى‌باشند. درختانى وجود دارند که سايه‌پسند هستند و احتياج به حفاظت و حراست خاصى دارند و حساس نيز مى‌باشند. اين درختان طبيعتاً و ذاتاً نيازمند آن هستند که در زير درختان مادرى رشد و نمو يابند و بدين‌صورت است که از خطرات و صدمات حاصل از شدت گرما، يخ و خشکى مصون خواهند ماند. در نتيجه مشخص مى‌گردد که درختان مذکور بايد به‌طورکلى به مدت بسيارکم در معرض نور قرار بگيرند ولى در عوض داراى کيفيت بسيار مناسب مى‌باشند و قابل انعطاف‌پذيرى خوبى دارند. نهال‌هاى جوان از گونه‌هاى درختى فوق در مقابل سايه بسيار مقاوم مى‌باشند ولى در عوض احتياج به‌رطوبت و برودت مناسب دارند و لازم است در مقابل يخ‌زدگى حفظ گردند.

درختان مادرى (بايد سعى گردد تنه‌هاى عارى از عيب و نقص با تاج‌پوششى مناسب حفظ گردند، تنه‌هاى ناقص و سُست و ضعيف مثمرثمر نيست و ارزشى براى تربيت نسل آنها وجود نخواهد داشت)