چگونگی اندازه‌گیری نگرش‌ها

نگرش فرد نسبت به يک موضوع مستقيماً قابل مشاهده نيست:

به همين دليل مى‌گويند که ساخت نگرش فرضى است. منظور از فرضى بودن نگرش اين است که وجود آن از روى مشاهدهٔ رفتارهائى که آن را تائيد مى‌کنند استنباط مى‌شود. نگرش‌ها از روى رفتار کلامى استنباط مى‌شود. بدين صورت است که يک رشته باورهاى ارزشى مربوط به يک موضوع معين در اختيار فرد مى‌گذارند و نظر او را دربارهٔ آنها مى‌پرسند. آنچه مقياس نگرش‌سنج ناميده مى‌شود همين سرى باورها است که فرد به آنها پاسخ مى‌دهد. با به دست آوردن جمع کل پاسخ‌ها يا ارزش آنها معلوم مى‌شود که نگرش فرد نسبت به موضوع موردنظر تا چه اندازه مثبت يا منفى است. مقياس عزت نفس روزنبرگ نگرش افراد نسبت به خودشان را اندازه مى‌گيرد.

رفتارهاى غيرکلامى نيز مى‌توانند نگرش‌ها را منعکس کنند. هر چند که رفتارهاى غيرکلامى کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته، از چند سال پيش تحقيقات بسيار جالبى را موجب شده است. بدين صورت که محققان، براى تعيين جهت و شدت نگرش‌ها از اندازه‌هاى فيزيولوژيک کمک گرفته‌اند. مثلاً، معلوم شده است که انقباض‌هاى بسيار ظريف ماهيچه‌هاى صورت، ماهيچه‌هائى که با چشم غيرمسلّح قابل مشاهده نيست، مى‌توانند نگرش‌هاى مثبت و منفى را نشان دهند. به اين معنا که در حالت نگرش مثبت، يک گروه از ماهيچه‌هاى بسيار ظريف منقبض مى‌شوند و در حالت نگرش منفي، گروه ديگرى حالت انقباض پيدا مى‌کنند (شوارتز و ديگران، ۱۹۷۶). امتياز فن اخير در اين است که آزمودنى‌ها به دشوارى مى‌توانند پژوهشگران را گول بزنند، در صورتى که گول زدن آنها به هنگام پاسخ‌گوئى به مقياس نگرش‌سنج بسيار آسان و رايج است.