شيرهاى تازهٔ دام

اينگونه شيرها بايد حتماً جوشانيده شوند تا باکترى‌هاى بيماريزاى آنها از بين برود، در ضمن بايد از مکان‌هاى مطمئن خريدارى شود و اطمينان از سلامت دام نيز وجود داشته باشد. شير نجوشيده به‌دليل داشتن مولکول‌هاى درشت پروتئين در شيرخوار حساسيت و در نتيجه اسهال ايجاد مى‌کند.

اينگونه شيرها هنگام جوشانيدن بايد مرتباً به هم زده شود تا از رسوب مواد پروتئين و املاح در ته ظرف جلوگيرى شود.

در تغذيه شيرخوارانى که به‌دليل حساسيت به پروتئين‌هاى شير گاو و يا عدم دسترسى به آن از شير گاوميش و يا گوسفند استفاده مى‌کنند بايد دقت کرد. اينگونه شيرها داراى چربى فراوان هستند. چربى زياد اين نوع شيرها را با جوشانيدن و سپس خنک کردن و جدا کردن لايهٔ چربى مى‌توان کاهش داد. در ضمن شيرخوارانى که فقط از شير بز استفاده مى‌کنند دچار نوعى کم خونى مى‌شوند (کمبود اسيدفوليک) که بهتر است با توصيهٔ پزشک از اسيد فوليک استفاده کنند.

پروتئين‌هاى شير گاو و شير مادر با يکديگر تفاوت بسيار دارند و دلمه‌هاى حاصل از انعقاد شير گاو در معدهٔ شيرخواران، درشت تر و همضم آنها مشکل‌تر است. از آنجا که شير گاو به‌صورت عادى خود، به‌علت داشتن پروتئين و املاح فراوان، براى تغذيهٔ شيرخوار مناسب نيست و کليه‌هاى شيرخوار براى دفع اين همه املاح آمادگى ندارد، بنابراين بايد اينگونه شيرها بعد از جوشانيدن، به تناسب سن کودک رقيق شود.

براى آماده کردن شير دام براى تغذيهٔ شيرخوار تا ماه ششم، به هر سه قسمت شير، يک قسمت آب جوشيده و يک قاشق مرباخورى (۵ گرم) شکر به ازاء هر ۱۰۰ سى‌سى شير اضافه مى‌شود.

شير گاو را بايد قبل از مصرف ۲۰ تا ۳۰ دقيقه جوشانيد و ضمن جوشانيدن به هم زد و بعد از جوشانيدن، مقدار کافى آب جوشيده طبق جدول زير به آن اضافه کرد.

جدول رقیق کردن شیر پاستوریزه برای شیرخوار

مقادير لازم

وزن نوزاد (کيلوگرم)

۳

۴

۵

۶

شير تازه (ميلى‌ليتر)

۷۰

۱۰۰

۱۵۰

۱۸۰

آب (ميلى‌ليتر)

۲۰

۲۰

-

-

شکر (گرم)

۵

۱۰

۱۰

۱۰

انرژى (کيلوکالرى)

۶۴

۴۰۳

۱۳۵

۱۵۳

پروتئين

۲/۱

۳/۰

۴/۵

۵/۴

شيرى که به اين ترتيب براى شيرخوار آماده مى‌شود از نظر تحمل پروتئين و املاح بهتر از شير تازه و رقيق نشده است.

يادآورى مى‌شود که با جوشانيدن شير تازهٔ گاو، ميکروب‌هاى آن کاهش مى‌يابد و با رقيق کردن آن، ترکيب اجزاء شير براى تغذيهٔ شيرخوار مناسب‌تر مى‌شود، ولى ترکيب و نسبت اجزاء آن فاصلهٔ زيادى با شير مادر دارد. گذشته از اختلاف اجزاء مشترک در اين دو شير، وجود مواد مصونيت‌زا فقط مخصوص شير مادر است و در شير گاو وجود ندارد.

- نکتهٔ مهم: با توضيحات فوق، اين نکته واضح است که تنها شير مادر است که از بروز اسهال در شيرخواران تا حدود زيادى جلوگيرى مى‌کند.