یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

فرآیند برنامه‌ریزی جهانگردی(۴)


  تحليل و تلفيق
تحليل کمى و کيفى و تلفيق اطلاعات حاصل از بررسى هر دو بايد به دقت انجام شوند. تلفيق به جمع و ادغام بخش‌هاى مختلف تحليل، به‌منظور به‌دست آوردن شناختى جامع‌تر از وضعيت، است. جنبه‌هاى اصلى تحليل و تلفيق در زير توضيح داده شده‌اند:
ـ تحليل بازار از چندين منبع حاصل مى‌شود. بررسى الگوهاى جهانگردى منطقه‌اي، ملى و جهانى و روندهاى بازار نهادهٔ اساسى است. بررسى و ارزيابى جاذبه‌ها، امکانات و خدمات جهانگردى در منطقه مورد مطالعه نيز بسيار مهم است. اهداف توسعه جهانگردى بايد مدنظر قرار گيرند. دسترسى به کشور يا منطقه از ناحيه‌هاى مهم بازارهاى توريستي، از جمله هزينه، فاصله و راحتى سفر، نيز عامل بسيار مهمى است. با وجود اين، اگر دسترسى در حال حاضر معضلى است مى‌توان آن را اصلاح کرد. تحليل بازار شامل تعيين هدف‌هاى بازار در مورد تعداد و نوع جهانگردانى است که مى‌توان آنها را جذب کرد. ولى تنها در صورتى‌که توصيه‌هاى توسعه و بازاريابى اجراء شوند. معمولاً هدف‌هاى بازار با دوره‌هاى پنج ساله، تا افق زمانى طرح، تعيين مى‌شوند.
ـ از تحليل بازار چندين محاسبه مى‌توان کرد. تعداد و انواع محل اقامت مورد نياز پيش‌بينى مى‌شوند، و ساير خدمات و تسهيلات جهانگردى لازم تعيين مى‌گردند. تحليل تأثير اقتصادى جهانگردى از هدف‌هاى ابزار و ويژگى‌هاى جهانگردى مشتق مى‌شود. اين امر پيش‌بينى شمار و نوع کارکنان مورد نياز براى کار در جهانگردى را دربر دارد.
ـ براساس پيش‌بينى تسهيلات و خدمات جهانگردى مورد نياز و الگوهاى حرکت جهانگردان، خدمات و تسهيلات حمل‌ونقل و زيربنائى لازم را مى‌توان تعيين کرد.
ـ از چندين عنصر بررسى‌شده، تحليل يا تلفيق منسجم عوامل مادي، اقتصادى و اجتماعى تهيه مى‌شود. اين تلفيق بيشترين اساس را براى تدوين طرح ساختارى فراهم مى‌کند. تلفيق مزبور تعيين ظرفيت‌هاى پذيرش، عامل اساسى در نائل شدن به توسعه پايدار جهانگردى را دربردارد. ظرفيت پذيرش يک ناحيه حداکثر سطح توسعه يا استفاده‌اى است که آن ناحيه مى‌تواند جذب کند. بدون آنکه به آسيب‌هاى جدى محيطي، مشکلات اجتماعى ـ اقتصادي، يا کاهش در کيفيت تجربهٔ بازديدکننده منجر شود.
ـ تمام عناصر نهادى به‌عنوان شالوده‌اى براى تدوين سياست و توصيه‌ها دربارهٔ هريک از آنها ارزيابى و تحليل مى‌شوند.
نوعى مهم از تلفيق، شناسائى فرصت‌ها و مشکلات يا موانع اصلى براى توسعه جهانگردى است. اين امر کانونى براى تدوين توصيه‌ها، و نحوهٔ استفاده از فرصت‌ها و غلبه بر موانع را فراهم مى‌کند که همگى آنها منجر به توسعهٔ بهتر جهانگردى مى‌شود. امکانات مقصدهاى بالقوه رقيب که بازارها و محصولات جهانگردى مشابهى دارند بايد ارزيابى شوند. ممکن است رشد کافى در بازارهاى توريستى براى برآرودن نيازهاى جهانگردان هم در کشور و هم در منطقهٔ برنامه‌ريزى‌شده و مقصدهاى رقيب وجود داشته باشد. ولى ممکن است به مقدار لازم رشد بازار وجود نداشته باشد. اگر برنامه‌ريزى ناحيه مورد مطالعه بتواند در توسعهٔ جاذبه‌ها، امکانات و خدمات نسبت به مقصدهاى رقيب مزاياى نسبى ارائه کنند، در موقعيت بهترى براى جذب تعداد و نوع جهانگرد موردنظر قرار خواهد گرفت.
  پيش‌بينى نيازهاى محل اقامت
فرمول پيش‌بينى نيازهاى محل اقامت، و مثالى براى تعيين تقاضاى متوسط سالانه و فصل شلوغي، در سطور پائين ارائه شده‌اند. اين مثال فقط براى يک نوع از بازار و محل اقامت توريستى است. از اين فرمول بايد براى هريک از بازارهاى توريستى و نوع محل اقامت مربوط استفاده شود تا نياز کل براى محل اقامت در کشور يا منطقه تعيين شود. محاسبه تقاضاى فصل شلوغى مهم است زيرا آن فصل تعيين‌کنندهٔ حداکثر نياز است.
تقاضا براى تختخواب
فرمول آن اين است:
                           ميانگين مدت اقامت (به شب) × تعداد جهانگردان (هر دورهٔ زماني)

                                     ضريب اشغال اتاق × تعداد شب‌ها (هر دوره زماني)
براى مثال، محاسبهٔ تقاضاى سالانهٔ تختخواب:
    ۱،۵۰۰،۰۰۰     ۱۰ شب × ۱۵۰،۰۰۰ جهانگرد در سال
               تختخواب ۵۴۷۵ =
=
        ۲۷۴             ۷۵% اشغال × ۳۶۵ شب
براى مثال، محاسبهٔ تقاضاى تختخواب در فصل شلوغ:
      ۷۵۰،۰۰۰     ۱۰ شب × ۷۵،۰۰۰ جهانگرد در ۴ ماه
               تختخواب ۶۵۸۰ =
=
         ۱۱۴              ۹۵% اشغال × ۱۲۰ شب
تقاضا براى اتاق
فرمول آن اين است:
               ميانگين اشغال اتاق (نفر در اتاق)

                       تعداد تقاضاى تختخواب
براى مثال، محاسبهٔ تقاضاى سالانهٔ اتاق:
         ۵۴۷۵ تختخواب
      اتاق ۳۲۲۰ =
         ۱/۷ نفر در اتاق
براى مثال، محاسبهٔ تقاضاى اتاق در فصل شلوغ:
         ۶۵۸۰ تختخواب
      اتاق ۳۸۷۰ =
         ۱/۷ نفر در اتاق
درصدى را براى جهانگردانى که در اتاق‌هاى غيرتجارتي، براى مثال نزد دوستان يا اقوام اقامت مى‌کنند، بايد در نظر گرفت. براى مثال، اگر اين ضريب ۵ درصد است، اين درصد بايد از تقاضاى محاسبه‌شده براى اتاق و تختخواب کسر شود.
  ايجاد ظرفيت پذيرش
ايجاد ظرفيت‌هاى پذيرش بر مفهوم حفظ سطحى از توسعه و مصرف مبتنى است که به مشکلات بعدى تخريب محيط‌زيست، اجتماعي، فرهنگى و اقتصادى منجر نخواهد شد، با گردشگران اين‌طور تعبير نخواهد کرد که با کاهش لذت و تفريح آنان ناحيه ترقى مى‌کند. هر توسعه‌اى موجب تغييراتى مى‌‌شود. تحليل ظرفيت پذيرش معمولاً بر عدم تخطى از سطوح قابل قبول تغيير استوار است. اکنون به‌طور منظم تعيين حدود بالائى توسعه و مصرف بازديدکننده و استفادهٔ مطلوب از منابع جهانگردى روشى اساسى است که به‌طور فراگير در برنامه‌ريزى جهانگردى و تفريحات استفاده مى‌شود. شواهدى نشان مى‌دهد که ناحيه‌هاى جهانگردى بى‌شمارى در دنيا فراتر از ظرفيت‌هاى پذيرش خويش رفته‌اند. اين امر به بروز مشکلات محيطي، اجتماعى و گاهى اقتصادي، همراه با کاهش در رضايت‌مندى بازديدکنندگان و مشکلات بازاريابى بعدى انجاميده است.
در عمل، تعيين ظرفيت‌هاى پذيرش غالباً نه آسان است و نه دقيق، و بستگى زياد به فرضياتى دارد که انجام مى‌گيرند. به‌علاوه ظرفيت‌هاى پذيرش در طول زمان تغيير مى‌کند. با وجود اين، روشى بسيار مفيد در هدايت برنامه‌ريزى براى سطحى پايدار از توسعه است.
ظرفيت‌هاى پذيرش را مى‌توان براى ناحيه‌هاى توسعه‌نيافته و توسعه‌يافتهٔ جهانگردى ايجاد کرد، و شايد حتى به سطوح اشباع آنها يا فراتر از آن سطوح رسيد. اغلب مقصدهاى توسعه‌يافته که بعضى از مشکلات توسعه‌نيافتگى را تجربه مى‌کند دربارهٔ سطوح ظرفيتى خويش نگران شده‌اند. ظرفيت‌هاى پذيرش را مى‌توان به بهترين وجه براى مناطق و نواحى خاص براساس تحليل محيطى و اجتماعى ـ اقتصادى محاسبه کرد. در سطوح ملى و منطقه‌اي، اين ظرفيت‌ها بايد عمومى‌تر در نظر گرفته شوند. در اين سطوح، ظرفيت‌هاى پذيرش غالباً بر مجموع ظرفيت‌هاى محاسبه‌شده براى جاذبه‌هاى اصلى خاص، از قبيل پارک‌هاى ملى و محل‌هاى باستان‌شناختي، و ناحيه‌هاى عمرانى از قبيل تفريحگاه‌ها، استوار هستند.
شرايط اندازه‌گيرى که در ايجاد براى ايجاد ظرفيت‌هاى پذيرش ارائه شده‌اند عمدتاً براى مقصدهاى توريستى هستند. تحليل ظرفيت‌هاى امکانات و خدمات حمل‌ونقل که جهانگردان براى مسافرت به مقصدهاى موردنظر خود از آنها استفاده مى‌کنند نيز مهم است. هر ناحيه و نوع جهانگردى آن منحصربه‌فرداست و بايد به‌طور خاص براى ناحيه مزبور تعريف شود، ولى ضوابطى مشترک تقريباً براى تمام جاها وجود دارند. بعضى از ضوابط قابل اندازه‌گيرى هستند در حالى‌که ضوابطى ديگر بايد از نظر کيفى سنجيده شوند.


همچنین مشاهده کنید