پیمان سعدآباد (در این روز ۸ جولای)

در این روز در سال ۱۳۱۶ (۱۹۳۷میلادی) میان ایران، تركیه، عراق و افغانستان یك پیمان عدم تجاوز امضاء شد كه چون دركاخ سعد آباد (تجریش) امضاء شده بود به پیمان سعد آباد معروف شده است. وزیران امور خارجه افغانستان، تركیه و عراق برای این منظور به تهران آمده بودند (در آن زمان هنوز پاكستان تاسیس نشده بود كه وارد این پیمان شود). رسانه های آلمان پس از آغاز جنگ جهانی دوم مدعی شدند كه این پیمان طبق نقشه انگلیسیها منعقد شده بود تا رضا شاه در اجرای اندیشه «احیاء ایران زمین»، با كمك گرفتن از آلمان و سازش با مسكو و آنکارا، در صدد ضمیمه كردن افغانستان و شرق رود دجله به ایران بر نیاید. مورخان معاصر در تالیفات خود، نزدیك شدن بعدی افغانستان به روسیه را یك نقشه لندن به منظور رهانیدن خود از كابوس وحدت ایران و افغانستان ذكر كرده اند. سیاست های انگلستان در آسیای جنوبی عامل اصلی تجزیه ایران زمین و جدا شدن تدریجی افغانستان بود.


دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز