کیف زلزله در خانه

كیف زلزله توسط گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران كه به صورت یك تشكل غیردولتی فعال هستند طراحی شد و برای مصرف در سبد خرید خانوار تعریف شد.
•••
چندی پیش یكی از كارشناسان زلزله گفت: ۹۰ درصد خاك ایران بر روی نوار زلزله واقع شده و كلانشهر تهران نیز نه تنها از خطر زلزله ایمن نیست بلكه سال ها است در انتظار زلزله ای ویرانگر با قدرت بالای هفت ریشتر به سر می برد. مهدی زارع عامل اصلی وقوع زلزله را در تهران وجود ۱۵ گسل در این منطقه می داند و می گوید: «هر یك از گسل های تهران به تنهایی پتانسیل ایجاد زلزله ای بیش از هفت ریشتر را دارند و در صورت وقوع چنین زلزله ای در این شهر كه جمعیتی بالای هفت میلیون نفر دارد و نیز با توجه به بافت فرسوده برخی مناطق آن، یك میلیون ساختمان تخریب و یا آسیب می بیند و ۵/۱ میلیون كشته بر جای می ماند.»شاید با در نظر گرفتن شرایط موجود بتوان گفت كه زندگی در پایتخت همچون زندگی كنار یك بمب ساعتی است كه هر لحظه انتظار می رود با صدای مهیبی منفجر شود. از سوی دیگر با توجه به شرایطی كه امكان پیش بینی وقوع زلزله وجود ندارد و پیشنهاد اتی همچون انتقال پایتخت نیز نمی تواند صورت عملیاتی به خود بگیرد، به كارگیری ابزاری جهت جلوگیری از اشاعه تبعات آن مفید فایده خواهد بود.طراحی كیف زلزله توسط دانشجویان را شاید بتوان یكی از راه های موثر درخصوص جلوگیری از افزایش تبعات این اتفاق دانست.آرش علوی طراح یك كیف درباره نحوه شكل گیری ایده آن می گوید: «ایده طراحی و اجرای كیف زلزله دو روز پس از زلزله تهران و بلده شكل گرفت. البته مقاله ای در رابطه با استفاده از این كیف میان خانواده های كشور های توسعه یافته مطالعه كردم و امكان اجرای چنین طرحی در ایران را بررسی كرده و به نتیجه رسیدیم كه توان اجرای آن وجود دارد. البته نمونه های مختلف این كیف در سایت های مختلف اینترنتی وجود دارد ولی من و دوستانم پس از بررسی منابع مختلف به صورت گروهی این كیف را طراحی كردیم. برای مثال با دانشجویان پزشكی مشورت كردیم تا نوع دارو های مورد نیاز و عوارض آنها مشخص شود، همچنین مراكز مختلف و تعدادی از تشكل های غیردولتی به شكل تخصصی در این زمینه فعالیت می كردند. مقالات خارجی و جزوات دانشگاهی علمی نیز به عنوان مراجع ما مطرح بودند. در نهایت كیف زلزله شكل عینی به خود گرفت و مقرر شد آن را در تعداد محدود یعنی هزار عدد آماده كرده، در اختیار دانشجویان قرار دهیم اما به تدریج متوجه این نكته شدیم كه اجرایی كردن چنین طرحی نیازمند حمایت مالی است و قصد داریم كیف زلزله را به صورت انبوه در میان شهروندان تهرانی توزیع كنیم.»
•كیف زلزله یعنی...
كیف زلزله به واقع مجموعه ای است كه ابزار و اقلام اولیه مورد نیاز زلزله زدگان در آن گنجانده شده است. این كیف در موقعیت های مختلف می تواند مورد استفاده قرار گیرد كه بهبود وضعیت و یا نجات كسی كه زیر آوار مانده یكی از كاركرد های آن به شمار می رود. اقلام كیف زلزله می تواند متغیر باشد اما آنچه دانشجویان دانشگاه تهران پیشنهاد كرده اند به شرح زیر است:
•جیب اخبار
اقلام جیب اخبار عبارت است از شش عدد شمع برای ایجاد روشنایی موقت در مواقع ضروری كه سایر منابع نور در دسترس نیست، یك عدد چاقو برای بریدن و یا پوست كندن، یك عدد سوت برای استفاده در زمان قرار گرفتن در زیر آوار و یا خبر كردن امدادگران، یك رادیو دو موج با دو باتری برای كسب اطلاع و شنیدن توصیه ها و اخبار، كبریت و فندك برای روشن كردن شمع ها و یا آتش در مواقع ضروری و نیز یك دفترچه طرز استفاده و آموزش نكات ایمنی.
•جیب های كمك های اولیه
جیب كمك های اولیه بخش كوچك كیف است كه اقلام آن شامل دو عدد باند، ۲ عدد گاز استریل، قیچی، بتادین، چسب زخم، چسب بانداژ ضدحساسیت، قرص استامینوفن و دو عدد ماسك است.
•جیب اصلی
در جیب اصلی كیف زلزله اقلامی همچون چراغ قوه بزرگ، ۱۰ متر طناب، آچار، پیچ گوشتی، دستمال رل و آب معدنی را خواهید یافت كه خانواده و یا فرد استفاده كننده می تواند مواد غذایی فاسد نشدنی همراه با اقلام دلخواه را در این جیب قرار دهد.همچنین طراحان این كیف پیشنهاد می كنند چند باتری اضافه برای وسایلی كه باتری دارند، فتوكپی شناسنامه، پاسپورت و مدارك شناسایی اعضای خانواده ، فتوكپی سند منزل، ماشین و دارایی های سندی و كپی از كلید اصلی خانه محل سكونت و اتومبیل، قرص هایی كه اعضای خانواده به صورت مستمر استفاده می كنند، آچار فرانسه و یك عكس دسته جمعی نیز در این جیب قرار گیرد. جالب اینكه در برخی كشور های در حال توسعه كه گاه در برخی از آنها امكان وقوع زلزله به صورت تقریبی منتفی است كیف زلزله خانواده ها اقلام عجیبی چون منور هم در خود دارد.
•كیف های ۸ هزار تومانی
مطهره مومنی دانشجوی ادبیات دانشگاه تهران و مدیر اجرایی این طرح می گوید: «ابتدا قرار بود در صورت سرمایه گذاری اعضای گروه از وجوه اندك خود ۵۰ تا ۱۰۰ كیف تهیه و آماده شود كه پس از انجام مذاكراتی پیرامون این طرح با یك شركت و با توجه به ابراز علاقه آنها برای مشاركت در این كار عام المنفعه در نهایت با حمایت مالی و سرمایه گذاری آنها هزار كیف آماده شد. ما برای انتخاب نوع اقلام چه از نظر كیفیت و چه از نظر قیمت هم مشاوره گرفتیم و با دقت و وسواس وارد مرحله خرید شدیم.» طبق گفته وی : «قیمت تمام شده خرید اقلام این كیف ده هزار و صد و هفتاد تومان برآورد شده است كه با حمایت مالی باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران صورت می گیرد و برای دانشجویان دارنده كارت بین المللی ۴۵ درصد تخفیف در نظر گرفته شده و سایر افراد می توانند آن را با پرداخت هشت هزار تومان خریداری كنند.»اما انگیزه جذب حمایت مالی از باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران به گفته طراحان كیف زلزله معرفی چنین حركتی به شكل رسمی در جامعه بوده است تا بتواند مشاركت مسئولان و نهاد های ذی ربط را به خود جلب كند.وی همچنین توضیح می دهد: «پس از اعلام حمایت دانشگاه تهران، دانشجویان فعالیت گسترده ای را در جهت جلب كمك های مادی و معنوی بخش های مختلف آغاز كردند اما متاسفانه آنگونه كه هدف اصلی ایجاب می كند ایده كیف زلزله به عنوان وسیله ای ضروری كه باید نزد تمام خانواده ها وجود داشته باشد هنوز نتیجه نداده است.»مطهره مومنی درخصوص حمایت موسسات دولتی یا وابسته به دولت در این رابطه توضیح می دهد: «این طرح برای كمك به معرفی آن در سطح پایتخت به تمام مناطق شهرداری تهران فرستاده شده است. پژوهشكده سوانح طبیعی با همكاری شهرداری منطقه یك چادری در میدان تجریش به ما اختصاص دادند تا كیف را معرفی كنیم. با پژوهشگاه بین المللی زلزله هم وارد مذاكره شدیم.»وی ادامه می دهد: «در تاریخ ۱۵/۹/۸۳ رضا حجتی مدیر باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران نامه ای خطاب به كارشناس زلزله سازمان آموزش و پرورش تهران نوشته و در آن نامه از ایشان درخواست ملاقات حضوری با دانشجویان طراح كیف زلزله داشته كه متاسفانه این ملاقات هنوز انجام نشده است اما دانشجویان خود به طور جداگانه مناطق مختلف آموزش و پرورش را هدف قرار داده اند كه در برخی مناطق این تلاش نتیجه داشته است.»مدیر اجرایی طرح می گوید: «در مناطق جنوب شهر استقبال بیشتری داشتند. منطقه ۱۸ و ۱۹ نامه باشگاه دانشجویان را به صورت بخشنامه به مدارس ابلاغ كردند و منطقه ۳ نیز تعدادی از این كیف ها را خریداری كرد. البته گروه كیف زلزله نه تنها در سطح تهران بلكه در استان های دیگر نیز سعی در اطلاع رسانی و مذاكره با مسئولان داشتند كه در این میان آتش نشانی كرمان رغبت و تمایل بیشتری از خود نشان داده و حتی كیف مذكور را در نمایشگاه های خود در سطح استان معرفی كرده است.»
•فرهنگ در كیف زلزله
طراحی كیف زلزله به معنای نجات افراد زلزله زده یا در معرض حادثه نیست و تنها یك ابزار برای كمك رسانی محسوب می شود.
آرش علوی یكی از افراد گروه طراحی كیف زلزله در همین خصوص توضیح می دهد: «هیچ ضمانتی وجود ندارد كه كیف زلزله جان كسی را نجات دهد، اگرچه به صورت قطع در كاهش بار مصیبت تاثیر دارد. با این همه هدف از طراحی این كیف صرفاً اطلاع رسانی و فرهنگ سازی درباره زلزله است. ما این كیف ها را برای خرید و فروش طراحی نكرده ایم. قصد ما این است كه مردم فقط با چنین پدیده ای آشنا شوند و به فكر تهیه آن برای خانواده باشند و قطعاً زمانی كه كیف زلزله وارد خانه شود، همراه خود فرهنگ روبه رو شدن با این ابزار را نیز انتقال می دهد. وقتی شما هر روز كیف زلزله را مقابل چشمانتان می بینید به طور حتم چیدمان منزل خود را هم برای كاهش صدمات ناشی از زلزله تغییر می دهید، فرهنگ ساخت وسازهای مقاوم هم بالا می رود و... تمام این موارد همچون حلقه های زنجیر به یكدیگر پیوسته است.»
•امداد سبز دانشجو
فعالیت های بسیار زیادی درخصوص طراحی و برنامه ریزی ابزار پیشگیری و سازماندهی اتفاقات پس از حوادث غیرمترقبه توسط گروه های دانشجویی و تشكل های غیردولتی صورت می گیرد كه هر كدام به فراخور مسائل و مباحث مطروحه روز در مقطعی از زمان به بحث گذاشته می شوند، بعضی مجال تبلیغ پیدا كرده، امكان بروز و ترویج پیدا می كنند و تعدادی هم پس از گذر اتفاقات به فراموشی سپرده می شوند.اما در راستای فعالیت های دانشجویی برای فرهنگ سازی در زمینه پیشگیری از عواقب فاجعه بار زلزله می توان به گروه امداد سبز باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران اشاره كرد كه به نوعی می تواند یك مبحث تاثیرگذار باشد.مهدی خسروی مسئول گروه امداد سبز در این خصوص می گوید: «دانشجویان رشته های مختلف در گروه امداد سبز فعالیت و مشاركت دارند. گروه امداد پیش از این نیز تجربه «طرح سبز» را پشت سر گذارده و حالا در شكلی وسیع تر قصد دارد در دو بخش زیست محیطی و امدادی در سوانح طبیعی از جمله زلزله ایفای نقش كند.»گروه امداد سبز قصد دارد نخستین و جدی ترین سمینار بررسی تهدیدها و پیشگیری از زلزله تهران را برگزار كند كه چهار محور اصلی این همایش ژئوفیزیك و زمین شناسی، سازه ها، شهرسازی و بهداشت محیط زیست خواهد بود.وی در این خصوص تصریح می كند: «ما با اساتید صاحب نظر در این زمینه وارد گفت وگو شده ایم و از سازمان های ذیربط هم برای بالا بردن بار علمی همایش كمك خواسته ایم كه متاسفانه بسیاری از این سازمان ها تاكنون از خود تمایلی نشان نداده اند.»وی توضیح می دهد: «دانشجویان گروه امداد سبز قصد دارند، ببینند تا چه اندازه بین آنچه كه در كلاس درس می آموزند با جامعه همخوانی وجود دارد و متاسفانه ما به عین دیدیم كه چنین تناسبی حداقل است.»خسروی در مورد اهداف دیگر همایش بزرگ بررسی تهدیدها توضیح می دهد: «زلزله تهران از نظر امنیتی، انسانی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و غیره اهمیت فوق العاده ای دارد و ما سعی خواهیم كرد در این همایش ابعاد مختلف موضوع را بررسی كنیم و پلی باشیم میان كارشناسان، مردم و مسئولان كه متاسفانه نبود تمایل بسیاری از سازمان های ذیربط باعث تعجب ما شد.» و در نهایت عنوان می كند: «و باز یك سئوال تكراری، زلزله تهران حتمی است اما آیا فاجعه انسانی ناشی از آن هم باید حتمی باشد؟»

منبع : باشگاه اندیشه