جشنواره; زمانی برای درخشش است‌

محمد سریر از اعضای هیئت مدیره خانه موسیقی ایران و عضو شورای عالی راهبردی موسیقی وزارت ارشاد است. او به همراه برخی دیگر از اعضای خانه موسیقی، هیئت انتخاب آثار جشنواره بوده‌اند.محمد سریر متولد ۱۳۲۳، تحصیلات خود را در رشته موسیقی از کنسرواتور آزاد هنرستان عالی موسیقی آغاز و در رشته موسیقی دانشگاه هنرهای زیبای تهران ادامه داده و در آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای وین (اتریش) در رشته آهنگسازی به پایان رسانیده است.
توانایی‌های وی در نواختن سازهای بین‌المللی و سنتی و شناخت وی از موسیقی ملی و بومی ایران امکانات موثری را جهت تصنیف آثاری با بهره‌گیری از جنبه‌های فنی موسیقی بین‌المللی و ظرفیت‌های موسیقی ملی در اختیار این آهنگساز قرار داده است. تحصیل در زمینه‌های اقتصاد و علوم سیاسی و کسب مدارج علمی و تالیف کتب و مقالات مختلف ابعاد ویژه‌ای به نگرش علمی و خلاقیت‌های هنری این آهنگساز بخشیده است.
محمد سریر کار آهنگسازی را از سال ۱۳۴۵ آغاز و تصنیف بیش از هفتاد اثر آوازی، موسیقی توصیفی، موسیقی متن فیلم و سریال، حاصل تلاش وی طی این سال‌ها بوده است. بسیاری از آهنگ‌های خاطره‌انگیز محمد نوری از ساخته‌های این آهنگساز می‌باشد.وی مدتی به عنوان رایزن فرهنگی و علمی ایران در مقر اروپایی ملل متحد در ژنو فعالیت می‌کرده و در حال حاضر به عنوان استاد موسیقی در دانشکده‌های موسیقی مشغول تدریس و تحقیق است.
دکتر سریر همچنین مقالات و تالیفات بسیاری در زمینه موسیقی نوشته که در داخل و خارج از کشور به چاپ رسیده است. وی ساخت موسیقی متن فیلم و سریال‌های تلویزیونی را از سال ۱۳۵۰ و آهنگسازی رادیو را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرده است.
شما عضو هیئت انتخاب آثار جشنواره بودید. از نحوه انتخاب آثار بگویید ،سسسبه چه صورت انجام گرفت؟
در بخش مربوط به موسیقی سنتی تلفیقی و ارکسترال گروه‌های زیادی شرکت کرده بودند که از نظر کیفی هم در حد خوبی بودند. برای انتخاب آثار، چندین فاکتور در زمینه هماهنگی تلفیق، اجرای درست، نحوه تنظیم و غیره در نظر گرفته شد. یکی از این فاکتورهای جدید بودن اثر بود. قرار شد تا کارها حتی‌الامکان جدید باشندو تازگی جشنواره کاملا حس شود. جوان‌ها کارهای موفقی ارائه داده بودند که همه هم در حد حرفه‌ای بودند. همین امر نشان می‌دهد که نسل جوان به خوبی حافظ میراث نسل گذشته است و می‌توان به آینده موسیقی ایران امیدوار بود.
▪ منظورتان از تلفیق در موسیقی سنتی چیست؟ صرفا تلفیق‌سازهای ایرانی و غربی مدنظر هیئت انتخاب بوده است؟
ـ موسیقی شرایطش با سال‌های گذشته بسیار فرق کرده است. امروزه موسیقی علمی پیشرفت زیادی داشته و روز به روز هم در جهان تعاریف جدیدی وارد این عرصه می‌شود. بخش موسیقی سنتی تلفیقی جشنواره اختصاص به اجراهایی دارد که با بهره از مبانی علمی موسیقی جهانی و استفاده از سازهای ملی بتواند کاری در خور توجه و ایرانی ارائه دهد، یا بالعکس با استفاده از قوانین موسیقی کلاسیک ایران و سازهای غربی و بهره از علوم موسیقیایی روز جهانی یک اثر هنری خلق کند. در حال حاضر این گونه کارها با سطح علمی و قابل قبولی در ایران انجام می‌شود. آثار بسیاری به دست ما رسید که بازیرساخت موسیقی علمی جهان و استفاده از ریشه‌ها و فرهنگ موسیقی و نغمه‌های ایرانی، تلفیق مناسب و شایسته‌ای صورت گرفته که در مجموع روح و احساس موسیقی ایران را انتقال می‌دهد.
▪ آیا می‌توان این گونه نتیجه گرفت که با آمدن موسیقی پاپ به جشنواره موسیقی، این نوع از موسیقی از طرف مسئولان فرهنگی به رسمیت شناخته شده است؟
ـ درخصوص موسیقی پاپ، سوء‌تفاهمی در ایران پیدا شد و در اذهان عمومی نیز جریان پیدا کرده است. موسیقی پاپ در غرب یک جریان مستقل است و تعریف به خصوصی خود را دارد. اما موسیقی پاپ در ایران به آن چیزی گفته می‌شود که در حافظه تاریخی مردم می‌ماند و جایگاهی در ذهن اکثر آنها پیدا می‌کند. موسیقی پاپ در ایران به این معنی است که مردم زیادی آن را دوست دارند اما در غرب این نوع موسیقی معمولا آثاری تفریحی هستند که از نظر علمی نیز سطح نازلی دارند. دستمایه عموم کارهای پاپ در ایران، آثار کلاسیک، موسیقی کلاسیک ایرانی و حتی فولکلور می‌تواند باشد. این نوع موسیقی عموما نازل نیست و می‌تواند عیار خوب یا بدی داشته باشد، همین طور که در موسیقی سنتی نیز همه آثار در سطح خوب و قابل قبول نیست. طیف بسیاری از موسیقی سنتی ما با عیار بالا و طیفی هم با عیار پایین ارائه می‌شود. ما سعی کردیم تا در این جشنواره کارهای پاپ خوب و قابل قبولی با عیار بالا ارائه دهیم تا نمونه‌های خوبی در این زمینه برای معرفی مردم باشند. مردم با ارائه این آثار توسط کارشناسان به این موضوع پی بردند که کدام یک از کارها وجه علمی دارد و کدام یک فاقد آن است. این گونه می‌شود نگاه مردم را نسبت به این نوع از موسیقی، دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر کرد.
▪ هیئت انتخاب این بخش چه کسانی بودند؟
ـ جوانانی که در همین زمینه کار کرده‌اند و صاحب‌نظر هستند به انتخاب آثار نشستند. مقبول است که چون خودشان فعالیتی در این عرصه دارند، خود نیز به انتخاب و داوری آن بپردازند.
▪ چرا برگزاری جشنواره به عهده خانه موسیقی گذاشته نشده است؟
ـ خانه موسیقی طبق اساسنامه‌ای که دارد وظایف خاصی بر عهده دارد.این خانه نهادی نیست که حکم اجرایی را داشته باشد و با دولت کار نمی‌کند، بلکه مستقل است و جشن خودش را نیز دارد اما در عین حال طرف مشورت بسیاری از نهادها و ارگان‌ها مثل صدا و سیما و وزارت ارشاد است. چون اساس موسیقی ایران در این خانه است، بنابراین بهترین مشاور نیز در این زمینه است اما بر طبق اساسنامه نمی‌تواند جشنواره موسیقی را برگزار کند. این دولت است که این توانایی رادارد و حکم اجرایی آن را نیز برعهده دارد. خوشبختانه طی یکی دو سال گذشته، ارتباط بین خانه موسیقی و وزارت ارشاد خیلی نزدیک بوده است. دبیر شورای عالی موسیقی نیز دبیر جشنواره است که این موضوع به نزدیکی بین این دو نهاد بیشتر کمک می‌کند. از طرف دیگر این تعامل باعث شد تا خانه موسیقی بتواند برنامه‌های خود را با فراغ بال به انجام برساند. امسال با آمدن بزرگان موسیقی ایران توانستیم یک الگوسازی درست در این زمینه انجام دهیم و ذائقه مردم را بالا ببریم.
▪ می توانیم امیدوار باشیم موسیقی راک نیز در سال‌های آینده در جشنواره حضور داشته باشد؟
ـ هرگونه‌ای از موسیقی که دارای وجه هنر باشد می‌تواند در جشنواره شرکت کند. نه اینکه از دستگاهی صدایی خارج کنند که درجای دیگر درست شده و نام آن را موسیقی بگذارند. خلاقیت اساس هنر است. اینگونه جشنواره‌ها باید نگاهش به هنر و خلاقیت باشد. هر کس که این نوع موسیقی را ارائه می‌دهد در جشنواره حضور دارد. وظیفه جشنواره این نیست که موسیقی ساخته شده برای تفنن در آن ارائه شود. فضا و وظیفه جشنواره در تمام دنیا همین موضوع را مدنظر دارد، به جز جشنواره‌هایی که مادی هستند و وظیفه فرهنگی ندارند. به طور کل هر اثر موسیقیایی که از خلاقیت و تاثیرگذاری در جهت ارتقای فرهنگ موسیقی استفاده می‌کند باید ارائه شود.
▪ گویا در هیئت انتخاب آثار، ازحضور جوانان نیز استفاده کرده‌اید؟
ـ در بخش موسیقی پاپ که به خصوص جوان‌ها حضور دارند. در بخش موسیقی سنتی تلفیقی نیز سعی شده تا پس از انتخاب آثار در داوری هم از حضور جوان‌ترها بهره ببریم. هرچه تعداد داورها و نظرها بیشتر شود، داوری مقبول‌تری خواهیم داشت. اگر بتوانیم ده‌ها تن را گرد آوریم باز هم بهتر می‌شود. اما افرد حائز شرایطی که هم از نظر فنی و هم از نظر نحوه قضاوت بتوانند کاری را داوری کنند، آنقدر زیاد نیست.
▪ خانه موسیقی در سال جاری موفق شد تا اساتید بزرگ موسیقی کلاسیک ایران را به روی سن بیاورد. چگونه موفق به این کار شد؟
ـ این کار همیشه جزو برنامه‌های خانه موسیقی بود ولی باید شرایطش مهیا می‌شد. باید اعتماد اساتید را به این خانه جلب می‌کردیم. خانه موسیقی بدون رابطه‌گری و اینگونه کارها متعلق به همه اهالی موسیقی است. اساتید به خانه موسیقی اعتماد کردند و این اتفاق فرخنده در سال جاری رخ داد. البته خانه موسیقی مدیرعاملی نیز دارد که خودشان اهل موسیقی هستند. با پشتکار ایشان بسیاری از کارها تسهیل شد. از سوی دیگر افرادی مثل استاد شجریان و استاد فخرالدینی در شورای عالی موسیقی انتخاب شدند که این امر مزایای بزرگی در خود دارد. از یک سو برای هنرمندان مزیت دارد که بتواند اجرا کنند واز سوی دیگر مسئولان فرهنگی دیدند که شورای عالی در اوج و با توانایی لازم می‌تواند در راه اعتلای موسیقی گام‌های مثبتی بردارد. یعنی اعتماد مسئولان نیز به این شورا افزایش می‌یابد.
▪ چرا از این بزرگان در جشنواره موسیقی خبری نیست؟
ـ اساتید نیز می‌توانستند در این جشنواره شرکت کنند. نسل دوم اهالی موسیقی فرصت این را ندارند تا بتوانند هرگاه که می‌خواهند کار خود را اجرا کنند، اما برای اساتید همیشه این امکان وجود دارد. جشنواره‌ها مرکز بلوغ فکری و درخشش استعدادهای تازه است، وگرنه افردی که شهرت وتوانایی دارند، در کنار جشنواره همیشه حضور دارند. شاگردان آنها باید درچنین فرصتی به روی سن بیایند و خود را نشان دهند. وظیفه جشنواره این است که استعداد‌ها را کشف کند و آنها را وارد عرصه کند. البته این موضوع نظر اساتید هم بوده است و مسئولان فرهنگی هم از آن استقبال کرده‌اند.
▪ همه می‌توانستند در جشنواره شرکت کنند؟
ـ بله محدودیتی وجود نداشت. البته محدودیت سنی که لحاظ شده بود. در گروه نوازی نیز محدودیت‌هایی در تعداد افراد وجود داشت. قصد ما این بود که یک گروه از تعداد کافی برخوردار باشد تا بتواند کاری درخور ارائه دهد.
▪ آیا خانه موسیقی برنامه‌ای برای ادامه کنسرت‌های موسیقی به مانند اجراهای سال جاری دارد؟
ـ بله این برنامه‌ها ادامه دارد و البته برنامه‌های خوبی هم خواهد بود. امسال توانستیم در قونیه با شهرام ناظری یک کنسرت اجرا کنیم که این خود نوید حضور بین‌المللی خانه موسیقی را می‌دهد.

محسن ظهوری

منبع : روزنامه حیات نو