چگونه از سرطان پروستات پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از سرطان پروستات، یکی از بخش‌های مهم تحقیقات پزشکی است. این تحقیقات درازمدت که در مقیاس وسیعی انجام می‌گیرند، چند روش پیشگیری از سرطان پروستات را ارایه کرده‌اند که در این مطلب به آنها اشاره شده است. با این حال توجه کنید که هنوز تعدادی از قوی‌ترین عوامل خطرساز ابتلا به این سرطان، خارج از کنترل هستند و ممکن است با رعایت نکات پیشگیری نیز نتوان بر آنها چیره شد...
اگر شما دارای خصوصیات زیر باشید، به این معناست که خطر شکل‌گیری این سرطان در شما بیش از فردی است که فاقد این خصوصیات باشد و داشتن این شرایط، لزوما به معنای ابتلای صددرصد به سرطان پروستات نیست. نداشتن خصوصیات زیر، نباید شما را از پرداختن به شیوه زندگی که در آن خطر ابتلا به بیماری کمتر باشد، بازدارد. از طرفی رعایت مواردی که از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری می‌کنند، شما را در مقابل بیماری‌هایی چون نارسایی قلب و سرطان روده بزرگ نیز حمایت می‌کنند.
● سن
بروز سرطان پروستات در مردان زیر سن ۵۰ بسیار نادر است اما شیوع این بیماری پس از این سن به نحو چشمگیری افزایش می‌یابد.
● نژاد و ژنتیک
مردان سیاهپوست نسبت به مردان سفید پوست بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند. اگر سرطان پروستات در میان مردان خانواده فردی وجود داشته باشد، احتمال ابتلای او به این بیماری افزایش می‌یابد.
● چاقی
محققان هیچ رابطه مستقیمی میان چاقی و بالا رفتن احتمال ابتلا به سرطان پروستات نیافته‌اند. با این حال چاقی می‌تواند بر میزان هورمون‌هایی که خطر این بیماری را افزایش می‌دهند، تاثیر بگذارد. مطمئن‌ترین روش برای سلامتی به‌طور کل، احتراز از چاقی بیش از حد است که با رعایت موارد زیر حاصل می‌شود: رعایت روش‌های سالم‌خواری، فعالیت‌های جسمی تحت نظر پزشک و انجام روزانه ورزش ایروبیک (از پیاده‌روی سریع گرفته تا بدن‌سازی) به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر.
● مواد شیمیایی
بعضی داروهای خاص، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند. تحقیقات جدید مصرف منظم هیچ دارو یا ماده کمک غذایی را برای پیشگیری از این نوع سرطان تجویز نکرده است. با این وجود برخی ترکیبات شیمیایی در این جهت دارای مزایای بالقوه‌ای هستند.
● پیشگیری دارویی
دارویی به نام فیناستراید به طور معمول برای درمان بزرگی پروستات که با نام‌های تجاری مختلفی از قبیل پروسکار عرضه می‌شود، تجویز می‌شود. بنابر یک آزمایش پیشگیری از سرطان پروستات روی ۱۸ هزار مرد، این دارو احتمال بروز سرطان پروستات را تا ۲۵ درصد کاهش می‌دهد. با این حال در مردانی که از این دارو استفاده می‌کنند احتمال بروز عوارضی چون ناتوانی یا کاهش میل جنسی و رشد سینه وجود دارد که پس از قطع مصرف دارو برطرف می‌شوند. علاوه بر اینها، اگر مردی در مراحل اولیه مصرف دارو به سرطان پروستات مبتلا شود، بنا به دلایل نامعلومی این سرطان از نوع بسیار قدرتمند خواهد بود.
● پیشگیری با فرآورده‌های گیاهی
دانه سویا و انواع دیگر حبوبات دارای فیتواستروژن هستند، که نوعی ماده شیمیایی نباتی مشابه هورمون استروژن در بدن انسان است. این مواد شیمیایی می‌توانند از بروز سرطان پروستات جلوگیری کنند. در حقیقت، یکی از دلایل ممکن برای کم بودن تعداد مردان مبتلا به سرطان پروستات در مردان خاور دور، استفاده فراوان از سویا است. محققان هنوز از چگونگی ایجاد این تاثیر فیتواستروژن اطمینان حاصل نکرده‌اند. امکان دارد که فیتواستروژن مقدار آندروژن- هورمون مردانه‌ای که موجب رشد سرطان پروستات می‌شود- را کاهش می‌دهد یا اینکه فیتواستروژن تنها متعادل‌کننده تاثیرات آندروژن است.
گوجه‌فرنگی و محصولات دیگر آن مانند سس و رب‌گوجه‌فرنگی، به شکل دیگری در پیشگیری سرطان پروستات موثرند. گوجه فرنگی دارای ماده‌ای ویتامین مانند به نام لیکوپین است که به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل کرده و با جلوگیری از آسیب‌دیدگی DNA در هسته مرکزی سلول‌ها، خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. بهترین روش دریافت لیکوپین مصرف موادی چون گوجه‌فرنگی، گریپ‌فروت تو سرخ و هندوانه است و بهتر است تا حد امکان از انواع کمک غذایی آن استفاده نشود.
● سلنیوم و ویتامینE
دانشمندان طی سال‌ها تحقیق و مطالعه در زمینه تغذیه دریافته‌اند که مصرف روزانه سلنیوم معدنی یا ویتامین E و یا هردو، می‌تواند از بروز سرطان پروستات جلوگیری کند. توجه داشته باشید که استفاده از داروهای گیاهی یا مواد کمک‌غذایی بدون راهنمایی پزشک، به خصوص اگر شما از ترکیب داروهای بدون نسخه یا تجویز شده و داروهای گیاهی استفاده کنید می‌تواند خطرآفرین باشد. قبل از مصرف هرگونه دارد، داروی گیاهی یا مواد کمک‌غذایی با پزشک خود مشورت نمایید.

دکتر محمدرضا رزاقی
اورولوژیست و استاد دانشگاه

منبع : روزنامه سلامت