شناسایی سوسن چلچراغ در جنگل های«واز» روحی تازه در کالبد طبیعت گردان

مشاهده بوته های سوسن چلچراغ در ۵۰ هکتار از زمین های جنگ«واز» شهرستان نور توسط کارشناسان محیط زیست این شهرستان، طبیعت گردان را شادمان و هیجان زده کرده است.
روزی که «ماریتا» توله یوز ایرانی درگذشت، هر کس که تعلقی به محیط زیست ایران داشت، به ویژه آنها که فکر و زندگی شان را به روی حیوانات نادر ایران گذاشته بودند، گریست. مرگ ماریتا شاید نقطه شروعی بود برای اینکه همه درک کنند یوزپلنگ ایرانی که از سوی مجامع بین المللی یوزپلنگ آسیایی خوانده
می شود، در آستانه انقراض است و تلاش ها برای نجات این گونه نادر جانوری آغاز شد. اکنون دیگر یوزپلنگ ایرانی از خطر انقراض در آمده و در حال تکثیر است.
برای سوسن چلچراغ نیز بسیاری از طبیعت گردان گریستند، وقتی خرداد ماه به داماش رفتند و بیمارش یافتند. تنها چند بوته مانده بود از این گیاه رویایی نادر.
امروز اما، می گویند سوسن چلچراغ از جایی دیگر در خاک ایران سر برآورده است. از جنگل های واز در نور مازندران.
مشاهده بوته های سوسن چلچراغ در ۵۰ هکتار از زمین های جنگل«واز» شهرستان نور توسط کارشناسان محیط زیست این شهرستان، طبیعت گردان و عاشقان این گل منحصر به فرد را که امسال شاهد احتزار این گل در دامان داماش بودند، شادمان و هیجان زده کرد.
این خبر که از سوی عبدالرضا صادقی، مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان نور تایید شده است، روحی تازه را به کالبد عاشقان این گیاه که امسال شاهد بیماری سوسن چلچراغ های داماش در فصل گلدهی آن بودند، دمید و از ناامیدی نابود شدن آن در نزد مشتاقان کاست.
محدوده زیستی سوسن چلچراغ در داماش که زیستگاه تنها گل ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور نامیده شده است، در شش دهم هکتار از زمین های داماش متمرکز شده و تا ۲۰ هکتاری آن نیز در فواصل بسیار و به صورت پراکنده قابل رویت است و دیگر نقطه رویش این گل نیز لنکران در جمهوری آذربایجان است.
در حال حاضر آخرین پایه های سوسن چلچراغ داماش به دلیل وجود نوعی شفیره که اخیرا به محدوده زیستی این گیاه راه یافته است، در حال نابودی است و مردم این منطقه مدام از بیماری سوسن چلچراغ برای گردشگران و طبیعت گردان می گویند.
این طور که کارشناسان می گویند، از نوع آفت زدگی گیاه چنین بر می آید که آفت، نوعی حشره برگ خوار باشد و با توجه به اینکه این نوع آفت زدگی تاکنون در سوسن مشاهده نشده، ممکن است این آفت در اثر دستکاری ژنتیکی این گل توسط بعضی محققان، به سوسن چلچراغ منتقل شده باشد.
سوسن چلچراغ به عنوان گلی تک پایه در حال حاضر یکی از نایاب ترین گل های جهان است. این گل که متعلق به دوران چهارم زمین شناسی است، به لحاظ ژنتیکی بسیار مورد توجه است.
سوسن چلچراغ گیاه پایه بلندی است با گل های سفید واژگون، گلبرگ های برگشته، دانه هایی برجسته در انتها و پرچم های بلند که به دلیل رنگ مهتابی و گل های واژگونش آن را سوسن چلچراغ می نامند. آنچه حساسیت وجود این گل را در منطقه ای دیگر از کشورمان بیشتر کرده است، خودرو بودن آن است و در صورت کاشته شدن هرگز نمی روید.
فخرالسادات غنی، مدیر آموزش موسسه طبیعت، کشف این گل در بخش دیگری از کشور را از بهترین خبرهای محیط زیست طبیعی دانست و گفت: در شرایطی که روز به روز شاهد کم شدن گونه های زیستی کشور هستیم، احتمال روییدن سوسن چلچراغ در سایر مناطق شادی و شعف بسیاری را برای عاشقان محیط طبیعی ایران فراهم خواهد کرد.
وی افزود: سوسن چلچراغ یکی از چهره های طبیعت ایران است که علاوه بر زیبا کردن دامان طبیعت، می تواند در رونق اکوتوریسم در ایران نیز نقش بسیار پراهمیتی ایفا کند.
این کارشناس طبیعت گردی تبلیغ برای شناساندن سوسن چلچراغ نزد مردم را کافی ندانست و اظهار داشت: با این حال سالانه جمع بسیاری از طبیعت دوستان و گردشگران از سراسر کشور و حتی بسیاری از گردشگران و طبیعت گردان خارجی برای مشاهده این گل به داماش می روند. غنی، وضعیت سوسن چلچراغ را در فصل گلدهی آن که در داماش خرداد و تیر ماه معرفی شده، اسفناک خواند و گفت: اکنون تنها چهار تا پنچ بوته از سوسن چلچراغ در منطقه حفاظت شده داماش وجود دارد که این گل ها نیز گل های سرحالی نبودند. وی گفت: یکی از بومی های این منطقه که موهبتی خدادادی نصیبش شده و در باغ خود بوته های خودروی سوسن چلچراغ را دارد، گردشگران را برای بازدید از این گل به باغ راهنمایی کرده و مشتاقان سوسن توانستند گل های سرحال آن را تنها در این محوطه که منطقه حفاظت شده محیط زیست هم نیست، ببینند. با توجه به این شرایط و احتمال مرگ تدریجی سوسن چلچراغ های دشت داماش که محیط زیست استان گیلان مدعی است در سال جاری وضعیت بسیار بهتری به نسبت پارسال دارند، وجود این بوته ها در مساحتی ۵۰ هکتاری در جنگل واز شهرستان نور، می تواند تحول مهمی را در محیط زیست طبیعی ایران ایجاد کند.

منبع : روزنامه جوان