دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا


نماد آزادی‌ فلورانس‌ شاهکاری‌ برای‌ تمام‌ قرون‌


نماد آزادی‌ فلورانس‌ شاهکاری‌ برای‌ تمام‌ قرون‌
مجسمه‌ داوود كه‌ در خلال‌ سال‌های‌ ۱۵۰۱ تا ۱۵۰۴ میلادی‌ ساخته‌ شد، شاهكار مجسمه‌سازی‌ عصر رنسانس‌ و یكی‌ از دو اثر بزرگ‌ میكل‌آنژ در كنار مجسمه‌ پتیا (مریم‌ مقدس) به‌ شمار می‌رود. این‌ پیكره‌، داوود نبی‌ را در زمان‌ جنگ‌ با جالوت‌ به‌ تصویر كشیده‌ است‌. مجسمه‌ ۱۷/۵ متری‌ داوود كه‌ نماد آزادی‌ فلورانس‌ است‌، در ۸ سپتامبر سال‌ ۱۵۰۴ میلادی‌ پرده‌برداری‌ شد.
تاریخچه‌ مجسمه‌ داوود به‌ سال‌ها قبل‌ از ساخته‌ شدن‌ آن‌ توسط‌ میكل‌آنژ باز می‌گردد. در سال‌ ۱۴۶۴ میلادی‌، اعضای‌ با نفوذ یكی‌ از اتحادیه‌های‌ ایتالیا به‌ نام‌ اپرا تصمیم‌ گرفتند با الهام‌ از تورات‌ ۱۲ مجسمه‌ بزرگ‌ بسازند تا از آنها به‌ عنوان‌ حایل‌ در پشت‌ دیوار كلیسای‌ جامع‌ سنت‌ ماریا استفاده‌ كنند.
مجسمه‌سازی‌ به‌ نام‌ دوناتلو و دستیارش‌ آگوستینو برای‌ انجام‌ این‌ طرح‌ قراردادی‌ منعقد كردند. اما تنها دو مجسمه‌ از ۱۲ مجسمه‌ مذكور را ساختند. آنها كه‌ تمایل‌ داشتند به‌ همكاری‌ ادامه‌ دهند، قرارداد جدیدی‌ برای‌ ساختن‌ مجسمه‌ داوود بستند. آگوستینو تنها توانست‌ پاها و قفسه‌ سینه‌ را شكل‌ دهد و با مرگ‌ استادش‌ دوناتلو در سال‌ ۱۴۶۶ كار ناتمام‌ ماند و سپس‌ آنتونیو روزلینو ادامه‌ پروژه‌ را در دست‌ گرفت‌. اما او نیز پس‌ از چند ماه‌ دست‌ از كار كشید و این‌ توده‌ مرمر به‌ مدت‌ ۲۵ سال‌ به‌ حال‌ خود گذاشته‌ شد و در تمام‌ این‌ مدت‌ در حیاط‌ كلیسایی‌ جامع‌ در معرض‌ عوامل‌ طبیعی‌ قرار گرفت‌. این‌ مساله‌ نگرانی‌ زیادی‌ را برای‌ مسئولان‌ این‌ پروژه‌ به‌ وجود آورد. بخصوص‌ كه‌ انتقال‌ چنین‌ مجسمه‌ بزرگی‌ به‌ فلورانس‌ علاوه‌ بر هزینه‌ زیاد، خطرات‌ بی‌شماری‌ را در برداشت‌.
سرانجام‌ در سال‌ ۱۵۰۱ اعضای‌ اپرا تصمیم‌ گرفتند مجسمه‌سازی‌ را بیابند كه‌ بتواند این‌ اثر هنری‌ را به‌ اتمام‌ برساند. با وجود لئوناردو داوینچی‌ و سایرین‌، این‌ میكل‌آنژ ۲۶ ساله‌ بود كه‌ توانست‌ نظر مسئولان‌ طرح‌ را به‌ خود جلب‌ كند. او در ۱۶ آگوست‌ ۱۵۰۱ قراردادی‌ رسمی‌ برای‌ این‌ كار منعقد كرد و بیش‌ از سه‌ سال‌ بر روی‌ این‌ مجسمه‌ كار كرد.
● جزییات‌
گفته‌ می‌شود اجزای‌ مجسمه‌ بطور كامل‌ با اجزای‌ یك‌ انسان‌ واقعی‌ منطبق‌ نیست‌؛ سر و قسمت‌ بالاتنه‌ تا اندازه‌یی‌ بزرگتر از قسمت‌ پایین‌ تنه‌ است‌ و بین‌ آنها تناسبی‌ وجود ندارد. در حالی‌ كه‌ عده‌یی‌ می‌گویند این‌ بخشی‌ از سبك‌ mannerist (سبك‌ آگاهی) است‌، اكثرا بر این‌ عقیده‌ هستند كه‌ عدم‌ تناسب‌ اجزای‌ مجسمه‌ به‌ این‌ علت‌ است‌ كه‌ در آغاز قرار بوده‌ مجسمه‌ در سردر كلیسا یا در جایی‌ مرتفع‌ واقع‌ شود و بنابراین‌ وقتی‌ از پایین‌ به‌ آن‌ نگریسته‌ شود، ابعادش‌ متناسب‌ و طبیعی‌ به‌ نظر می‌رسند.
● نسخه‌ المثنی‌
كپی‌ مجسمه‌ داوود به‌ مناسبت‌ هزارمین‌ سالگرد پیروزی‌ داوود نبی‌ بر جالوت‌، توسط‌ شهرداری‌ فلورانس‌ به‌ شهرداری‌ اورشلیم‌ هدیه‌ داده‌ شد. اما این‌ هدیه‌ توفانی‌ در اورشلیم‌ به‌ پا كرد. چرا كه‌ فرقه‌های‌ مذهبی‌ این‌ شهر معتقد بودند این‌ پیكره‌ برهنه‌ را نباید بپذیرند. به‌ همین‌ دلیل‌ و برای‌ جلوگیری‌ از بروز اختلاف‌، یك‌ كپی‌ ملبس‌ از این‌ مجسمه‌ جایگزین‌ آن‌ شد.
● مجسمه‌ داوود در ابعاد كاملا طبیعی‌
اندازه‌گیری‌های‌ مجسمه‌ داوود میكل‌آنژ نشان‌ می‌دهد كه‌ تمام‌ بخش‌های‌ گوناگون‌ مجسمه‌ در ابعاد طبیعی‌ آن‌ خلق‌ شده‌اند. ترس‌، ستیزه‌جویی‌ و نگرانی‌ در صورت‌ داوود كاملا نمایان‌ است‌. اولین‌ مطالعات‌ كالبدشناختی‌ بر روی‌ مجسمه‌ نشان‌ می‌دهد هر بخشی‌ از آن‌ فشار روحی‌ وارد بر داوود را درست‌ قبل‌ از پرتاب‌ سنگ‌ نشان‌ می‌دهد. انقباض‌ عضله‌های‌ پیشانی‌ كه‌ تا روی‌ بینی‌ ادامه‌ دارد كاملا واضح‌ است‌. پره‌های‌ بینی‌ او اندكی‌ به‌ سمت‌ بالا قرار دارند و چشمانش‌ از حالت‌ معمولی‌ گشادترند و لب‌ بالای‌ او نیز اندكی‌ به‌ بالا كشیده‌ شده‌ درست‌ همان‌گونه‌ كه‌ در یك‌ انسان‌ خشمگین‌ دیده‌ می‌شود. تمام‌ این‌ نشانه‌ها بخوبی‌ تمركز و حالت‌ پرخاشگرانه‌ داوود را به‌ تصویر می‌كشد. این‌ حالت‌ عصبی‌ در تمام‌ بخش‌های‌ گوناگون‌ بدن‌ داوود دیده‌ می‌شود. پای‌ راست‌ او منقبض‌ است‌ در حالی‌ كه‌ پای‌ چپش‌ فقط‌ به‌ سمت‌ جلو قرار دارد. پزشكان‌ پس‌ از تحقیقات‌ جدید اعلام‌ كردند هیچ‌ سنگی‌ در دست‌ داوود قرار ندارد بلكه‌ او تسمه‌، قلاب‌ سنگ‌ را در دست‌ گرفته‌.
ماهیچه‌های‌ دست‌ راست‌ او درست‌ مانند انسانی‌ است‌ كه‌ قصد دارد حركت‌ چرخشی‌ را انجام‌ دهد نه‌ كسی‌ كه‌ می‌خواهد سنگی‌ را پرتاب‌ كند. دقت‌ فیزیولوژیكی‌ میكل‌آنژ در تمام‌ قسمت‌های‌ مختلف‌ مجسمه‌ از جمله‌ محل‌ قرارگیری‌ و اندازه‌ زردپی‌ها، تاندون‌ها و رگ‌ها و انقباض‌ ماهیچه‌های‌ گردن‌ ستودنی‌ است‌. و این‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ میكل‌آنژ مطالعات‌ زیادی‌ در كالبدشناسی‌ داشته‌ و به‌ تشریح‌ جسدهای‌ زیادی‌ پرداخته‌ است‌.
تنها اشتباه‌ موجود در این‌ مجسمه‌ فرورفتگی‌ كوچكی‌ است‌ كه‌ در سمت‌ راست‌ پشت‌ داوود قرار دارد جایی‌ كه‌ باید یك‌ ماهیچه‌ قرار داشته‌ باشد. البته‌ میكل‌آنژ خود به‌ این‌ نقص آگاه‌ بوده‌ است‌. در یكی‌ از دست‌ نوشته‌هایی‌ كه‌ از او باقی‌ مانده‌ نوشته‌ شده‌ كه‌ مصالح‌ لازم‌ برای‌ ترمیم‌ این‌ قسمت‌ را در اختیار ندارد.
● مرمر نامرغوب‌ داوود
به‌ گفته‌ كارشناسان‌ ایتالیایی‌ مجسمه‌ سر به‌ فلك‌ كشیده‌ داوود كه‌ به‌ دلیل‌ ترسیم‌ هنرمندانه‌ فیزیك‌ بدنی‌ او تحسین‌ برانگیز است‌، از سنگ‌ مرمر نامرغوب‌ ساخته‌ شده‌ كه‌ سوراخ‌های‌ كوچك‌ زیادی‌ در آن‌ دیده‌ می‌شود. این‌ كارشناسان‌ محل‌ دقیق‌ جایی‌ كه‌ این‌ قطعه‌ مرمر عظیم‌ استخراج‌ شده‌ را شناسایی‌ كرده‌اند. احتمالا از آنجایی‌ كه‌ این‌ نوع‌ مرمر نسبت‌ به‌ سایر مرمرهای‌ این‌ خانواده‌ زودتر تجزیه‌ می‌شود، این‌ قطعه‌ از معدن‌ Fantiscritti‌ یكی‌ از سه‌ حوزه‌ سنگ‌ مرمر در دامنه‌ كوه‌های‌ Maggiore كه‌ در شمال‌ شهر كرارا در ایتالیا قراردارد، به‌ دست‌ آمده‌ است‌.
دوناتو آتانازیو، رییس‌ این‌ تیم‌ كاوشگری‌ معتقد است‌ یافتن‌ خاستگاه‌ دقیق‌ قطعه‌ مرمر مجسمه‌ داوود، به‌ نگهداری‌ و مرمت‌ این‌ اثر كمك‌ شایانی‌ خواهد كرد.
در مطالعه‌یی‌ كه‌ این‌ گروه‌ در فلورانس‌، جایی‌ كه‌ این‌ مجسمه‌ سالانه‌ ۲/۱ میلیون‌ نفر بازدید كننده‌ را به‌ خود جلب‌ می‌كند، انجام‌ داد، آتانازیو سه‌ نمونه‌ كوچك‌ از دومین‌ انگشت‌ پای‌ چپ‌ داوود برداشت‌. بعدها پس‌ از اینكه‌ مجسمه‌ مورد حمله‌ یك‌ خرابكار قرار گرفت‌، در جریان‌ مرمت‌ آن‌، این‌ قطعات‌ نیز به‌ مجسمه‌ بازگردانده‌ شد.
آتانازیو و همكارانش‌ در گزارشی‌ كه‌ اخیرا در نشریه‌ باستان‌شناسی‌ به‌ چاپ‌ رسانده‌اند، بیشترین‌ تفاوت‌ مرمر به‌ كار رفته‌ در مجسمه‌ داوود را بافت‌ آن‌ عنوان‌ كرده‌اند. این‌ گروه‌ سپس‌ قطعات‌ مورد بررسی‌ را با نمونه‌هایی‌ از سنگ‌های‌ معدنی‌ دیگر مورد مقایسه‌ قرار دادند كه‌ بیشتر این‌ سنگ‌ها را مرمرهای‌ تركی‌، یونانی‌ و ایتالیایی‌ شامل‌ می‌شدند.
بررسی‌هایی‌ كه‌ از نظر ایزوپوتیك‌ و طیف‌ نگاری‌ بر روی‌ سنگ‌ها انجام‌ شد، توجه‌ كارشناسان‌ را بیش‌ از پیش‌ به‌ معدن‌ Fantiscritti‌ در كرارا معطوف‌ كرد. بطوری‌ كه‌ نهایتا این‌ تحقیقات‌ نظریه‌ قبلی‌ آنها مبنی‌ بر اینكه‌ مرمر مجسمه‌ داوود از معدنی‌ در كوه‌های‌ Apuan استخراج‌ شده‌ را رد كرد.
آتانازیو می‌گوید: «كیفیت‌ مرمر این‌ مجسمه‌ بسیار نامرغوب‌ است‌ و احتمالا میكل‌آنژ به‌ این‌ دلیل‌ از آن‌ استفاده‌ كرده‌ كه‌ قیمت‌ بسیار ناچیزی‌ داشته‌ است‌. اما علی‌رغم‌ كیفیت‌ نازل‌ سنگ‌ مرمر، مجسمه‌ در حال‌ حاضر در خطر نابودی‌ قرار ندارد و وضعیت‌ آن‌ بشدت‌ كنترل‌ می‌ شود.»
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید