راه رفتن در سیاست

سال های زیادی از حضور بهزاد نبوی در عرصه سیاسی کشور می گذرد.همین حضور مداوم اوست که باعث شده سرد و گرم چشیده سیاست باشد و در جمع اصلاح طلبان جایگاه ویژه یی داشته باشد.از این رو نظرات و پیشنهادات بهزاد نبوی قابل توجه بسیاری از ساکنان اردوگاه اصلاح طلبان است.گفت و گوی پیش رو تبیین و تحلیل جایگاه اصلاح طلبان و حضور آنان در انتخابات مجلس هشتم شورای اسلامی است.
▪ یکی از انتقاداتی که در مورد نحوه ائتلاف اصلاح طلبان مطرح می شود، ائتلاف بر محوریت افراد است.
ـ هیچ ائتلافی بر مبنای یک شخصیت انجام نمی گیرد. هیچ حرکتی در جبهه اصلاحات متکی به شخص یا اشخاصی خاص نیست. در هر انتخاباتی طیف های همفکر و همسو در کنار یکدیگر قرار می گیرند و طبیعی است برای رفع اختلافات احتمالی نیاز به یک مرجع عالی دارند. در واقع آقای خاتمی در این صحنه دو نقش اساسی ایفا می کنند؛ نخست آنکه حضور ایشان موجب تشویق تمامی گروه ها و احزاب اصلاح طلب است که در انتخابات به صورت فعال و گسترده شرکت کنند و ائتلاف اصلاح طلبان را سامان دهند و دیگر آنکه آقای خاتمی محور حل و عقد اختلافاتی است که ممکن است در جبهه اصلاحات به وجود آید.ایشان نیز این مسوولیت ها را پذیرفتند و براساس پذیرش عمومی گروه های اصلاح طلب نیز تصمیمات در این باره به ایشان محول شد، با این حال آقای خاتمی از اکثر اصلاح طلبان نظرخواهی کردند و ترکیبی را معین کردند که نقش شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان را ایفا می کند. در واقع این شورا تصمیمات مربوط به ائتلاف را اتخاذ می کند بنابراین آقای خاتمی نقش فردی ایفا نمی کند و نظرات مشخص خود را اعمال نمی کند.
▪ با این توصیف خاتمی نقش اساسی و کلیدی در ائتلاف اصلاح طلبان دارد؛ اما یک تناقض رفتاری در این میان مشهود است. خاتمی از سویی بارها تاکید می کند که قصد ندارد رهبر جریان اصلاحات باشد و از سویی دیگر شاهدیم در این برهه نقش بسزایی در رهبری و هدایت جریان اصلاحات به عهده دارد. این دوگانگی موجب بروز لطماتی در ائتلاف اصلاح طلبان نخواهد شد؟
ـ آقای خاتمی تمایلی ندارد که رهبر چند گروه اصلاح طلب باشد ولی خاتمی چه بخواهد، چه نخواهد عملاً پرچمدار جنبش اصلاحی مردم ایران است. تردیدی نیست اقدامات اخیر آقای خاتمی در جهت جمع آوری تمامی تفکرات اصلاح طلبانه است. از این رو فعالیت های ایشان منحصر به ۱۸ یا ۲۲ گروه اصلاح طلب نمی شود در عین حال ایشان فرمانده این گروه ها نیست بلکه سعی می کند از پتانسیل خود استفاده کند تا ائتلاف بزرگ اصلاح طلبان را تشکیل دهد لذا آقای خاتمی فرمانده اصلاح طلبان یا چند حزب اصلاح طلب نیستند بلکه پرچمدار حرکت اصلاحی مردم هستند که این نقش نیز بسیار تاثیرگذار است؛ بنابراین اقدامات اخیر آقای خاتمی باید با استقبال گروه های اصلاح طلب مواجه شود نه اینکه این حرکت ارزشمند ایشان مورد نقد قرار گیرد.
▪ گویا غیر از خاتمی، حسن روحانی نیز درصدد است ائتلافی را با حضور نیروهای معتقد اصلاح طلب تشکیل دهد. نسبت این ائتلاف با ائتلاف اصلاح طلبان چیست؟
ـ متاسفانه جریان مخالف اصلاحات سعی دارد با انتشار اخباری نادرست بین اصلاح طلبان تفرقه بیندازد. آنها خبرهای مجعول و ساختگی را ابتدا در سایت های خود منتشر می کنند سپس روزنامه هایشان آنها را پیگیری می کنند و بعد ما می رویم دنبال آن خبرها. ماجرای ملانصرالدین که به دروغ می گفت فلان خانه شام می دهند و بعد که دید همه می روند خودش هم باور کرد و رفت از آن خانه شام بگیرد. من بعید می دانم آقای روحانی پیگیر تشکیل یک جبهه اعتدالی باشد. به طور کلی در انتخابات آینده دو جریان باید در کنار هم باشند؛ یکی جریان مستقل و دیگر جریان اصلاح طلب تا بتوانند در مقابل جریان اقتدارگرا نتیجه بگیرند لذا هر نوع تفکیک قوانین مجموعه اصلاح طلب و مستقل به طور طبیعی به سود جریان اقتدارگرا تمام می شود که ریزش آرا و امکانات اصلاح طلبان و افراد مستقل را به همراه دارد. هرچند در بین گروه های مختلف می تواند ائتلافات کوچک تر شکل گیرد؛ اما نتیجه کار همه این گروه ها باید یک جا جمع شود.
▪ یکی از جریانات نوظهور این دوره از انتخابات شکل گیری ائتلاف زنان است که هم در اصلاح طلبان و هم در اصولگرایان فعالیت های خود را آغاز کردند. این جریان تا چه میزان در نتیجه انتخابات تاثیرگذار است؟ اساساً این جریان را جدی می دانید؟
ـ من شناخت زیادی از این جریان ندارم. نمی دانم برنامه هایشان تا چه میزان جدی است و در چه حوزه هایی فعالیت می کنند؛ اما می دانم انتخابات مجلس شورای اسلامی برای مردان و زنان است و این دو در انتخابات جدای از هم نیستند لذا لیست جداگانه یی هم ندارند. قطعاً اصلاح طلبان در مناطق مختلف از حضور زنان در انتخابات استفاده می کنند. در دوره های گذشته نیز ما کاندیداهای زن در جبهه اصلاحات داشتیم که برخی از آنها نیز به مجلس راه پیدا کردند و حضور موفقی نیز داشتند؛ اما حضور جداگانه زنان در عرصه انتخابات را مناسب نمی دانم چرا که انتخابات اتوبوس نیست که بخواهیم زنان و مردان را از هم جدا کنیم. جبهه اصلاحات از حضور زنان و مردان صالح در کنار هم بهره می جوید و تفکیکی قائل نمی شود.
▪ یکی دیگر از واژه های نوظهور این انتخابات اصلاح طلبان معتدل و اصلاح طلبان تندرو است. در انتخابات آتی جایگاه هر یک از این گروه ها و تفکرات در جریان اصلاحی چگونه تعیین می شود؟
ـ من اساساً این مرزبندی را هم نمی پذیرم. این قبیل اصطلاحات جهت ایجاد تفرقه در جریان اصلاحات به وجود آمده است. در هر جریان سیاسی به هرحال کندروی، میانه روی و تندروی وجود دارد و معلوم نیست همیشه تندروی بد باشد و کندروی و میانه روی خوب. یک زمان تندروی لازم است و زمانی دیگر کندروی. لذا این مسائل بالذات ارزشی ایجاد نمی کند که مثلاً ما میانه روییم پس خوبیم و دیگری تندرو است پس بد است. یک حرکت اجتماعی به همه این تفکرات نیاز دارد. در شرایط اقتضائات ایجاب می کند یک حرکت قاطع داشته باشید که شاید تندروی باشد و زمانی هم لازم است آهسته و با احتیاط حرکت کنید و انعطاف نشان دهید که کندروی یا میانه روی است. در جنبش اصلاحی تمامی این مراحل وجود دارد بدون آنکه بار ارزشی وجود داشته باشد. مهم آن است که از کدام روش در چه شرایطی استفاده کنیم. در هر روش حرکت مطلوب و معقول ترکیبی از قاطعیت و نرمش است. در مجموع این بحث ها بار ارزشی ندارد و کسانی که بار ارزشی برای این اصطلاحات قائلند معمولاً خود را محور اعتدال می دانند و هر جریانی که تندتر و سریع تر از خودشان حرکت کند، تندرو می دانند و هر جریانی که آرام تر برود کندرو. من هم نیز در خلوت خودم یک عده را تندرو می دانم و عده یی دیگر را کندرو و خودم نیز محور میانه روی و اعتدال.
تاکید می کنم این اصطلاحات جهت ایجاد تفرقه به وجود آمده است تا با تمامی آنها به نوبت برخورد شود.
▪ نماینده ولی فقیه در بسیج نیز به این نکته اشاره داشتند که خطر اصلاح طلبان میانه رو کمتر از اصلاح طلبان تندرو نیست.
ـ بله، دقیقاً این اصطلاحات بدین منظور طراحی شده است. تجربه نشان داده است این اصطلاحات در جهت تفرقه یک جریان طراحی می شود. تا به نوبت با کل آن جریان برخورد شود. یک عده را می گویند تندرو تا آنها را به کمک میانه روها و کندروها سرکوب کنند و در حرکت بعدی می روند سراغ همان میانه روها و کندروها یعنی هر جریانی غیر از جریان خود را حذف می کنند منتها به نوبت. اظهارات اخیر نیز موید همین نکته است لذا کلیه اصلاح طلبان نباید اعتباری برای این اصطلاحات قائل شوند. بسته باید شرایط با بهترین استراتژی را اتخاذ کرد.
معتقدم جریان اصلاحات هم از کندروی لطمه خورده است و هم از تندروی یعنی جریان اصلاحی در اوقاتی، جایی که باید سریع تر و قاطع تر حرکت می کرد آرام رفت و جایی که باید کندتر و آرام تر می رفت تندروی کرد.
▪ پس شما در عالم سیاست چندان معتقد به «رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود» نیستید؟
ـ بله، ما اصلاً این شعار را قبول نداریم. در دنیای سیاست این استراتژی نتیجه نمی دهد. بر همین اساس عده یی به ما انتقاد می کنند اگر شما قائل به اصلاحات هستید چرا در سال ۵۷ انقلاب کردید. پاسخ ما همین است که مطرح شد آن زمان اصلاحات یک عمل ارتجاعی بود و باید شعار انقلاب داده می شد یعنی حرکت سریع تر یا همان تندروی. برای هر دوره باید راهبردی را مشخص کرد.
همچون امروز، یک فعال سیاسی همواره باید بهترین راه را برای تبدیل وضع موجود به وضع مطلوب انتخاب کند.
▪ اصلاح طلبان به موازات دغدغه ائتلاف، بارها دغدغه انتخابات سالم را مطرح کرده اند. در این دوره از انتخابات نیز کماکان این دغدغه وجود دارد؟
ـ یک انتخابات علاوه بر سالم بودن باید آزاد و رقابتی باشد تا انتخاب شونده و انتخاب کننده میل به حضور فعال داشته باشند. رقابتی بودن انتخابات یعنی رد صلاحیت ها و عملکرد دستگاه نظارت به گونه یی باشد که امکان رقابت نیروها باشد. سالم بودن انتخابات و آزاد بودن آن نیز در این دوره بسیار جدی تر نیز شده است چرا که هم مجری و هم ناظر هر دو طرف هستند. در صورتی که قرار بود این دستگاه ها بی طرف باشند لذا سلامت انتخابات از جانب مجری و ناظری که بی طرف عمل نمی کند مورد تهدید قرار گرفته است. نقش بزرگان اصلاحات نیز در این باره موثر است. آنها باید تلاش کنند فضایی را در انتخابات به وجود آورند تا زمینه های یک انتخابات سالم، آزاد و رقابتی در حد قابل قبول فراهم شود.
▪ در صورت برقراری شرایط انتخابات شانس پیروزی اصلاح طلبان را چگونه ارزیابی می کنید؟
ـ وقتی شرایط مذکور مهیا شود زمینه های حضور مردم در انتخابات مهیا می شود. مشارکت مردم زمانی گسترده خواهد بود که بدانند از آرایشان صیانت می شود. در این صورت شانس اصلاح طلبان در انتخابات افزایش می یابد زیرا مردم مثل چند سال قبل به امید دستی از غیب نیستند تا آن دست مشکلاتشان را حل کند. مردم هم دریافته اند تنها با تداوم حرکت اصلاحی مشکلات قابل حل است. اگر بتوانیم شرایط حضور فعال مردم را فراهم کنیم تنها راه ایجاد وضع مطلوب و اصلاح ساختار محقق می شود.

حسین سخنور

منبع : روزنامه اعتماد