رسالت سنگین «بان کی مون»

● بازگرداندن اعتماد جهانیان به سازمان ملل
«بان كی مون» هشتمین دبیر كل سازمان ملل كار خود را در حالی از ابتدای سال میلادی جدید آغاز كرده كه شعار اصلی و رسالتش را بازگرداندن اعتماد جهانیان به این سازمان معرفی نموده است.كی مون ۶۲ساله با بهره گیری از ۴۰سال تجربه فعالیت سیاسی خود، در حقیقت با قرار دادن شعار بازگرداندن اعتماد به سازمان ملل، نشان داده كه به شكل شایسته ای بیماری كهنه این سازمان را درك كرده است.
او در عین حال در كمتر از دو هفته از فعالیتش در تمامی سخنرانی ها اعتراف كرده كه «در دوره هولناكی در عرصه جهانی» كار خود را به عنوان دبیر كل آغاز كرده است.نكته كاملا آشكار این است كه دبیر كل كره ای سازمان ملل، بیماری این سازمان را خوب شناخته اما به نظر می رسد كه در علت بروز این بیماری، هنوز در یك كشمكش سیاسی و سازمانی قرار دارد.«دوره هولناكی در عرصه جهانی آغاز شده است»، نگاهی گذرا به تحولات جهانی این واقعیت را آشكارتر می كند اما چرا و چگونه این وضعیت هولناك مملو از ناامنی و بی اطمینانی بر آینده جهان سایه افكنده، نكته ای است كه دبیر كل جدید باید به آن بپردازد.
كی مون بارها و بارها از كره شمالی و خطر آن صحبت كرده، از وضعیت دارفور ابراز نگرانی كرده و از وضعیت فلسطین، عراق، لبنان سخن به میان آورده، اما اینها نیز در حقیقت قربانیان همان جهان هولناكی هستند كه او پیوسته بر آن تاكید كرده است.او احتمالا تعمدا به این موضوع اشاره ندارد كه عمده مسایل جهان و ریشه اصلی نزاع های منطقه ای و محلی ناشی از رقابت قدرتها و یا فزون خواهی های قدرتهایی است كه پیوسته سهم بیشتری از جهان می خواهند.اگر در عراق، گروههای قومی كه سالها در كنار هم زندگی می كردند امروزه قادر به تحمل یكدیگر نیستند نه به خاطر اختلافات احتمالا قومی بلكه به دلیل تلاش قدرتها و بویژه آمریكا جهت سیطره بر این كشور است.
آمریكا امید داشت كه با به راه انداختن یك بحران كنترل شده تحت عنوان درگیریهای قومی، حضور خود را در عراق تثبیت كند، اما دیر زمانی نگذشت كه این بحران از كنترل واشنگتن خارج شد.شرایط در فلسطین نیز بدین گونه است. اگر آمریكا دولتی را كه تحت نظارت بین المللی و به رای فلسطینی ها در یك انتخابات آزاد پذیرفته شده بود، به رسمیت می شناخت و تمام قدرت مادی و تفرقه افكنانه خود را در جهت تضعیف آن بكار نمی گرفت، امروز احتمالا در فلسطین نیز آرامش بیشتری در مقایسه با وضع كنونی حاكم بود.كره شمالی نیز عملا به نوعی قربانی سیاستهای آمریكا شده است.
تلاش مداوم واشنگتن برای سرنگونی یك دولت و اعمال تحریم های مرگبار و تحت فشار قرار دادن كشورها برای محدود كردن روابط پیونگ یانگ با جهان خارج، ثمره ای جز دست زدن كره شمالی به اشتباهی بزرگتر از اشتباه واشنگتن در پی نداشته است.به گزارش ایرنا داستان دارفور نیز شاید اگر دخالتهای واشنگتن و سوء استفاده سیاسی از یك موضوع انسانی نبود، سالها قبل حل و فصل شده بود.دنیا اكنون شاهد است كه ایران به عنوان یك عضو قدیمی آژانس بین المللی انرژی اتمی كه سالها است معاهده «ان پی تی» را پذیرفته و مدتها پروتكل الحاقی را نیز داوطلبانه به اجرا گذاشته، تحت فشار واشنگتن قرار می گیرد.
در مقابل همین جامعه بین المللی شاهد است كه اسرائیل رسما اعلام می كند كه زرادخانه ای اتمی در اختیار دارد و به همین دلیل با پذیرش ان پی تی علنا مخالفت می كند اما در این میان واشنگتن صراحتا اعلام می كند كه هر گونه بحث در سازمان ملل و شورای امنیت در خصوص اسرائیل و زرادخانه آن رژیم را وتو خواهد كرد. این وضعیت باعث شده تا اعتماد جهان به سازمان ملل به عنوان نهادی كه یكی از مسوولیت های اصلی آن حفظ صلح و امنیت بین المللی است، سلب شود.
شورای امنیت بویژه در سالهای اخیر آشكار كرده كه تصمیماتش صرفا با هدف تامین منافع قدرتهایی است كه بخش عمده ای از نابسامانهای جهان ناشی از اقدامات خود آنها است.«كوفی عنان» دبیر كل پیشین با مخالفت صریح خود در حمله به عراق و شمار دیگری از موضوعات جهانی نشان داد كه درد و ریشه اصلی بیماری سازمان ملل را درك كرده، هر چند كه به دلیل مخالفت همان قدرتها نتوانست به مداوای این بیماری بپردازد.كی مون در این مقطع اگر به دنبال بازگرداندن اعتماد جهانی به این سازمان است، باید به عنوان دبیر كلی مستقل از منافع كشورهای مستقل جهان دفاع كند و اجازه ندهد كه چند قدرت، این سازمان را عملا در گروگان خود داشته باشد.
عملكرد دو هفته ای كی مون هر چند باعث اعتراضاتی حتی در رسانه های آمریكایی شده، اما بی تردید دبیر كل جدید هنوز فرصت اصلاح دارد.دبیر كل سازمان ملل نباید به گونه ای عمل كند كه روزنامه نیویورك تایمز صریحا به این نتیجه و شاید هم قضاوت بی رحمانه برسد كه «قدرتهای بزرگ شورای امنیت، به این علت یك مامور اداری سطح پایین را به عنوان جانشین عنان انتخاب كردند تا خواستار ایجاد تغییرات اساسی در این سازمان نشود».این روزنامه در ادامه نوشته بود كه «اقدامات اولیه كی مون حاكی از آن است كه قدرتهای جهان دقیقا همان شخصی را انتخاب كرده اند كه انتظار آن را داشته اند لذا دیگر نباید انتظار داشته باشیم وی همچون عنان دیگر كشورها را نصیحت كند تا به ارزش های منشور سازمان ملل پایبند باشند».
نیویورك تایمز تصریح كرده بود: «نباید انتظار داشت افرادی لایق، سمت های كلیدی این سازمان را برعهده گیرند، بخصوص كه سمت های كلیدی در زمینه حفظ صلح، امور سیاسی و كمك های انساندوستانه بین نامزدهای لندن، پاریس و واشنگتن كه از حامیان اصلی وی بوده اند، در حال تقسیم شدن است».نكته ای كه شایسته است كی مون به آن توجه داشته باشد این است كه بی اعتمادی كنونی به سازمان ملل كه او بارها از آن صحبت كرده در شرایطی ایجاد و به قوت خود باقی مانده كه تقریبا قریب به اتفاق هفت دبیر كل پیش این سازمان كوشیده اند تا حدامكان از حقوق حقه عمده كشورها دفاع كنند و شدیدا از این موضوع پرهیز داشته باشند كه به سخنگوی شماری از قدرتهای دارنده حق وتو تبدیل نشوند.
طبیعی است كه هر دبیر كل برای كسب چنین جایگاهی به رای مثبت پنج قدرت دارنده حق وتو نیاز داشته و دارد اما باید پیوسته این نكته را نیز مدنظر داشته باشد كه ۱۸۷كشور دیگر عضو سازمان ملل نیز به او اعتماد و برای رسیدن به چنین جایگاهی رای داده اند.كی مون زمانی می تواند اعتمادسازی كند كه دریابد دیگر وزیر خارجه كره جنوبی نیست، او دبیر كلی است كه ۱۹۲كشور به وی رای داده اند تا مدافع منافع و سخنگوی همه كشورها و نه پنج عضو دایمی باشد. تنها در این شرایط است كه اعتماد به سازمان ملل بازمی گردد و به احتمال قریب به یقین بخشی از مشكلات جهان نیز حل می شود.

منبع : روزنامه ابرار