پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
زخمهای کوچک، دردسرهای بزرگ
استوماتیت آفتی راجعه (RAS)، اختلالی است که با زخمهای عودکننده محدود به مخاط دهان و بدون وجود علایم دیگر، مشخص میشود. بسیاری از متخصصان و محققان بیماریهای دهان، آفت عودکننده را نه به عنوان یک بیماری مستقل، بلکه به عنوان شرایط پاتولوژیک متعدد همراه با تظاهرات بالینی مشابه میدانند. در مواردی از RAS، اختلالات ایمونولوژیک، نارساییهای خونی و اختلالات آلرژیک یا سایکولوژیک را دخیل دانستهاند...
حدود ۲۰ درصد جمعیت مبتلا به RAS هستند. بر حسب ویژگیهای بالینی، RAS به گروههای زیر دستهبندی میشود: زخمهای مینور، زخمهای ماژور و زخمهای هرپتیفرم. زخمهای مینور که بیش از ۸۰ درصد موارد RAS را تشکیل میدهند، قطر کمتر از یک سانتیمتر داشته و بدون اسکار ترمیم مییابند. زخمهای ماژور قطر بیش از یک سانتیمتر داشته و زمان طولانیتری تا بهبودی طی کرده و سرانجام در اغلب موارد اسکار به جای میگذارند. زخمهای هرپتی فرم، پدیده بالینی مشخص و محدودی بوده که در آن، دستههای چندتایی از زخمهای کوچک و عودکننده روی مخاط دهان ظاهر میشود.
● چرا و چگونه؟
امروزه معتقدند که RAS یک نشانگان بالینی با علل مختلف است. عمدهترین فاکتورهای شناخته شده، وراثت، نارساییهای خونی و اختلالات ایمونولوژیک میباشند. بهترین عامل قطعی شناخته شده وراثت است. از طرفی نارساییهای خونی در برخی از مبتلایان به RAS نیز میتواند عامل اتیولوژیک باشد. (به ویژه در مورد آهن، فولات و ویتامین B۱۲ سرم). از بین سایر عوامل، فاکتورهای ایمونولوژیک بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند. اختلالات اتوایمیون یا افزایش حساسیت به ارگانیسمهای دهانی نظیر استراپتوکوک سانگویش و نقص لنفوتوکسیسیتی نیز از دلایل مطرح شده میباشند. در مبتلایان به آفت، فعالیت کشندگی لنفوسیتهایT در دهان افزایش مییابد.
فاکتورهای دیگری که به عنوان عوامل اتیولوژیک در RAS مطرح شده شامل تروما، استرسهای روحیروانی، اضطراب و نگرانی و آلرژی به غذاها است. حتی گفته میشود که ترک سیگار بر شدت و تکرر زخمهای آفتی میافزاید. در مواردی که آفت به درمان جواب نمیدهد، حذف برخی مواد غذایی نظیر شیر، پنیر، گندم و آرد مفید است. پاککنندههای موجود در خمیر دندانها مثل سدیم لوریل سولفات میتواند به عنوان عامل اتیولوژیک در بروز RAS باشد.
● اولین حمله
اولین بروز RAS اغلب در دهه دوم زندگی پیش میآید و ممکن است با تروماهای خفیف، قاعدگی، عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی و یا تماس با مواد غذایی خاص بروز کند. ضایعات محدود به مخاط دهان است و با سوزش زودرس (پرودرمال) از ۲ تا ۴۸ ساعت قبل از بروز زخم شروع میشود. طی این دوره اولیه یک ناحیه اریتماتو موضعی ایجاد میگردد. سپس در طی چند ساعت یک پاپول سفید کوچک تشکیل شده و بعد زخمی میشود و به تدریج طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد بزرگ میشود. هر ضایعه به تنهایی گرد، قرینه و کم عمق، مشابه زخمهای ویروسی است، اما بافت به جا مانده از پاره شدن وزیکول (tissue tag) را ندارد. این مساله به افتراق آفت از بیماریهایی با زخمهای نامنظم مانند اریتم مولتی فرم، پمفیگوس و پمفیگویید کمک میکند. معمولا مخاط گونه و لب مبتلا میشوند و ضایعات روی مخاط کراتینیزه کام و لثه کمتر ایجاد میشود.
ضایعات در نوع ماژور شدیدا دردناک بوده و با خوردن و صحبت کردن تداخل پیدا میکند. ممکن است ضایعات برای ماهها باقی بماند. این ضایعات به کندی ترمیم یافته و اسکارهایی به جا میگذارند که موجب کاهش حرکت زبان کوچک، زبان و تخریب قسمتهایی از مخاط دهان میشود.
● حالا چه کنیم؟
داروهای تجویزی برای زخم های آفتی بستگی به شدت زخم دارند. در موارد خفیف که دو یا سه ضایعه وجود دارد، کاربرد یک پماد محافظ مثل Orabase یا زیلاکتین (Zilactin) کافی است. با استفاده از یک داروی بیحسکننده موضعی و یا دیکلوفناک موضعی میتوان درد ضایعات مینور را تسکین داد.
در موارد شدیدتر استفاده از استروییدهای موضعی مثل فلوسینوناید (Fluocinonide)، بتامتازون یا کلوبتازول مستقیما روی ضایعات، زمان التیام و اندازه زخمها را کاهش میدهد. البته اثربخش بودن استروییدهای موضعی تا حدودی بستگی به کاربرد صحیح و همکاری بیمار دارد.
ژل را میتوان پس از صرف غذا و قبل از خواب دو تا سه بار در روز، مستقیما روی ضایعات به کاربرد یا آن را با یک ماده Adhesive (چسبنده) مثل اورابیس قبل از مصرف مخلوط کرد. ضایعات بزرگتر را میتوان با استفاده از یک گاز اسفنجی محتوی استرویید موضعی که به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه روی زخم نگه داشته میشود، درمان کرد.
دیگر داروهایی که به شکل موضعی به کار میروند میتوانند باعث کاهش زمان التیام RAS شوند و شامل خمیر Amlexanox و تتراسایکلین موضعی است که میتوان آنها را به شکل محلول دهانشویه و یا روی گاز اسفنجی به کار برد. تزریق داخل ضایعهای استروییدها را میتوان برای درمان ضایعات ماژور، بزرگ و بدون درد استفاده کرد. باید تاکید کرد که هیچ یک از درمانهای موضعی در دسترس، نمیتوانند بروز ضایعات جدید را کاهش دهند.
در بیماران مبتلا به آفت ماژور و یا موارد شدید و متعدد آفت مینور که به درمانهای موضعی پاسخ نمیدهند، درمانهای سیستمیک را باید مدنظر داشت. داروهایی که میتوانند تعداد زخمها را در آفت ماژور کاهش دهند شامل کلشیسین، نپتوکسیفیلین، داپسون، دورههای کوتاهی از استروییدهای سیستمیک و تالیدومید هستند. تمامی داروهای مذکور دارای عوارض جانبی بوده و پزشک باید فواید بالقوه آنها را در برابر خطرات احتمالی بسنجد.
دکتر مریم خادمی
منبع : هفته نامه سپید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران آمریکا اسرائیل روز معلم دولت مجلس شورای اسلامی معلمان رهبر انقلاب بابک زنجانی خلیج فارس مجلس دولت سیزدهم
آتش سوزی تهران زلزله معلم پلیس قوه قضاییه شهرداری تهران سیل آموزش و پرورش فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی
قیمت خودرو قیمت طلا قیمت دلار خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران روز کارگر تورم
فیلم سینمایی تلویزیون سریال سینما مسعود اسکویی سینمای ایران دفاع مقدس فیلم رسانه ملی تئاتر
مکزیک
رژیم صهیونیستی فلسطین غزه جنگ غزه حماس روسیه چین نوار غزه ترکیه عربستان یمن اوکراین
استقلال فوتبال پرسپولیس سپاهان تراکتور علی خطیر لیگ برتر ایران رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا باشگاه استقلال بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی تلفن همراه همراه اول اپل عیسی زارع پور اینستاگرام تبلیغات گوگل وزیر ارتباطات ناسا پهپاد
سرطان کارگر فشار خون کبد چرب دیابت بیماری قلبی ویتامین کاهش وزن قهوه