هشت درس از امام هشتم علیه السلام

١) عبادت و نیایش
شیخ صدوق(ره) از ابراهیم بن عباس نقل می کند که حضرت رضا(ع) در شب کم می خوابید و بیشتر بیدار می ماند، اکثر شب ها از اول تا صبح احیا می داشت و مشغول به عبادت و نیایش بود.

٢) انس با قرآن
شیخ صدوق از یکی از معاصران حضرت چنین نقل می کند: همه کلام و سخنان حضرت و جواب ها و مثال هایش برگرفته از قرآن بود، هرسه روز یک بار قرآن را ختم می کرد و می فرمود: اگر بخواهم در کمتر از سه روز هم می توانم آن را ختم کنم اما هرگز به آیه ای نمی رسم مگر این که درمعنای آن و این که درباره چه چیزی و در چه وقتی نازل شده می اندیشم.آن حضرت در مورد پیروی از قرآن می فرماید: قرآن کلام و سخن خداست از آن نگذرید و هدایت را در غیر آن نجویید که گمراه می شوید.
٣) اطاعت از ولی امر
تمامی ائمه اطهار(ع) تا قبل از رسیدن به مقام امامت مطیع ترین فرد نسبت به ولی امر خویش بودند. امام کاظم(ع) فرموده است: علی، پسرم، بزرگترین فرزندم است و سخنانم را شنواتر و دستوراتم را مطیع تر است.
٤) علم و دانش
شیخ طبرسی نقل می کند: امام کاظم همواره به فرزندان خود می فرمود: این برادر شما علی بن موسی، عالم آل محمد است، پس از وی در مورد ادیان خود بپرسید و آن چه به شما تعلیم می دهند را حفظ کنید، چرا که از پدرم امام صادق(ع) چندین بار شنیدم که می فرمود: عالم آل محمد در صلب تو است و ای کاش او را درک می کردم.
یک بار خود آن حضرت فرمود: من در روضه (مسجدالنبی(ص)) می نشستم، در مدینه دانشمندان زیادی بودند، هرگاه یکی از آن ها در پاسخ دادن به مطلبی عاجز می شد همگی به من اشاره می کردند و مسائلی را پیش من می فرستادند و من به آن ها پاسخ می دادم. شیخ طبرسی از هروی نقل کرده است که: هیچ کس را دانشمندتر از علی بن موسی الرضا(ع) ندیدم و هیچ دانشمندی نیز وی را ندید مگر این که همانند من به فضل و دانش او شهادت داد.
٥) امر به معروف و نهی ازمنکر
مرحوم شیخ کلینی درباره عذاب تارکان امر به معروف و نهی از منکر حدیثی از امام رضا(ع) نقل کرده که آن حضرت از قول رسول خدا(ص) فرمود: زمانی که امت من نسبت به امر به معروف و نهی از منکر سهل انگاری کنند و مسئولیت را به گردن یکدیگر اندازند در این صورت بایستی منتظرعذاب الهی باشند و این کار آن ها به منزله اعلان جنگ با خداست.
٦) هوشیاری سیاسی و سازش ناپذیری
شیخ کلینی از قول یکی از یاران امام رضا(ع) می نویسد: پس از آن که حضرت رضا(ع) به امامت رسید سخنانی ایراد فرمود که بر جان وی ترسیدیم و لذا به آن حضرت عرض شد: مطلبی آشکار کردی که بیم داریم این طاغوت (هارون) بر علیه شما اقدامی کند و حضرت در جواب فرمود: هرکاری می تواند انجام دهد!
یکی از یاران حضرت می گوید: به امام عرض کردم: شما خود را به این امر (یعنی امامت) شهره ساخته و جای پدر نشسته اید، درحالی که از شمشیر هارون خون می چکد حضرت در پاسخ فرمود: این مسائل و ماموریت های ائمه (ع) قبلااز جانب الهی تعیین شده و هارون قدرت مقابله را ندارد.
٧) تواضع و فروتنی
شیخ صدوق به نقل از یکی از معاصران حضرت رضا(ع) می نویسد: چون سفره انداخته می شد غلامانش حتی دربان و نگهبان نیز با او سر یک سفره می شدند و در کنار او می نشستند.
٨) احترام و محبت به دیگران
اربلی (از دانشمندان قرن هفتم) از قول یکی از معاصران امام رضا(ع) می نویسد: هرگز ندیدم که امام در سخن خویش نسبت به کسی بی احترامی کند و هرگز ندیدم که کلام دیگری را قطع کند و می گذاشت تا سخنانش به پایان رسد... هیچگاه در برابر کسی که مقابلش نشسته بود پاهایش را دراز نمی کرد و تکیه نمی زد، هرگز ندیدم به هیچ یک از خدمتکاران و غلامانش ناسزا گوید.

منبع : روزنامه خراسان