انتظارات دیپلماتیک از لاریجانی

دکتر لاریجانی پیش از مطرح شدن به عنوان کاندیدای ریاست مجلس هشتم در سمت‌های گوناگونی فعالیت داشته است اما دوره محدودی از فعالیت تحت عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی و بویژه مسئولیت پروژه هسته‌ای، بیشترین انتظارات از حضور ایشان در سمت تازه خود در شورای عالی امنیت ملی را به دنبال خواهد داشت. این اعتقاد به طور جدی وجود دارد که هنوز از ظرفیت‌های مجلس شورای اسلامی در سیاست خارجی استفاده بهینه نشده است.
شاید این امر در خاورمیانه‌ محکوم به مجالس فرمایشی و مشورتی یک واقعیت تحمیلی است، اما در بخش اعظم کشورهایی که مجلس ما قابل مقایسه، با مجالس آنها است، پارلمان‌ها از ارکان موثر سیاست خارجی به شمار می‌آیند.
حرکت در راستای اهداف چشم‌انداز بیست ساله در بلند مدت، تحقق شاخص‌های برنامه‌های پنج ساله میان مدت و سرانجام توجه فوری به حل مسائل و مشکلات آنی و کوتاه مدت جامعه همچون گرانی، تورم و بیکاری وظیفه مشخص مجلس است اما بدون شک با تعدیل فضای سیاست خارجی و هویت دیپلماسی در فضای متلاطم و خشن کنونی، رسیدن به اهداف سه گانه فوق با دشواری کمتری همراه خواهد بود. بویژه اینکه این فضا به گونه‌ای کاملا ناعادلانه و غیر محکمه پسند به ایران تحمیل شده است. چند سوال جدی در این رابطه مطرح است:
۱) اگر آمریکا به خونخواهی ۱۱ سپتامبر به خاورمیانه لشکرکشی کرده است، چرا اکنون در پیشبرد سیاست‌های ضد ایرانی خود با کشورهایی همدست شده است که طبق گزارش “اف. بی آی” حامی مالی اقدام تروریستی فوق بوده و اتباع آنها مجری آن عملیات بودند؟
۲) اگر ایران موثرترین نقش را در حل بحران‌های خونین بین‌المللی همچون مسائل عراق، لبنان و افغانستان دارد، چرا از آن به عنوان یک کشور “هدف” یاد می‌کنند؟
۳) آیا دیپلماسی دنیا نیز تحت انحصار آمریکا است؟ اگر این گونه است چرا حتی در میان متحدان اروپایی و دوستان منطقه‌ای آن قدرت نیز منتقدانی جدی پیدا شده‌اند؟ آیا کل سیاست خارجی ایالات متحده همان است که “بوش” و طرفداران جنگ‌های “آرماگدون” (آخر زمان) کلیسای “ایوانجلیک” آمریکا می‌گویند؟ اگر این گونه است چرا جمهوریخواهان به دلیل جنگ خواهی در انتخابات کنگره شکست خوردند و اکنون نیز به همین دلیل در آستانه انتخابات ریاست جمهوری اوضاع خوبی ندارند.
۴) آیا سیاست انگلیس و فرانسه در همراهی کامل با آمریکا بویژه در سیاست‌های ضد ایرانی تغییر ناپذیر است؟ اگر این گونه است، چرا “تونی بلر” مجبور به کناره‌گیری می‌شود و “گوردون براون” با شکست‌های حزبی مواجه شده است؟
۶) اگر محور طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا “دموکراسی سازی” است، چرا مجری طرح، آن دسته از مقامات عربی هستند که هیچ‌گاه و در هیچ “انتصابی” نیازمند رای مردم نبوده‌اند؟ آیا به عنوان یکی از معدود کشورهای دارای بلوغ پارلمانی با یک قرن تجربه از تمام ظرفیت پارلمانی خود در مقابل با کشورهای منطقه استفاده کرده‌ایم. بیش از ۵۰ گروه دوستی پارلمان ایران چه کارنامه‌ای در این زمینه دارند؟
۸۵ -۶ درصد ایرانیان مقیم خارج از کشور با تحصیلات و تخصصی عالی و برتر در زمره برجستگان کشورهای محل اقامت خود قرار دارند و سرمایه آنها به بیش از یک تریلیون دلار می‌رسد، چرا رابطه‌ای عاطفی با این افراد برقرار نمی‌شود و کشور از حضور آنها به عنوان لابی‌های قدرتمند منافع ملی در خارج و سرمایه‌های موثر در سرمایه‌گذاری‌ داخلی محروم است؟ مجلس می‌تواند بانی این تجدید رابطه تاریخی شود. انتظار می‌رود یکی از راهکارهای مشترک مجلس و معاونت راهبردی و منابع انسانی ریاست جمهوری در موضوع فوق شکل گیرد.
آقای لاریجانی، مجلس هشتم و بویژه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و گروه‌های دوستی مجلس باید این موضوع را در دستور کار خود قرار دهند که چرا فضای خارجی به گونه‌ای کاذب علیه ایران تنش‌زا است؟ جمهوری اسلامی ایران از کمترین مؤلفه‌های تنش‌زا با قوانین و مقررات بین‌المللی و اصل حسن همجواری برخوردار است، ولی شاخص‌های تنش با آن به گونه‌ای روزافزون در حال افزایش است.
تعداد کشورهایی هم که در شعاع دربرگیری روابط خارجی دولت ایران قرار گرفته‌اند، بسیار کمتر از داعیه‌های بلند ما در سیاست خارجی است. مجلس که با محذورات و تشریفات کمتری مواجه است می‌تواند این دامنه را توسعه بخشد، به علاوه اینکه در برخی مسائل منطقه‌ای بویژه در مسائل مبتلا به سیاست خارجی ایران، مجلس می‌تواند با راهکارهایی بن‌بست شکن باشد. و سرانجام اینکه فضای پرکار سیاست خارجی کشور، شرایط تاریخی را به وجود آورده است که در آن مجلس هشتم می‌تواند کارنامه‌ای تاریخی از خود بر جای گذارد. گام اول در این راه، تنظیم راهبرد چهار ساله سیاست خارجی مجلس است.

دکتر حشمت‌الله فلاحت پیشه
نماینده اسلام آباد غرب و دالاهو در مجلس شورای اسلامی

منبع : روزنامه رسالت