دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
سپهبد مرتضی خسروانی
سپهبد مرتضی خسروانی فرزند آقا هاشم محلاتی در ۱۲۸۴ شمسی در محلات متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی وارد دانشکدۀ افسری شد و دورۀ دانشکده را به پایان برد. چندی بعد با درجه افسری مشغول به کار شد تا اینکه از طرف ارتش برای طی دوره هواپیمایی به فرانسه اعزام شد و دوره را به پایان رسانید.۱ در ایران به تحصیل رشته هوایی پرداخت و دانشکدۀ دیدهبانی و آموزشگاه خلبانی را به پایان رسانید و چند سالی در دانشکدۀ افسری تدریس نمود.۲ در زمان سرگردی متخصص عکسبرداری هوایی شد.۳ چندی هم در ایتالیا و انگلستان دورههای تکمیلی را پشت سر گذاشت. در سال ۱۳۳۰ شمسی با درجه سرهنگی رئیس رکن یکم و چهارم ستاد نیروی هوایی بود. در سال ۱۳۳۴ سرتیپ شد و به فرماندهی تیپ تعلیماتی و سپس فرماندهی تیپ فنی منصوب شد و سرانجام به قائم مقامی و معاونت نیروی هوایی رسید. در سال ۱۳۳۸ درجه سرگردی گرفت و معاون اداره چهارم ستاد بزرگ شد. سپس ریاست اداره پنجم را عهدهدار شد.۴
خسروانی دارای مشاغل مهمی از جمله: رئیس رکن یکم و چهارم ستاد نیروی هوایی، فرمانده آموزشگاه فنی، فرمانده تیپ فنی، فرمانده تیپ تعلیمات، معاون نیروی هوایی، معاون اداره چهارم و در نهایت رئیس اداره دادرسی بوده است.۵
وی همچنین به دریافت نشانهای مختلف نیز نائل آمد که میتوان از نشان تاج، افتخار، رستاخیز، لیاقت، خدمت و دانش و صنعت نام برد.۶
خسروانی در سال ۱۳۴۰ به ریاست اداره دادرسی ارتش به جای سپهبد حسین آزموده انتخاب شد.۷ خسروانی در رأس دادرسی دهها تن از جوانانی را که بر علیه رژیم به مخالفت برخاسته بودند به جوخه اعدام روانه ساخت و یا به زندانهای دراز مدت محکوم کرد.۸ وی در زمان تصدی این پست به سپهبد نصیری که در این زمان رئیس شهربانی وقت بود دچار مشکل شد و شاه که میبایستی بین این دو، یکی را انتخاب کند سرانجام نصیری را انتخاب کرد و به ناچار سپهبد خسروانی از سمت خود معزول و بازنشسته گردید.۹
واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ که یکی از وقایع مهم تاریخ ما به شمار میآید حوادثی را رقم زد که در حافظۀ تاریخی ملت ما همیشه بیدار است.
در این بین اشخاصی نیز به عنوان محرک و زمینه ساز این تحول بزرگ در جامعه بودند که یادشان همیشه تداعی کنندۀ آن مقطع از تاریخ کشورمان است. از آن جمله میتوان از مرحوم طیّب حاج رضایی نام برد. وی که یکی از میدانداران بزرگ تهران به شمار میرفت، از سوی رژیم به عنوان یکی از محرکین اصلی تحت تعقیب قرار گرفت به طوری که فرمانداری نظامی تهران و حومه که در آن زمان تحت ریاست سپهبد نصیری بود طی گزارش ویژه به شاه اعلام نمود که شخص طیّب مسئول اصلی این اقدامات است.۱۰ لذا در ۱۵ تیر ماه ۴۲ وی دستگیر و زندانی شد و در ۲۶ مرداد ۴۲ به موجب حکم دادگاه نظامی ویژه رسیدگی به کار رابطین وقایع ۱۵ خرداد، وی به اعدام محکوم شد.۱۱ و در این زمان بود که سپهبد خسروانی در رأس ادارۀ دادرسی حکم اعدام را امضا نموده و بر آن صحه گذاشت و بالاخره حکم در ۱۱ آبان ۴۲ در میدان حشمتیه به اجرا در آمد. ۱۲
از بعد از بازنشستگی خسروانی اطلاع چندانی در دست نیست، همین قدر که وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به خارج از کشور گریخت و سرانجام در پاریس درگذشت. ۱۳
فریده شریفی
۱. باقر عاقلی،شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، تهران، گفتار، ۱۳۸۰، ج۱، ص۶۱۶.
۲. کیهان سال، ج ۱، ص ۹۲۴.
۳. سرهنگ غلامرضا مصور رحمانی، کهنه سرباز، تهران، رسا، ۱۳۶۶، ص ۱۵۴.
۴. شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، ج۱، ص ۶۱۶.
۵. کیهان سال، ج۱، ص ۹۲۴.
۶. همان.
۷. شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج۱، ص ۶۱۶.
۸. کهنه سرباز، ص ۱۵۵.
۹. شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، ج۱، ص ۶۱۶.
۱۰. آزاد مرد شهید طیب حاج رضایی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات،تهران، ۱۳۷۸، ص ۸.
۱۱. باقر عاقلی، روز شمار تاریخ معاصر ایران، تهران، گفتار، ۱۳۷۴، ج۲، ص۱۵۹ـ ۱۶۰.
۱۲. آزاد مرد، ص ۱۶۳.
۱۳. گفت و گو با دکتر باقر عاقلی.
خسروانی دارای مشاغل مهمی از جمله: رئیس رکن یکم و چهارم ستاد نیروی هوایی، فرمانده آموزشگاه فنی، فرمانده تیپ فنی، فرمانده تیپ تعلیمات، معاون نیروی هوایی، معاون اداره چهارم و در نهایت رئیس اداره دادرسی بوده است.۵
وی همچنین به دریافت نشانهای مختلف نیز نائل آمد که میتوان از نشان تاج، افتخار، رستاخیز، لیاقت، خدمت و دانش و صنعت نام برد.۶
خسروانی در سال ۱۳۴۰ به ریاست اداره دادرسی ارتش به جای سپهبد حسین آزموده انتخاب شد.۷ خسروانی در رأس دادرسی دهها تن از جوانانی را که بر علیه رژیم به مخالفت برخاسته بودند به جوخه اعدام روانه ساخت و یا به زندانهای دراز مدت محکوم کرد.۸ وی در زمان تصدی این پست به سپهبد نصیری که در این زمان رئیس شهربانی وقت بود دچار مشکل شد و شاه که میبایستی بین این دو، یکی را انتخاب کند سرانجام نصیری را انتخاب کرد و به ناچار سپهبد خسروانی از سمت خود معزول و بازنشسته گردید.۹
واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ که یکی از وقایع مهم تاریخ ما به شمار میآید حوادثی را رقم زد که در حافظۀ تاریخی ملت ما همیشه بیدار است.
در این بین اشخاصی نیز به عنوان محرک و زمینه ساز این تحول بزرگ در جامعه بودند که یادشان همیشه تداعی کنندۀ آن مقطع از تاریخ کشورمان است. از آن جمله میتوان از مرحوم طیّب حاج رضایی نام برد. وی که یکی از میدانداران بزرگ تهران به شمار میرفت، از سوی رژیم به عنوان یکی از محرکین اصلی تحت تعقیب قرار گرفت به طوری که فرمانداری نظامی تهران و حومه که در آن زمان تحت ریاست سپهبد نصیری بود طی گزارش ویژه به شاه اعلام نمود که شخص طیّب مسئول اصلی این اقدامات است.۱۰ لذا در ۱۵ تیر ماه ۴۲ وی دستگیر و زندانی شد و در ۲۶ مرداد ۴۲ به موجب حکم دادگاه نظامی ویژه رسیدگی به کار رابطین وقایع ۱۵ خرداد، وی به اعدام محکوم شد.۱۱ و در این زمان بود که سپهبد خسروانی در رأس ادارۀ دادرسی حکم اعدام را امضا نموده و بر آن صحه گذاشت و بالاخره حکم در ۱۱ آبان ۴۲ در میدان حشمتیه به اجرا در آمد. ۱۲
از بعد از بازنشستگی خسروانی اطلاع چندانی در دست نیست، همین قدر که وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به خارج از کشور گریخت و سرانجام در پاریس درگذشت. ۱۳
فریده شریفی
۱. باقر عاقلی،شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، تهران، گفتار، ۱۳۸۰، ج۱، ص۶۱۶.
۲. کیهان سال، ج ۱، ص ۹۲۴.
۳. سرهنگ غلامرضا مصور رحمانی، کهنه سرباز، تهران، رسا، ۱۳۶۶، ص ۱۵۴.
۴. شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، ج۱، ص ۶۱۶.
۵. کیهان سال، ج۱، ص ۹۲۴.
۶. همان.
۷. شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج۱، ص ۶۱۶.
۸. کهنه سرباز، ص ۱۵۵.
۹. شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، ج۱، ص ۶۱۶.
۱۰. آزاد مرد شهید طیب حاج رضایی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات،تهران، ۱۳۷۸، ص ۸.
۱۱. باقر عاقلی، روز شمار تاریخ معاصر ایران، تهران، گفتار، ۱۳۷۴، ج۲، ص۱۵۹ـ ۱۶۰.
۱۲. آزاد مرد، ص ۱۶۳.
۱۳. گفت و گو با دکتر باقر عاقلی.
منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
آمریکا ایران خلیج فارس مجلس شورای اسلامی مجلس دولت شورای نگهبان دولت سیزدهم افغانستان جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد جنگ
هواشناسی شهرداری تهران تهران چین شورای شهر دستگیری پلیس قتل فضای مجازی سیل وزارت بهداشت سازمان هواشناسی
قیمت دلار قیمت خودرو ایران خودرو خودرو مالیات دلار بانک مرکزی بازار خودرو قیمت طلا تورم مسکن سایپا
سریال پایتخت بهاره رهنما قرآن تلویزیون تئاتر فیلم سریال سینمای ایران موسیقی کتاب سینما قرآن کریم
سازمان سنجش انتخاب رشته باتری
اسرائیل فلسطین رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه روسیه اوکراین حماس نوار غزه ترکیه طوفان الاقصی ایالات متحده آمریکا
فوتبال استقلال پرسپولیس تیم ملی فوتسال ایران فوتسال بازی سپاهان باشگاه پرسپولیس تراکتور جام حذفی آلومینیوم اراک وحید شمسایی
تسلا ایلان ماسک هوش مصنوعی اپل تبلیغات آیفون ناسا فناوری گوگل مریخ
سازمان غذا و دارو سرطان طول عمر خواب دندانپزشکی آلزایمر بارداری مالاریا روغن حیوانی