کاراکال

Caracal
طول بدن: cm ۹۱-۶۰
طول دم: cm ۳۱-۲۳
وزن: kg ۱۹-۶
نام كاراكال در واقع تغییر شكل یافته كلمه تركی قره گولاخ (قره به معنای سیاه و گولاخ به معنای گوش) است كه همان سیاهگوش معنی می دهد. با این حال كاراكال خویشاوند نزدیك سیاهگوش ها نیست و در جنسی مستقل رده بندی می شود و شباهت آنها با یكدیگر به ویژه دسته موهای سیاه نوك گوش مثالی از تكامل همگرا است. كاراكال به همراه گربه شنی و گربه وحشی از جمله گربه های كوچكی است كه هم در آسیا و هم در آفریقا یافته می شود. نمونه های آسیایی به طور متوسط ۳ تا ۴ كیلوگرم از نمونه های آفریقایی كوچك تر و نرها به طور چشمگیری از ماده ها بزرگترند. موی بدن این گربه كوتاه و به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است و این در تضاد با رنگ سفید چانه، گلو و شكم قرار می گیرد. پشت گوش های بلند و نوك تیزش سیاه رنگ است. علاوه بر آفریقا در شبه جزیره عربستان و ایران از شمال تا آسیای میانه و از شرق تا هند پراكنده است. زیستگاه كاراكال درختزارها، ساوانا و بوته زار است اما همواره از بیابان های شنی پرهیز می كند. در جنوب آفریقا این گونه عمدتاً در مناطق مرتفع یافته می شود. در ایران تاكنون از بلوچستان، كرمان، یزد، فارس و خوزستان و لرستان و نیز از خراسان و شاهرود و پارك ملی كویر گزارش شده است. ظاهراً كاراكال در تمام سال قادر به تولیدمثل است. پس از ۶۹ تا ۷۸ روز آبستنی یك تا شش و به طور متوسط سه توله به دنیا می آورد. برای كنام های مادری و پرورش فرزندان معمولاً از لانه متروك تشی و شكاف میان سنگ ها و صخره ها استفاده می كند اما ممكن است با فرزندانش در میان پوشش های گیاهی انبوه نیز یافته شود. ده تا بیست و پنج هفته از بچه هایش مراقبت می كند. شب گرد است و گرچه عمدتاً زمین زی است اما به راحتی از درخت بالا می رود. به توانایی اش در پرش عمودی و زدن پرندگان در حال پرواز با پنجه مشهور است به طوری كه از حالت ساكن تا ارتفاع سه متری می پرد. گفته می شود كه در میان گربه سانان هم جثه خود از همه سریع تر است.
در هند كاراكال را در میان گله های كبوتر می انداختند و شرط بندی می كردند كه پیش از پرواز پرندگان چندتا از آنها را می تواند بزند. ساختار اجتماعی آنها به درستی شناخته شده نیست. به نظر می رسد كه گربه ای كاملاً تك زی باشد و تنها میان مادر و فرزندان پیوندی برقرار باشد. قلمروطلب است و آن را با ادرار علامت گذاری می كند. در آسیا بیشتر از خرگوش، پرندگان و جوندگان كوچك و در آفریقا عمدتاً از هایراكس و آنتیلوپ های كوچك تغذیه می كند. طعمه را تعقیب كرده و از فاصله مناسب برق آسا روی آن می جهد. در مناطق مسكونی گاه به مرغدانی ها می زند. به همین دلیل كشاورزان با آنها خیلی مهربان نیستند. مهارت كاراكال در پرش و بالا رفتن از دیوار و توری ها سبب شده كه با وجود تلاش های مزرعه داران از مرغدانی به عنوان منبع اصلی غذا استفاده كند. گاهی باقی مانده غذایش را در میان شاخه های درخت یا بوته های انبوه ذخیره كرده و بعداً برای خوردنش بازمی گردد. كاراكال با وجود ظاهر خشنی كه دارد به آسانی رام می شود.در هند و ایران گاهی به عنوان وردست شكارچیان از آن استفاده می شد. از آنجا كه پوست شان خط و خال ندارد كمتر مورد توجه شكارچیان پوست قرار می گیرند. وضعیت كاراكال در آفریقای جنوب صحرا رضایت بخش است. نسبتاً فراوان است و خطر چندانی تهدیدش نمی كند. در بیشتر منطقه پراكندگی اش حفاظت شده نیست گرچه در بسیاری از كشورها شكار آن ممنوع یا كنترل شده است. در آسیا نسبتاً كمیاب است و شكار آن در كشورهایی همچون هند، ایران، تركیه و آسیای میانه ممنوع است.

منبع : روزنامه شرق