پاکستان؛ ایستگاه بعدی جنگ با ترور ‌

در سالی که ژنرال پرویز مشرف می‌خواست دوره ریاست‌جمهوری‌اش را در یک انتخابات نمادین، پنج سال ‌دیگر تمدید کند و درعین‌حال فرماندهی کل ارتش پاکستان را نیز همچنان در دستان خویش نگهدارد و قاضی افتخارمحمد چودری نتوانست اعتماد ‌کافی مشرف را برای فراهم کردن مقدمات راضی‌کننده قانونی جلب کند و وی در همان حال از دست دادن و ‌فاصله گرفتن از حزب حاکم مسلم‌لیگ که در انتخابات نقشی حیاتی را دارند، تجربه کرد و بعد هم حمله بی‌تدبیر نیروهای ارتش به مسجد سرخ اسلا‌م‌آباد و ترور بی‌نظیربوتو، می‌شد پیش‌بینی کرد پاکستانی که دوره ‌گذار از دوران شبه‌دموکراتیک را سپری می‌کند، نگاه مثبت حامیان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای‌اش را به‌مانند سال‌های اخیر مهربان و مداراگونه نمی‌بیند و به‌نوعی در سراشیبی بی‌اعتمادی دوستان راهبردی‌اش افتاده است.
این دیدگاه هنگامی قوت گرفت که پاکستان پس از ۸ سال تحمل حکومت نظامیان وقتی بی‌میل از ادامه ریاست مشرف چکمه‌پوش درهای کاخ ریاست‌جمهوری را برای خروجش گشود، دوستان فرامنطقه‌ای وی تنها به نشان خداحافظی برای او دست تکان دادند.
اما در این میان است که آصف‌علی زرداری رئیس‌جمهور جدید پاکستان با بحران جدیدی روبه‌رو شده و آن هم حملا‌ت هوایی آمریکا به وزیرستان پاکستان است؛ امری که روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز به بررسی روند ۱۶۴ مورد حمله اینچنینی پرداخته و رگه‌هایی از تحولا‌ت جدید را مشخص کرده است. این همان مساله‌ای است که پاکستان را از همکاری استراتژیک به همراهی با ترویست‌ها تبدیل کرد.
مروری بر رسانه‌های ایالا‌ت متحده در چند هفته اخیر حاکی از این امر است که کاخ سفید از ‌سیاست‌بازی دوپهلوی اسلا‌م‌آباد مبنی‌بر سختگیری بر القاعده در حین حمایت از طالبان سخت خشمگین و ناراضی است و از قبل هم قابل پیش‌بینی بود که ادامه این بازی از سوی پاکستان عرصه را برای دوام حمایت‌های بی‌قید و شرط واشنگتن از اسلا‌م‌آباد تنگ کرده است. حمایت‌ها و کمک‌هایی که در یک مورد آن فقط ارتش پاکستان سالا‌نه مبلغی بالغ بر ۳۰۰ میلیون دلا‌ر از پنتاگون دریافت می‌کند، ‌اکنون و پس از ۱۱ سپتامبر برای اسلا‌م‌آباد حیاتی شده‌اند. در طول حداقل یک سال اخیر بسیاری بر این امر معترف بودند که به نفع آمریکا است که از استراتژی خروج مشرف از قدرت حمایت کند؛ راهبردی که برای واشنگتن به‌صرفه‌تر بود و در نهایت هم مورد قبول سران کاخ سفید واقع شد.
واقعیت امر هم این بود که سرویس‌های امنیتی پاکستان نظیر ‌ISI دیگر نمی‌توانستند ‌از رشد تصاعدی تندروی اسلا‌می به‌واسطه تنوع موزاییکی اقوام و صرفاً از طریق اقدامات امنیتی جلوگیری کنند. از این‌رو شاید یک تفاهم و ‌همگرایی سیاسی برای یک دولت پایبندتر به رهبری زرداری بسیار مطمئن‌تر از دولت نظامی مشرف که در درازمدت یک خلا‌ء سیاسی را ایجاد کرد، باشد چرا که مشرف چنان درگیر مشکلا‌ت تودرتوی قدرت شده که در پیشبرد هدف اصلی خود ناکام مانده و دکترین‌های ناکارآمدش منتهی به احیای دوباره طالبان شده است. بر این مبنا به نظر می‌رسد در واشنگتن نگرانی از سقوط پاکستان در ورطه افراط‌گرایی و تروریسم بعد از ‌مشرف و پایان استراتژی مشت آهنین چندان جدی نیست چرا که برخی گفته‌ها از قول مقامات ‌آمریکا حاکی از آن است که جانشین مشرف سال‌ها قبل وفاداری خود را به واشنگتن به اثبات رسانده است.
هنوز هم بسیاری به یاد دارند که در سال گذشته و در طول سفر چنی به اسلا‌م‌آباد نیوزویک از قول کوفر بلک، رئیس بخش ضدتروریسم سیا فاش کرد که در صورت ادامه این روند در صورتی بوش می‌‌تواند از مشرف حمایت کند که وی با جدیت به دنبال طالبان رفته و آنها را سرکوب نماید.
توصیه‌ای که مشرف مغرور به آن وقعی ننهاد و درنهایت هم همین سندی برای مرخصی از کاخ ریاست‌جمهوری شد. ‌طی دیدار چهار ساعته چنی از پاکستان در فوریه امسال وی مشرف را به خاطر عدم ‌برخورد قاطع با طالبان و القاعده در خاک پاکستان مورد انتقاد شدید قرار داد. البته بعدها هم اظهارنظری از سوی جو بایدن، رئیس شورای سیاستگذاری روابط خارجی سنا در نیویورک‌تایمز منتشر شد که بایدن گفته بود: <پاکستان آگاهانه از طالبان حمایت کرده و می‌خواهد از شورش طالبان در افغانستان به‌عنوان یک ‌ابزار چانه‌زنی سیاسی به‌نفع خود استفاده کند.> ‌به گفته بایدن، ایالا‌ت متحده سالی یک‌میلیارد دلا‌ر کمک مالی به پاکستان می‌فرستد که این مبلغ تحت عنوان بازپرداخت مخارج ارتش پاکستان در آنچه که کاخ سفید از آن به عنوان مبارزه ارتش با تروریست‌ها در مرز افغانستان یاد می‌کند به این کشور پرداخت می‌شود. این کمک‌ها در حالی است که ۸ماه پیش مشرف تصمیم گرفت تا از تعداد نیروهای ارتش در مرزهای این کشور با افغانستان بکاهد. این منطقه درست همان جایی است که نیروهای القاعده و شورشیان طالبان در آن بسیار فعالند. هرچند در کاخ سفید چندان به مساله پرداخت ماهانه این مبالغ که <وجوه حمایت از ائتلا‌ف پیکار با تروریسم> نام گرفته است، توجه نمی‌شود و این مبالغ در میان کسری‌های سرسام‌آور بودجه نظامی گم شده و هدف از پرداخت آن بازپرداخت هزینه‌هایی است که ارتش پاکستان در مبارزه با تروریست‌ها صرف می‌کند؛ گذشته از کمک‌هایی که به صورت مخفیانه به پاکستان شده است. ‌
اداره تحقیقات کنگره آمریکا نیز با انتشار نتایج پژوهش‌های ماه مارس خود اعلا‌م کرد که سال گذشته آمریکا یک‌پنجم کل بودجه نظامی پاکستان را تامین کرده است. حمایت‌های مالی ایالا‌ت متحده به صورتی در آمده که ژنرال جورج کیسی در دیدار ژوئیه خود با رابرت گیتس وزیر دفاع گفته بود که آنها برای ما صورتحساب می‌فرستند و ما هم پرداخت می‌کنیم اما واقعیت این است که هیچ‌کسی نمی‌تواند توضیح دهد که ما از این پولی که پرداخت می‌کنیم چه عایدمان می‌شود و این پول کجا خرج می‌شود. ‌
حملا‌ت ارتش آمریکا به مناطق مرزی پاکستان تنها به کشته شدن تعدادی تروریست خرده‌پا منجر می‌شود در حالی که انفجار هتل ماریوت و جان سالم به‌در بردن زرداری، رئیس‌جمهور و گیلا‌نی، نخست‌وزیر که حکایت از بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی فزاینده پاکستان و کشیده شدن موج خشونت‌ها به یک قدم مانده به جان مقامات عالی است که سیگنال‌های پرمحتوایی را برای اسلا‌م‌آباد مخابره خواهد کرد تا شاید زرداری با رجوع به آن، خود را برای مقابله با شرایط بدتر مهیا کند. ‌

ارسلا‌ن مرشدی

منبع : روزنامه اعتماد ملی