مراحل مختلف حافظه

حافظه به معنای دقیق آن متضمن مراحل توجه , حفظ یا به خاطر سپاری , یاداوری و تشخیص است.
۱. توجه-مقدمه به خاطر سپردن یك مطلب ,توجه و دقت و بالطبع برداشت ذهنی و یا یادگیری آن به گونه‌ای است كه برای ذهن مفهوم باشد. بدیهی است هر قدر توجه ما بیشتر و دقیق تر باشد و ادراك بهتری از موضوع یا مسا له مورد توجه داشته باشیم به خاطر سپاری ان اسانتر خواهد بود. هر محركی كه بیشتر روی ما تاثیر بگذارد ,توجه مارا بیشتر جلب می كند . همواره هوش ,‌سلامت جسم و بهداشت روان و چگونگی نگرشها و احساسات حاكم بر وجود فرد در نحوه ,‌میزان و دامنه توجه موثر است.
۲. حفظ یا به خاطر سپردن-به خاطر سپردن دریافتها و آموخته های سمعی , بصری و عملی مهمترین ركن و اساس حافظه است. به همین جهت عموما صرف به خاطر سپردن مطالب و موضوعات نوعی یادگیری تلقی می شود . افرادی كه از دقت حواس (تیزبینی و تیز شنوایی)‌, مهارتهای ظریف حركتی و بهره هوشی بیشتری برخوردار هستند, مطالب و موضوعات را زودتر به خاطر سپرده , دیرتر فراموش می كنند . به عبارت دیگر ,‌افراد تیزهوش از قدرت بیشتری در حفظ كردن و به خاطر سپردن مطالب برخوردارند و كودكان و نوجوانان كم توان ذهنی در حفظ كردن مطالب با مشكلات جدی مواجه هستند ,‌به گونه ای كه میزان هوشمندی كودكان و بزرگسالان را از قدرت حافظه انها می توان پیش بینی كرد و در غالب موارد ناتوانی فرد در به خاطر سپردن مطالب نشانگر پایین بودن ظرفیت هوشی وی است.
۳. یادآوری-یادآوری فرایندی از فعالیت ذهنی است كه ضمن آن فرد موضوعات , مطالب و اموری را كه در گذشته دریافت كرده و به خاطر سپرده است وحال در حوزه حواس او قرار ندارند به یاد می آورد.
۴. تشخیص یا بازشناسی-به خاطر آوردن یا شناختن اموری را كه در گذشته وارد حافظه ما شده است و اینك به گونه ای در معرض حواس ما قرار دارد, تشخیص یا بازشناسی می گویند. تفاوت مفهوم یادآوری و تشخیص در این نكته است كه در جریان یادآوری , مطالب و موضوعات گذشته را بدون آنكه آنها در حوزه بینایی ,شنوایی و یا سایر حواسمان قرار داشته باشند به خاطر آورده ,یادآور می شویم اما مراد از تشخیص درمراحل حافظه , زمانی است كه وقایع یا موضوعاتی كه قبلا به خاطر سپرده ایم دوباره به صورتی در معرض حواس ما قرار می گیرد و ما قادر به تشخیص یا بازشناسی آنها می شویم. مثلا شخصی را كه مدتها پیش در منزل یكی از دوستان دیده بودیم , دركتابخانه یا پارك می بینیم و یادمان می اید كه وی را قبلا دیده ایم. در فرآیند تشخیص یا بازشناسی نیز علاوه بر قدرت ادارك و توانمندی ذهنی ,‌ویژگیهای عاطفی و روانی فرد نیز موثر است.

منبع : شبکه اطلاع رسانی بهداشتی جوان