احکام نذر و عهد

● احکام نذر و عهد.
ـ مـسـالـه ۱۲۹۲ ـ نـذر آن است که انسان برای خدا بر خود واجب کند که کار خیری را بجا آورد , یا کاری را که نکردن آن بهتراست ترک نماید.
ـ مساله ۱۲۹۳ ـ در نذر باید صیغه خوانده شود , و لازم نیست آن رابه عربی بخوانند , پس اگر بگوید چـنـانـچـه مریض من خوب شود برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم , نذر او صحیح است , و اگر بگوید برای خدا نذر کردم چنین کنم , به احتیاط واجب باید عمل کند , ولی اگر نام خـدا را نبرد و فقط بگویدنذر کردم یا نام یکی از اولیای خدا را ببرد نذر صحیح نیست , و اگر نذر صـحـیـح بود ومکلف به نذر خود عمدا عمل نکرد گناه کرده است و باید کفاره بدهد , و کفاره و فانکردن به نذر مانند کفاره مخالفت قسم است که بعدا خواهد آمد.
ـ مساله ۱۲۹۴ ـ نذرزن بدون اذن قبلی یا اجازه بعدی شوهر در آنچه با حق استمتاع او منافات دارد ,صـحیح نیست , حتی اگر قبل از ازدواج نذر کرده باشد , و صحت نذر زن در اموالش بدون اجازه شـوهـر محل اشکال است , پس باید رعایت احتیاط شود , مگر در حج وزکات و صدقه و احسان به پدر و مادر و صله ارحام .
ـ مـسـالـه ۱۲۹۵ ـ اگر زن با اجازه شوهر نذر کند , شوهرش نمی تواند نذر او را بهم بزند , یا او را از عمل کردن به نذرجلوگیری نماید.
ـ مـسـاله ۱۲۹۶ ـ در نذر فرزند , اجازه پدر شرط نیست , ولی اگر پدر یا مادر از عملی که نذر آن را کـرده اسـت مـنـعـش کنند ـ اگر نهی آنها از روی شفقت باشد و مخالفت موجب ایذا آنها باشد ـ نذرش باطل می شود.
ـ مـسـاله ۱۲۹۷ ـ انسان کاری را می تواند نذر کند که انجام آن مقدور باشد , بنابر این کسی که مثلا نمی تواندپیاده کربلا برود , اگر نذر کند که پیاده برود , نذر او صحیح نیست , و اگر در وقت نذر مقدور باشد و بعدا عاجز شود , نذر باطل می شود و چیزی بر او نیست بجز درموردی که نذر روزه کـنـد کـه اگـر از انجام آن عاجز شد احتیاط واجب آن است که یابجای هر روز ۷۵۰ گرم غذا به فقیری صدقه بدهد یا ۵/۱ کیلو به کسی بدهد که بجای او آن روزه را بگیرد.
ـ مـسـالـه ۱۲۹۸ ـ اگـر نذر کند که کار مباحی را انجام دهدیا ترک نماید , چنانچه بجا آوردن آن و تـرکش شرعا از هر جهت مساوی باشد , نذراو صحیح نیست , و اگر انجام آن از جهتی شرعا بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند , نذر او صحیح است .
ـ مـسـاله ۱۲۹۹ ـ اگر نذر کند عملی را انجام دهد ,باید همانطور که نذر کرده بجا آورد , پس اگر نـذر کـنـد که روز اول ماه صدقه بدهد , یا روزه بگیرد , یا نماز اول ماه بخواند , چنانچه قبل از آن روز یـا بعد از آن بجا آوردکفایت نمی کند , و نیز اگر نذر کند که وقتی مریض او خوب شد صدقه بدهد , چنانچه پیش از آنکه خوب شود صدقه را بدهد کافی نیست .
ـ مـساله ۱۳۰۰ ـ اگر نذر کند روزمعینی را روزه بگیرد , باید همان روز را روزه بگیرد , ودر صورتی کـه عـمـدا روزه نـگـیرد , باید گذشته از قضای آن روز , کفاره هم بدهد , ولی در آن روز اختیارا مـی تـوانـد مـسافرت کند و روزه را نگیرد , و چنانچه در سفر باشد لازم نیست قصد اقامت کرده و روزه بگیرد , و در صورتی که از جهت سفر یا از جهت عذر دیگری مثل مرض یا حیض روزه نگیرد , لازم است روزه را قضا کند ولی کفاره ندارد.
ـ مساله ۱۳۰۱ ـاگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند , باید کفاره بدهد.
ـ مـساله ۱۳۰۲ ـ اگر نذر کند که تا وقت معینی عملی را ترک کند , بعد از گذشتن آن می تواند آن عمل رابجا آورد , و اگر پیش از گذشتن آن وقت از روی فراموشی یا ناچاری انجام دهد ,چیزی بر او واجب نیست ولی باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل را بجا نیاورد, و چنانچه دوباره پیش از رسیدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد باید کفاره بدهد.
ـ مـساله ۱۳۰۳ ـ کسی که نذر کرده عملی را ترک کند , و وقتی برای آن معین نکرده است , اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت یا اشتباه , آن عمل را انجام دهد یا کسی او را مجبور کند یا جاهل قـاصـر باشد , کفاره بر او واجب نیست ولی نذرباقی است , پس اگر بعد از آن از روی اختیار آن را بجا آورد , باید کفاره بدهد.
ـ مـسـالـه ۱۳۰۴ ـ اگـر برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان نذر کند و مصرف معینی رادر نظر نـداشته باشد , باید آن را در تعمیر و روشنائی و فرش حرم و مانند اینها مصرف کند , و اگر ممکن نشد یا آن حرم بکلی بی نیاز بود , در راه کمک به زوار مستمند آن حرم مصرف نماید.
ـ مـسـاله ۱۳۰۵ ـ اگر برای پیامبر (ص ) یا یکی از ائمه (ع ) یا یکی از امامزادگان یا علمای پیشین و مانند آنها چیزی را نذر کند , چنانچه مصرف معینی را قصد کرده است باید به همان مصرف برساند , و اگـر مصرف معینی را قصد نکرده است باید به مصرفی برساند که نسبتی به آن حضرت داشته بـاشد مثلا بر زوار فقیر اوصرف نماید و یا به مصارف حرم او برساند و یا در امری که موجب اعلای نام اوست صرف کند.
ـ مساله ۱۳۰۶ ـ اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید یا کس دیگری شوهر دهد , نذر آنان نسبت به دختر اعتبار ندارد و تکلیفی بر او ثابت نمی کند.
ـ مساله ۱۳۰۷ ـ هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کاری را انجام دهد , بعد از آنـکه حاجتش برآورده شد , باید آن کار را انجام دهد , و نیز اگربدون آنکه حاجتی را ذکر کند , عهد کند که کاری را انجام دهد , آن عمل بر او واجب می شود.
ـ مساله ۱۳۰۸ ـ در عهدهم مثل نذر باید صیغه خوانده شود مثلا بگوید باخدا عهد کردم چنین کنم , و لازم نیست کاری را که عهد می کند انجام دهد شرعا بهترباشد , بلکه کافی است شرعا از آن نهی نـشـده بـاشد و در نظر عقلا رجحان داشته باشدیا برای آن شخص مصلحتی در بر داشته باشد , و اگر بعد از عهد طوری شد که آن عمل مصلحتی نداشت یا شرعا مرجوح شد , هرچند مکروه شده باشد لازم نیست به آن عمل کند.
ـ مساله ۱۳۰۹ ـ اگر به عهد خود عمل نکند , گناه کرده است و باید کفاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند , یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد , یا یک بنده آزاد کند.

منبع : مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت