وقایع نگاری موسیقی در سال ۸۵

سال هشتاد و پنج در بردارنده حوادث و اتفاقات تلخ و شیرین فراوانی بود.
از آشتی مجدد مخاطبان موسیقی پاپ تا برگزاری هر چند اندك اما مجدد كنسرت‌های موسیقی پاپ، انتشار چند اثر قوی در موسیقی اصیل و پشتوانه‌سازی برای آینده این موسیقی، سیاست مثبت‌تر صدا و سیما نسبت به گذشته در مواجهه با موسیقی‌های جدید، گسترده‌تر شدن شبكه‌های ماهواره‌ای كه فقط آهنگ‌های ساخت داخل را پخش می‌كنند تا درگیری‌ها آنها با نهادهای داخلی، مرگ چهره‌های تاثیرگذار در موسیقی ایران، حمایت و محكومیت موسیقی از طرف چهره‌های مطرح سیاسی، تغییر كلی مسوولان و اعضای شوراهای موسیقی و كارشناسی وزارت ارشاد، حضور خوانندگان زیرزمینی و بدون مجوز، حمایت بیشتر از موسیقی‌های ارزشی، عدم رسیدگی و اعتراضات شركت‌های تهیه و تولید و پخش آلبوم‌های موسیقی، نبود قوانین كپی‌رایت و رایت و كپی و دزدی راحت محصولات موسیقی توسط افراد سودجو و... از اتفاقات تلخ و شیرین و گاه عجیب موسیقی در سالی كه آخرین روزهایش را می‌گذراند، بود.سالی كه در فرصت محدودی كه در اختیار داشتیم به حوادث كلی و مهم‌تر آن اشاره كرده‌ایم.
● بهار
فصل بهار به طور كامل در اختیار و انحصار موسیقی پاپ بود. آلبوم ۸۵ با صدای بنیامین كه در آخرین روزهای سال قبل به بازار آمده بود، كماكان اولین انتخاب مردمان ایران است. در این فصل آلبوم‌های موفق دیگر مثل «منو بشناس» با صدای شهاب بخارایی و «تو قسم خوردی به اشكام» با صدای شهرام معصومیان به بازار آمدند كه در ارتباط با مخاطب موفق عمل كردند، اما همزمان با اواسط فصل بهار و شروع تب جام جهانی تمامی تمركزات تقریبا در تمامی حوزه‌ها به این سمت رفت و موسیقی هم از این اتفاق، جدا نبود.فدراسیون فوتبال هم طبق شایعات و واقعیاتی كه هر روز مطرح می‌شد به تبعیت از سایر كشورهای حاضر در جام جهانی به ساخت آهنگی با ویژگی‌هایی كه معرف تاریخ و فرهنگ ایران باشد، برآمد.در این گیر و دار، یكی از خوانندگان تازه مطرح لس‌آنجلسی آهنگی را با همكاری یكی از مطرح‌ترین DJهای جهان ساخت و به عنوان آهنگ و نماینده موسیقی ایران به فیفا عرضه كرد. شایعات هر روزه و هجوم خوانندگانی كه هر كدام جام جهانی را بهترین فرصت برای مطرح كردن خود می‌دانستند و سیل آهنگ‌هایی كه ساخته می‌شد ، هر كدام از نهادها و حتی وزارت‌خانه‌ها با حمایت‌ اسپانسرهای مختلف وعده ساخت آلبوم‌های مختلفی را می‌دانند، اوضاع عجیب و غریبی را به وجود آورده بود. در این میان درگیری سازمان تربیت‌بدنی و فدراسیون فوتبال هم جالب بود. یكی آهنگ امیر تاجیك كه با اركستر اوكراین، شعر علی معلم و ملودی و تنظیم بهزاد عبدی ساخته شده بود را آهنگ اصلی و دیگری آهنگ علیرضا عصار كه با شعر شاهكار بینش‌پژوه و ملودی علیرضا عصار و تنظیم شهداد روحانی موسیقیدان مطرح ایرانی را آهنگ اصلی و انتخابی ایران در جام جهانی اعلام می‌كرد. جالب آنكه در نهایت امیر تاجیك به آلمان اعزام شد، البته نه به عنوان خواننده‌ای كه آهنگ رسمی تیم ملی ایران را در زمین چمن ورزشگاه اجرا خواهد كرد و آهنگش در آلبومی كه با حضور آهنگ‌های ۳۲كشور حاضر در جام جهانی پخش خواهد شد، بلكه به عنوان خواننده‌ای در كنار یكی دو خواننده داخلی برای سرگرمی ایرانیان حاضر در جام جهانی و اجرای برنامه‌های فرهنگی در آلمان.تمامی آهنگ‌های ساخته شده نه تنها به بازار عرضه نشدند، بلكه هیچ خبری هم از آنها نشد. تمامی بهار موسیقی در گیر و دار تب جام جهانی بود و در آخر نتیجه‌ای كه برایش حاصل شد، چیزی جز سرخوردگی نبود.
● تابستان
تا اواسط تابستان، بازار موسیقی همچنان دوران ركود خود را می‌گذارند. آلبوم‌های وعده‌داده شده، هیچ كدام منتشر نشدند و خوانندگانی مثل علیرضا عصار، رضا صادقی، ناصر عبدالهی و ... همگی به قول‌هایشان نتوانستند پایبند بمانند. در این چند سال اخیر مردم به سود كنسرت‌ها و كنسل شدن بدون برنامه آنها عادت كرده‌اند.
در تابستان امسال هم تقریبا هیچ كنسرت بزرگ و مطرحی برگزار نشد و اكثر خوانندگان روزهای بی‌كنسرتی را گذراندند. كنسرت‌های انگشت‌شماری هم كه برگزار شد، یا بسیار شلوغ و بی‌برنامه بود و جوابگوی هجوم مخاطبان كنسرت نبودند یا شرایط را طوری به‌وجود آوردند كه خوانندگان و برگزاركنندگان از برگزاری آنها پشیمان شدند. كنسرت‌های رضا صادقی در اهواز و تهران و فرمان فتحعلیان در تهران نمونه‌ای از این كنسرت‌های بدون برنامه و انتقادساز بودند. در اواخر تابستان انتشار آلبوم «رو در و دیوار این شهر» با صدای محمد زارع كه تا قبل از آن به نام كیارش قمیشی و با آهنگ «وقتی رفتی باز هوا بد شد» شناخته شده بود، بازار موسیقی را تا حدودی از ركود خارج كرد. در روزهای آخر سال درگیری حراست موسیقی ارشاد با خوانندگان ماهواره‌ای و وزارت اطلاعات با مسوولان داخلی شبكه‌های ماهواره‌ای خبر از اتفاقات جدیدی در این حوزه می‌داد.
● پاییز
فصل پاییز شروع آرامی را به دلیل همزمانی اوایلش با ماه رمضان و ركود بازار موسیقی، برای جامعه موسیقی به دنبال داشت. شروع آرامی كه در انتها با مرگ بابك بیات به روزهای شلوغی تبدیل شد.
در این فصل بازار آلبوم‌های پاپ و سنتی به توازن نسبی رسید و حضور چند آلبوم با صدای خوانندگان سنتی مثل علیرضا افتخاری، همایون شجریان و حسام‌الدین سراج رونق دوباره‌ای را به بازار موسیقی سنتی و دوستداران موسیقی اصلی ایرانی داد. همزمان با عید فطر كه معمولا هر ساله از شلوغ‌ترین روزهای ارائه آلبوم‌های تازه به بازار است، كماكان هیچ آلبوم پاپ تازه‌ای به بازار نیامد تا همچنان بدقولی خوانندگان پاپ ادامه پیدا كند. در این میان آلبوم‌هایی نیز كه به بازار آمدند به‌رغم انتظاراتی كه از آنها می‌رفت، چندان موفق نشان ندادند.
آلبوم‌های علی لهراسبی و علی تفرشی كه با سابقه و پشتوانه‌ای كه از جهت پخش و حضور در رسانه ملی داشتند، امیدهای بیشتری را جهت فروش به شركت‌های پخش‌كننده آثارشان می‌داد.همزمان با اواخر آبان‌ماه، مجددا مشكل كبدی بابك بیات وضعیت جسمانی او را به هم ریخت و حتی او را به كما فرو برد. بستری شدن دوباره او در ICU و نیاز او به پیوند كبد روز‌های خوبی را برای جامعه موسیقی نوید نمی‌داد، اتفاقی كه در نهایت منجر به از دست دادن یكی از اضلاع دو مثلث موسیقی معرض ایرانی و تاثیرگذار دهه ۵۰ و از بزرگ‌ترین استادان و آهنگسازان موسیقی ارزشی پاپ شد.
● زمستان
آخرین فصل سال هشتاد و پنج اوج و فرود‌های زیادی را برای جامعه موسیقی به همراه داشت، از فوت پرحاشیه ناصرعبداللهی تا مرگ پرویز یاحقی از استادان برتر موسیقی اصیل ایران و بهترین و صاحب سبك‌ترین نوازنده ویلن ایرانی تا انتشار آلبوم‌های جدید علیرضا عصار با حال و هوایی متفاوت از موسیقی كه از او انتظار می‌رفت و رضا صادقی و آلبوم جدید و آخرین آلبوم زنده‌یاد ناصر عبداللهی تا كلاس‌های آواز محمدرضا شجریان كه بالاخره به واقعیت پیوست و استاد به آرزوی دیرین خودش كه شناسایی صداها و استعدادهای ناب در موسیقی اصیل ایرانی برای پشتوانه‌سازی برای آینده این موسیقی ریشه‌دار، ‌رسید تا انتشار آلبوم ششم امین‌ا... رشیدی از دیگر استادان موسیقی ایرانی تا آماده شدن و در شرف انتشار قرار گرفتن موسیقی‌ها و سمفونی‌های مربوط به پیامبر‌ اكرم(ص) كه به مناسبت نامگذاری امسال به نام مباركشان تهیه شده‌اند تا انتشار آلبوم‌های مذهبی فراوان و اصولی منطبق با واقعیات در ایام عزاداری طی ماه محرم، تعدادی از مهم‌ترین رخداد‌های تلخ و شیرین زمستان امسال بود.امیدواریم در سال جدید و در ده‌سالگی موسیقی پاپ و حضور چهره‌های جدید در موسیقی اصیل و با تصویب قوانینی در حمایت از منتشركنندگان آلبوم‌های موسیقی و فضای تبلیغی مناسب بازار و كیفیت محصولات موسیقی پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد.
● پرفروش‌های ۸۵
در بین پرفروش‌ترین سال‌ هشتاد و پنج آلبوم‌های موسیقی پاك جایگاه‌های بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. آلبوم بنیامین ۸۵ كماكان پرفروش‌ترین آلبوم و از ركورد‌های چند سال اخیر فروش آلبوم‌های موسیقی بود و بعد از آن «رو در و دیوار این شهر» با صدای محمد زارع، «با ستاره‌ها» همایون شجریان و «ماه خراسان» و «صیاد» با صدای علیرضا افتخاری، «چی‌شده» با صدای بابك جهانبخش، «Sunboys» با صدای گروه پسران آفتاب،‌ «وایسا دنیا» با صدای رضا صادقی، «ماندگار‌» با صدای ناصر عبدللهی و «ایستگاه اول» با صدای گروه واران، ده آلبوم پرفروش امسال بودند. ضمن اینكه آلبوم‌های «نهان مكن» با صدای علیرضا عصار، «ادبیاتی دیگر» با صدای شاهكار بینش‌پژوه، «مثلث» علی لهراسبی و «تو كجایی همه عشق‌ها» با صدای علی تفرشی از آلبوم‌هایی بودند كه نتوانستند انتظار شركت‌های پخش را برآورده كنند و ناموفق نشان دادند.

رسول ترابی

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد