مقایسه روند خودروسازی در جهان با ایران

ایران از جمله کشورهای پیشرو در تولید خودرو بود. زیرا بیش از ۴۵ سال پیش شروع به تولید خودرو کرد. هم‌اکنون با گذشت نزدیک به نیم قرن، صنعت خودرو در جهان دچار تغییرات آرامی شده است؛ تغییراتی که به تدریج در این صعنت مشاهده شدند. اما آیا ایران توانسته همراه با شرکت‌های خارجی تولید خودرو، با شرایط جدید خود را وفق دهد؟ شرکت‌های موفق خودرو در جهان توانسته‌اند این روند را درک کنند و خود را با شرایط تطبیق دهند. و همین مساله رمز ماندگاری آنها در صنعت خودروی بوده است. آیا کارخانه‌های تولیدی ایرانی به این شکل وابسته‌اند عمل کنند؟
۵۰ میلیون‌ نفر در صنعت‌ خودرو در جهان‌ مشغول‌ به‌ کار هستند و حجم‌ پول‌ در گردش‌ آن‌ ۶۰۰ میلیارد دلار است. خودروسازان‌ برای‌ بقا مجبورند خود را با شرایط‌ جدید منطبق‌ سازند و آنهایی‌ از این‌ بحران‌ نجات‌ خواهند یافت‌ که‌ دارای‌ فکر برتر، مدیریت‌ قوی‌تر و قدرت‌ مالی‌ بیشتری‌ باشند.
روند تغییرات از دو دیدگاه کاربر و دیدگاه ساختاری قابل بررسی است.
دیدگاه‌ کاربر شامل: کاهش‌ قیمت‌ فروش، کاهش‌ هزینه‌ جاری‌ خودرو، افزایش‌ موارد استفاده‌ خودرو، افزایش‌ قابلیت‌ کارکرد در شرایط‌ سخت و کاهش‌ آلودگی‌ خودرو.
و دیدگاه‌ ساختاری‌ شامل:‌ ساده‌سازی‌ محصول، ساده‌سازی‌ تجهیزات و ساده‌سازی‌ سازمان می‌باشد.
باید توجه داشت که کل فعالیت‌ها در هر سه دیدگاه، برای حفظ بقا و زنده ماندن شرکت‌های خودروساز است. آنها برای زنده ماندن تلاش وسیعی را شروع کرده‌اند که می‌توان آن را به یک انقلاب آرام تشبیه کرد.
مساله اصلی این است که آیا در ایران این انقلاب آرام صورت گرفته است؟
روندی که در ایران تا به امروز مشاهده شده، از دیدگاه کاربر تقریبا اتفاقی نیفتاده است. یعنی هیچ کدام از مراحل کاهش قیمت فروش، کاهش هزینه جاری خودرو، افزایش موارد استفاده خودرو، افزایش کارکرد در شرایط سخت، کاهش آلودگی خودرو روی نداده است. اگر قیمت خودرو چند سال ثابت مانده بود، به دلیل افزایش تولید بود نه کاهش هزینه‌های تولید. تنها کار مفید، اتمام تولید پیکان بود که از لحاظ کاهش آلودگی محیط زیستی مفید بوده اما به دلیل اینکه موتور پیکان در خودروهای آر دی و روآ استفاده شده، از این لحاظ هم تفاوت چندانی ملاحظه نمی‌شود. تولید خودروهای گران و با کیفیت پایین و فروش در بازار تقریبا انحصاری ایران، موجب شده که انقلاب آرام جهانی خودرو در ایران راهی پیدا نکرده باشد. همین مساله موجب شده که مشتری‌مداری و تغییرات ساختاری برای سازماندهی هر چه بهتر تولید در کارخانه‌های تولید خودروی ایران روی نداده است.
یکی از مشکلات ایران، نبود استراتژی مناسب توسعه صنعتی می‌باشد. اینکه ایران دارای چه مزیت‌های نسبی در تولیدات صنعتی می‌باشد و اینکه بر اساس این مزیت‌ها صنایع مختلف اولویت‌بندی بشوند و براساس آن به تولید و تقویت بنیه تولیدی بپردازیم، هیچ کدام از این مراحل در ایران طی نشده است.
همین باعث شده که نتوانیم به برخی سوال‌ها پاسخ بدهیم. جایگاه ما در این صنعت چیست؟ آیا با سیاست ساخت داخلی همه چیز، پوشاک، لوازم خانگی، مواد غذایی، خودرو، ساختمان و... می‌توان پیش رفت؟ آیا همه‌کار هیچ‌کاره نیست؟
همین سردرگمی و گیر افتادن در مساله اشتغال هزاران نفر موجب شده که دولت هیچ اقدامی در مسیر تغییر سازمانی کارخانه‌های خودرو و با سیاست‌های کلی خودرو در ایران نکند.
حال این سوال پیش می‌آید که تا چه زمانی می‌توان با محدود کردن واردات و افزایش تعرفه‌ها از ورود خودروهای ارزان و با کیفیت خارجی جلوگیری کرد؟ اگر قرار است ایران به سازمان تجارت جهانی بپیوندد، آیا می‌تواند حمایت بسیار شدید کنونی از صنعت خودرو را ادامه دهد؟
ادامه‌ی وضعیت کنونی خودرو در ایران نشان از افول کیفیت نسبت به رقبای خارجی دارد و به محض اینکه اتفاقی در راستای آزادسازی واردات صورت گیرد، قطعا صنعت خودرو در ایران ورشکسته می‌شود و سیل عظیم بیکاری حاصل از ورشکستگی بر جا خواهد ماند.

آمارها از مجله AUTOMOTIVE NEWS EUROPE گرفته شده است.
منبع: مهرداد غفاری: انقلاب آرام در صنعت خودرو، سال یازدهم، تیر ۷۹، ماهنامه تدبیر.

منبع : گزارش