قاعده نسبی سرمایه

قاعده نسبی شرطی در بیمه‌نامه است كه متقاضی بیمه را از كم‌بیمه‌گی باز می‌دارد. نرخ حق بیمه را بیمه‌گر معمولا، با این فرض تعیین می‌كند كه مبلغ بیمه پیشنهاد شده برای مال مورد نظر با ارزش واقعی آن مال برابر باشد. اما بیمه‌گذاران، با علم به احتمال بسیار اندك وقوع خسارت كلی، معمولا مبلغ بیمه را كمتر از ارزش واقعی مال بیمه شده اعلام می‌كنند. چون در صورت نپرداختن حق بیمه متناسب با ارزش اموال، ساز و كار بیمه درست عمل نخواهد كرد در بیمه‌های اموال معمولا، قاعده نسبی اجرا می‌شود.
طبق قاعده نسبی، برای مثال، یك اتومبیل ۱۰۰میلیون ریالی كه به ارزش ۸۰میلیون ریال بیمه شده است، اگر ۱۰میلیون ریال خسارت ببیند بیمه‌گر ۸۰درصد این خسارت را (یعنی به اندازه نسبت ارزش بیمه شده اتومبیل به ارزش واقعی آن) خواهد پرداخت. بیمه‌گران معمولا اعمال قاعده نسبی را برای اطلاع بیمه‌گذار در بیمه‌نامه درج می‌كنند.
اگر مالی با مبلغ بیمه‌ای كه كمتر از قیمت واقعی آن است بیمه شده باشد بیمه‌گر فقط به اندازه نسبت مبلغ بیمه به قیمت واقعی مال، مسوول پرداخت خسارت خواهد بود (شرط قاعده نسبی در بیمه‌نامه آتش‌سوزی).
● كارشناسان مستقل خسارت
▪ اصطلاح مشابه: ارزیاب خسارت
كارشناس مستقل خسارت، شخص متخصص و كارآزموده‌ای است كه در ازای دریافت حق‌الزحمه از بیمه‌گر یا بیمه‌گزار، علت و یا مقدار خسارت را بررسی و گزارش می‌كند.
در ایران، موسسه ارزیابی خسارت نقش كارشناس مستقل خسارت را دارند زیرا می‌توانند به نمایندگی از بیمه‌گر یا بیمه‌گزار، به بررسی علت و مقدار خسارت و مذاكره با طرف دیگر، برای حل و فصل آن، بپردازند. البته شركت‌های بیمه بررسی خسارت جزئی و روزمره را معمولا به كارشناسان تحت استخدام خود واگذار می‌كنند.
▪ كارمزد
كارمزد را نماینده یا كارگزار بیه درازای فروش بیمه یا انجام امور مربوط به آن، مانند صدور بیمه‌نامه، از بیمه‌گر دریافت می‌كند. كارمزد برابر با درصدی از حق بیمه هر بیمه‌نامه است و در حال حاضر، آن را نهاد نظارتی بیمه،یعنی بیمه مركزی ایران، معین می‌كند. برای مثال، كارمزد فروش بیمه آتش‌سوزی برای واحد مسكونی، حداكثر ۲۵درصد حق بیمه آن است.
▪ كم‌بیمه‌گی، اضافه بیمه‌گی
كم‌بیمه‌گی آن است كه مبلغ بیمه اعلام شده از طرف متقاضی بیمه، كمتر از ارزش واقعی مال بیمه شده (مانند ساختمان) باشد و بنابراین، برای جبران خسارت احتمالی آن كافی نخواهد بود. با توجه به تعداد زیاد خسارات جزئی، در مقایسه با خسارت كلی اموال، وجود كم‌بیمه‌گی باعث می‌شود بیمه‌گر، بیشتر از حق بیمه‌های دریافتی، خسارت بپردازد. بیمه‌گران برای مقابله با این وضع، قاعده نسبی را اعمال می‌كنند.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد