مدل کمیسیون اروپا برای بررسی زنجیره ارزش تجارت سیال

با ظهور شبكه های رایانه ای، تجارت الكترونیك با مدل های مختلف و به نوعهای گوناگون در كسب و كار وارد گردید. با پدیدار شدن اینترنت، موج جدیدی از آن به وجود آمد و هنوز به تكامل نرسیده بود كه موج سوم، یعنی تجارت سیال آغاز گردید. این نوع از تجارت به دلیل قابلیتهای منحصر به فرد خود: قابلیت جابجایی و دردسترس بودن، و با انتشار سریع تلفن های همراه، به سرعت مقبولیت یافته و حتی توانسته بعضی فعالیتها و كسب و كارها را تغییــــر دهد. با استفاده از نرم افزارهــا و سیستم های عامل دستگاههای موبایل، كاربران می توانند به راحتی و در هر موقعیتی به اینترنت دسترسی داشته باشند و قادر خواهندبود بسیاری از كارها از قبیل:خرید، انجام امور بانكی، آگاهی از اخبار و قیمتهای سهام، سرگرمی و غیره را انجام دهند. این مقاله با توصیف مدل ارائه شده توسط كمیسیون اروپا، تجارت سیال را به دو حوزه عمده، محتوی و زیرساختار تقسیم می كند.
در حوزه زیرساختار و خدمات، سه فرایند محوری، نقل و انتقال سیال، خدمات سیال و رابط كــــــــاربر و نرم افزارهای كاربردی سیال وجود دارند. ایجاد محتوی، آماده سازی آن و ایجاد بازار حوزه محتوی را تشكیل می دهند. در هر فرایند فناوری ها، فعالان و مسائل عمده مربوط به آنها به اجمال معرفی می گردند.
● مقدمه
فناوری های موبایل اخیراً توجه زیادی را به خود جلب كرده است، نه فقط به عنوان محصول و كاربردهای مصرفی آنها، بلكه به عنوان ابزاری جهت تقویت استراتژی های كاری و پشتیبانی از فرایندهای سازمانی بویژه زمانی كه با فناوری های برمبنای اینترنت یكپارچه می شوند (ECONOMIST, ۲۰۰۱, VARSHNEY & VETTER, ۲۰۰۱, BARNES, ۲۰۰۲) . اگرچه فنـــاوری های بی سیم عمدتاً برای حوزه هــای مصرف كننده گرا به كار گرفته شده اند (BARNES, ۲۰۰۲) تمایل فزاینده ای در استفاده از فناوری بی سیم در محیط سازمانها نیز ایجاد شده است (VARSHNEY ET AL,۲۰۰۲) لیونگ و آنتیپس (۲۰۰۱) پیشنهاد دادند كه تجارت سیال می تواند كارایی سازمان را با توزیع اطلاعات به نیروهای كاری دور از محیط سازمان و با معرفی كانالهای جدیدی برای تعامل با مشتریان، ارتقا دهد.
● زنجیره ارزش تجارت سیال
قبل از معرفی تجارت سیال (MOBILE COMMERCE) پذیرش سریع رایانه های شخصی و دردسترس بودن فزاینده زیرساختار اینترنت، رشد بسیار زیاد خدمات ومحصولات دیجیتالی را باعث گردید. در این اقتصاد دیجیتالی جدید، خدمات برخط مصرفی به ورودیهای متنوعی نیاز دارند كه با یكدیگر تركیب شوند و ارزش را به مشتری منتقل كنند. هیچ صنعتی به تنهایی نمی تواند اقتصاد دیجیتالی را ایجاد كند و نیازمند ورودیهای مختلف از صنعتهای گوناگون است (SCHLEUTER & SHAW, ۱۹۹۷). درنتیجه، مشاركت، همكاری و یكپارچه سازی رمز موفقیت در وضعیت فعلی است و هم اكنون توافقاتی بین شركتها در صنایع مكمل مشاهده می گردد. شركتهای فعال در صنایع مخابرات، سخت افزار و نرم افزار رایانه، سرگرمی، نشر اخبار و خدمات مالی با دركنار یكدیگر قرار دادن صلاحیتها و دارائیهای خود ازطریق ادغامها و اكتسابها به فرصتهایی دست یافته اند كه به تحكیم صنایع اطلاعاتی منجر شده است (SYMONDS, ۱۹۹۹). چالش در این بخش، فراتر رفتن از درك فعالیتهای تجاری سنتی برمبنای اینترنت و بررسی حوزه نسبتاً جدید و كشف نشده تجارت سیال است. درحقیقت ما به دنبال درك این مسئله هستیم كه چگونه ارزش در این نوع از تجارت برمبنای اینترنت ایجاد می گردد.
● مدل اصلی: مانند هر محصول یا خدمتی، تجارت سیال نیز دارای بازیگرانی در زنجیره فعالیتهای ارزش افزاینده است كه به مشتری ختم می شود. درحالی كه تحلیل زنجیره های ارزش سنتی می تواند برای روشن ساختن این پیچیدگی به كار رود، تعدادی تكنیك های زنجیره ارزش پیشرفته وجود دارد كه بویژه برای رسانه های جدید ترجیح داده می شوند. بویژه كمیسیون اروپا (۱۹۹۶) چارچوبی را برای رسانه های جدید توسعه داد كه در دیگر حوزه های برخط نیز به خوبی به كار گرفته شده است (LOEBECKE, ۲۰۰۱, SCHLEUTER & SHAW, ۱۹۹۷). در این مقاله از این چارچوب برای تحلیل بازیگران، فناوری ها و فعالیتهایی كه در تجـــارت سیال درگیر هستند استفاده می شود (شكل ۱).
مدل اصلی از شش فرایند محوری در دو حوزه عمده تشكیل شده است: الف - محتوی ب - زیرساختار و خدمات. در تجارت سیال این دو حوزه به صورت ذیل تعبیر می گردند:
● زیرساختار و خدمات
۱ - نقل و انتقال سیال: شبكه اصلی برای ارتباطات شامل انتقالها، تبدیلها و تغییر صورت به داده و بالعكس است. این بخش بازیگران مخابراتی عمده مانند AT&T, NTT DOCOMO و و VODAPHONE همچنین فناوری های انتقال سریع كه در آینده به بازار خواهندآمد مانند سیستم مخابرات سیال جهانی را دربرمی گیرد.
۲ - خدمات سیال و ارائه پشتیبانی: این فرایند زیرساختهایی برای ارتباط با اینترنت، مسائل امنیتی، بسترسروری و سیستم های پرداخت را شامل می شود. استانداردهایی مانند پروتكل كاربردی بی سیم و IMODE بلوك های سازنده جهت ایجاد امكان دسترسی به اینترنت ازطریق دستگاههای موبایل هستند. استانداردهای كلیدی برای مسائل امنیتی و پرداخت هنوز درحال توسعه است.
۳ - رابط كاربر و نرم افزارهای كاربردی موبایل: این فرایند حول یكپارچه سازی زیرساختار و سیستم با كاربران سخت افزار، نرم افزار و ارتباطات می گردد. این بخش رابط كاربر، محاوره ها، توسعه میان افزارها و نرم افزارهای كاربردی و همچنین ابزارهای نوشتاری را شامل می شود.
● محتوی
۱ - ایجاد محتوی: تمـــركز در این فرایند ارزش زا، ایجاد موارد دیجیتالی مانند اطلاعات صوتی، تصویری و متنی است. برای مثال رویتر اخبـــار روز و اطلاعات بازار سهام را منتشر می كند.
۲ - بسته بندی محتوی: در این قسمت شاهد دیجیتالی كردن، شكل دهـــــی، ویرایش، خاص سازی و استفاده از نرم افزار جهت تركیب و بسته بندی محتوی هستیم. برای مثال می توان به بسته بندی اطلاعات سهام رویتر برای روزنامه انگلیسی فانینشال تایمز(FT.COM) اشاره كرد. همچنین اطلاعات در این سایت قابل خاص شدن برای هر كاربر است كه شاید فقط به بعضی اطلاعات سهام علاقه داشته باشد.
۳ - ایجاد بازار: بازاریابی و فروش محتوی، نقش اولیـــه پرتالهای سیال است و ایجاد برنامه ها، ارائه خدمات و توجه به نیاز مشتری را شامل می شود. برای مثال پرتال شبكه ای سیال YAHOO كه خرید برخط را برای تعداد زیادی از مشتركان خود فراهم می كند.
● اجزای زنجیره ارزش تجارت سیال
شش جزء اصلی زنجیره ارزش تجارت سیال در بالا بیان گردیدند. در این قسمت آنها را با جزئیات بیشتری بررسی می كنیم. به این طریق بعضی شركتها و فناوری های كلیدی را نیز تحلیل می كنیم.
۱ - نقل و انتقال موبایل: فروشندگان تجهیزات زیرساختاری و فعالان در شبكه های موبایل، بازیگران اصلی درگیر در افزودن ارزش در عنصر نقل و انتقال این چارچوب هستند. عرضه كنندگان پیشرو برای تجهیزات زیرساختاری شبكه موبایل - شامل اریكسون، زیمنس، نوكیا، موتـــــــورولا و لوسنت - راه حلهایی را برای داده، اینترنت و تجارت سیال ارائه داده اند و به دنبال راههای جدید هستند. قابلیتهای نوآورانه این شركتها، موج جدید توسعه فناوری های پیشرفتــه را باعث می شود. جدول ۱ بعضی فناوری های حال و آینده را در حوزه نقل و انتقال خلاصه می كند.
همچنین فعالان در شبكه های موبایل - مانند سونرا، ای تی اندتی و ودافون قسمت مهمی از فرایند نقل و انتقال هستند. این بازیگران هم اكنون درحال ارتقای مزیتهای زیرساختهایشان در نقل و انتقال هستند تا حركت در طول زنجیره ارزش به سوی خدمات موبایل، ارائه پشتیبانی و بازارسازی را قادر سازند (DURLACHER RESEARCH, ۱۹۹۹). معمولاً این فعالان، مسائل مربوط به صورتحسابها و سیم كارتها یا همان كارتهای ماژول شناسایی مشترك را كنترل می كنند و در موقعیت ایــــــده آلی برای تبدیل شدن به ارائه دهندگان خدمات اینترنتی یا پرتالها قرار گرفته اند، بنابراین، درحال ایجاد بستر نقل و انتقال برای خدمات محتوایی هستند.
۲ - خدمات موبایل و ارائه پشتیبانی: یكی از مقدمات و پیش زمینه های مهم تجارت سیال، دردسترس بودن بسترهایی برای ارائه خدمات است. راه اندازی چنین بسترهایی دست در دست با دیگر استانداردهای شبكه پیشـرفت می كند.
زیرساخت میان افزار در ایجاد نرم افزارهای كاربردی نقش مهمی را بازی می كند. در محیط پروتكل كاربردی بی سیم، دروازه ها مورد نیاز هستند - چه در سایت ارائه دهنده شبكه موبایل و چه در سایت مشتری. از بازیگران اصلی كه خدمات پروتكل كاربردی بی سیم را ارائه می دهند می توان به نوكیا و اریكسون اشاره كرد. یك خدمت پروتكل كاربردی بی سیم كه از داده های زمان واقعی و دیگر منابع داده ای استفاده می كند، می تواند ازطریق دروازه پروتكل كاربردی بی سیم هم از سرویس پیام كوتاه و هم از WML برای فرستادن محتوی در شبكه موبایل استفاده كرد.
در حالی كه محتوی استاندارد وب از طریق مرورگر رایانه دریافت می شود، محتوی پروتكل كاربردی بی سیم ازطریق میكـــــــرو مرورگر تلفنهای پروتكل كاربردی بی سیم قابل دریافت است. بعضی خدمات موبایل، خاص سازی را ازطریق مرورگر شبكـــه و ذخیره مشخصات كاربر امكان پذیر می سازد.
دیگر جنبه های مهم خدمات موبایل و ارائه پشتیبانی، سیستم های پرداخت و مسائل امنیتی را شامل می شوند - هر دو مسئله از تجارت سیال انفكاك ناپذیر هستند. توسعه استانداردهای امنیتی درحال حاضر به صورت یك مسئله حل نشدنی باقیمانده است (MANCHESTER, ۲۰۰۰). در پروتكل كاربردی بی سیم امنیت با استفاده از امنیت لایه نقل و انتقال بی سیم كه داده را براساس فناوری لایه سوكت امنیتی نت اسكیپ به رمز درمی آورد، اعمال می گردد. با استفاده از این فناوری، امنیت درحـــد معقولی تامین می گردد ولی جنبه های امنیتی مهمی مانند امضای دیجیتالی پشتیبانی نمی شود. توسعه آینده پروتكل كاربــــردی بی سیم بر این محدودیتها غلبه می كند. ۳،۱ WAP كتابخانه رمزی متون WML و زیرســــاخت كلید عمومی بی سیم را معرفی می كند. این زیرساخت از گواهیهای دیجیتالی، مجوزهای دیجیتالی، به رمز درآوردن غیرمتقارن و امضاهای دیجیتالی برای اطمینان از یكپارچگی، حفظ حریم اطلاعاتی، اعتبـــاردهی و جلوگیری از انكارها، استفاده می كند (STEIN, ۱۹۹۸). اگر تجارت سیال بخواهد از مبادلات كم ارزش فراتر رود، این مسائل باید به وسیله صنعت موبایل به عنوان یك اولویت بالا درنظر گرفته شود.
درمورد سیستم های پرداخت موبایل نیز باید در شبكه بی سیم تغییراتی ایجاد گردد تا به بلوغ لازم برسد. پول نقد الكترونیك موبایل به پول نقـــدی گفته می شود كه در شبكه های بی سیم (ازطریق سیم كارت یا كارتهای اعتباری مخصـــوص) ذخیره و نقل و انتقال می شود. در انگلستان، شركت ویزا یك سیستم كارت هوشمند اعتباری را در سال ۱۹۹۹ به نام كارت ویزا به طور آزمایشی راه اندازی كرد درحالی كه فرانس تلكام نیز خدمت مشابهی را به نام ITI ACHAT ایجاد كرد. چنین سیستمی بر تلفنهای موبایل دو حفره ای مانندSTAR-TQC-D شركت موتورولا كه می تواند كارتهای اعتباری مخصوص را نیز علاوه بر سیم كارت قبول كند، قابل اجراست. اگرچه به دلیل اندازه و وزن اضافی این تجهیزات، روشی كه بر سیم كارت استوار باشد ترجیح داده می شود.
۳ - رابط كاربر و نرم افزارهای كاربردی موبایل: با درنظر گرفتن ماهیت بسیار متفاوت ارتباطاتی كه به وسیله نسل جاری تجهیزات موبایل در مقایسه با رایانه های استاندارد انجام می شود، توسعه و یكپارچه سازی رابط كاربــــــــر نرم افزارهای كاربردی موبایل برای كاربران، بسیار مهم و حیاتی است. حتی در آینده نیز به علت ماهیت ویژه سیال و متحرك بودن این نوع تجارت، توسعه راه حلهای موبایل نیازمند خط فكری جدیدی است كه بتواند خود را به قلب نیازهای كاربران برساند و نه فقط به دنبال حذف محدودیتهای تكنولوژیك باشد. از بعضی بـــازیگران مهم در این فرایند ارزش زا می توان به فروشندگان بستر تكنولوژیك توسعه دهندگان نرم افزارهای كاربردی و فروشندگان دستگاههای موبایل اشاره كرد.فروشندگان بستر تكنولوژیك، سیستم های عامل و میكرو مرورگرها را برای دستگاههای موبایل ارائه می دهند. میكرو مرورگرها همان كاركرد مرورگرهای وب مانند نت اسكیپ و اینترنت اكسپلورر را دارند اما به طور خاص برای محیط موبایل طراحی شده اند. البته كاركرد آنها به دستگاههای جاری موبایل نیز بستگی دارد.
بازار سیستم عامل بخصوص برای PDAها دراختیار مایكروسافت، سیمبیان و تری كام است. ویرایش كامپكت ویندوز (CE) شركت مایكروسافت نسخه اصلاح شده سیستم عامل استاندارد ویندوز است كه برای رایانه های به اندازه كف دست و PDAها طراحی شده. این سیستم عامل، حمایتهایی را از تولیدكنندگان عمده رایانه های شخصی (مانند HP وCOMPAQ ) دریافت كرده ولی بر آن انتقاداتی به علت كمبودهای آن در نیازهای حافظه، قابلیت اتكا، هم زمانی و نداشتن محیط دوستانه، وارد شده است. سیمبیان (كنسرسیومی متشكل از نوكیا، اریكسون، موتورولا و ماتسوشیتا) كه سیستم عامل مشهور EPOC۳۲ را برای PDAهای PSION طراحی كرده، هم اكنون با ۳COM درحال همكاری است. نتیجه این همكاری قدرتمند می تواند به ایجاد استانداردهایی برای سیستم های عامل موبایل منجر شود (VARSHNEY, ۲۰۰۰).
روند توسعه نرم افزارهای كاربردی موبایل همان روند توسعه سیستم های عامل آن را دنبال می كند. معمولاً نرم افزارهای كاربردی برای محیطهای معمولی و غیر برخط دستگاههای PDA رایانـــــه های به اندازه كف دست با استفاده از سیستم عامل ویندوز EPOC۳۲, CE شركت سیمبیان و PALMOS شركت تری كام ساخته می شوند (DURLACHER RESEARCH, ۱۹۹۹) . قابلیت اتصال با توسعه نرم افزارهای كاربردی بر این بسترها بهبود می یابد اما این روند با توسعه بازارهای موفقتر تلفنهای هوشمند نظیر پروتكل كاربردی بی سیم و سیستم پیام كوتاه تحت الشعاع قرار گرفتــــه است. درحقیقت مد اطلاعاتی از نوع دیگری از HTML برای ارائه خدمت استفاده می كند و اخیراً جاوا نیز مورداستفاده قرار گرفته (برای مثال در نرم افزار كاربردی اطلاعاتی پروتكل كاربردی بی سیم از WML به عنوان فرمتی برای نمـــایش صفحات وب در تلفنهای كاربردی بی سیم استفــــاده می كند. زبان دیگر برای محیط موبایل كه با هدف شناخت صوت طراحی شده VOICE XML است كه هنوز درحال توسعه است.www.vxmlforum.org
در بازار تلفنهای هوشمند همانند بازار PDAها، مارك و مدل مهمترین فاكتورها در تصمیم خرید هستند و ارائه دهنده خدمت و ارائه دهنده شبكه اهمیت كمتری دارد (PETER D.HART RESEARCH ASSOCIATES, ۲۰۰۰). یكی از دلایل این نوع انتخاب اهمیت تصویر و شخصیت مشتریان جوان است - كه به تلفنهای موبایل خاص مربوط می شود. در بخش رابط كاربر و نرم افزارهای كاربردی موبایل در زنجیره ارزش، تولیدكنندگان تلفنهای هوشمند، قدرت زیادی دردست دارند و آنها هستند كه تصمیم می گیرند كه چه فناوری هایی در محصول نهایی به كار گرفته شود. اگر تجارت سیال بخواهد موفق شود، باید این تولیدكنندگان به توسعه، نوآوری و حمایت از فناوری های جدید و پیشرو ادامه دهند (FINANCIAL TIMES, ۲۰۰۰).
۴ - ایجاد محتوی: مفهوم ایجـــاد و ارائه محتوی دیجیتالی در تجارت الكتـــــــرونیك و تجارت سیال مشابه است (CHIO, STAHL&WHINSTON, ۱۹۹۷) ، با این حال، فرمت خاص به علت ماهیت ویژه دستگاههای موبایل متفاوت است. معمولاً در اینترنت بی سیم، محتوی شامل موارد ذیل خواهدبود:
متن برای مثال اخبار، قیمتهای سهام، فهرست فیلم ها، تبلیغات، توصیفات محصول و مكان رستورانها؛
صوت برای مثال صدا، رادیو اینترنتی بی سیم و فایلهای موسیقی (شامل فرمت MP۳)؛
گرافیك برای مثال BITMAPهای بی سیم و فرمتهای GIF؛
ویدئو برای مثال فایلهای گرافیك انیمیشن، فایلهای ویدئویی و تلویزیونی بی سیم.
چنین محتوایی می تواند به راحتی اصلاح شود، مكرراً توسط كاربران متفاوت مورداستفاده قرار گیرد و به آسانی، به سرعت و با هزینه پایین دوباره ایجاد گردد. محتوی ارائه شده به صورت برخط ویژگیهایی بنیادی ازقبیل دگرگون پذیری، فناناپذیری، كم نشدنی (كاهش نیافتنی) و تولید مجدد را داراست (LOEBBECKE, ۲۰۰۱).
ایجاد محتوی دیجیتالی جهت ارائه ازطریق اینترنت سیال، مسائل مهمی را ایجاب می كند. قابلیت اتصال و خاص سازی (محتوی پویا در برابر محتوی عمومی و كلی)، وابستگیهای زمانی (مانند بیان قیمتهای سهام به صورت زمان واقعی در برابر یك دیكشنری)، دفعات استفاده (یك بار، چندین بار یا دفعات بسیار زیاد)، فرمت عملیاتی (اجرایی در برابر سند ثابت شده و بدون تغییر) و وابستگی به خارج (كه از مصرف مزایایی را به دست می آورد و یا از دست می دهد. برای مثال از بازنگریهای مثبت و عوامل خارجی منفی از تعدی كردن از قوانین حق تألیف و تكثیر) جزو این دسته از عوامل هستند. تاحد زیادی این عوامل به كاربران، نیازهای آنها و ماهیت خدمت ارائه شده بستگی دارد.
درحالی كه محتواهای فراوانی برای وب استاندارد وجود دارد، محتوی دیجیتالی برای اینترنت سیال هنوز كاملاً محدود است. یك مسئله كلیدی تلاشی است كه باید برای تبدیل محتوی جهت استفاده در دستگاههای موبایل صورت گیرد؛ در بسیاری موارد، موارد برخط برای استفاده در موبایل باید تغییر كند و براساس استانداردهایی (مانند SMS, WML, CHTML و غیــــره) كه این كار را امكان پذیر می سازند مناسب گردد. با وجود این، سازمــانهای بسیاری خود را در موقعیتی قرار می دهند كه بتوانند محتواهای موبایل را ارائه دهند. شركتهای پیشرویی مانند شبكه تلویزیونی سی ان ان، خبرگزاری رویتر و وبراسكا (یك شركت اطلاع رسانی مسائل ترافیك) با انتشار محصولاتشان ازطریق انواع كانالهای توزیع خود را در موقعیت برتری در این مسیر قرار داده اند. برای مثال رویتر محتواهای گزینش شده را برای پرتال ها (YAHOO وEXCITE) و ارائه دهندگان كلیدی شبكه (نوكیا و اریكسون) ارائه می دهد و همچنین درحال توسعه پرتال های خود را برای طیف گسترده ای از بازارهای خبری است. بدین طریق، رویتر درحال حركت به سمت بخش بازارسازی زنجیره ارزش نشان داده شده در شكل ۱ است.
۵ - بسته بندی محتوی: در اكثر موارد محتوی دیجیتالی باید تغییر كند، ویرایش و یا تركیب شود تا به محتوی قابل مصرفی برای كاربر تبدیل گردد. موسسات در مرحله بسته بندی محتوی در زنجیره ارزش بر گردآوری و تبدیل اطلاعات جهت توزیع به تجهیزات بی سیم تمركز دارنـــد. در اینجا، ارزش، با دوباره شكل دهی داده ها و تبدیل به مناسب ترین بسته ها برای مصرف كاربر، افزوده می گردد.
سایت های موبایل فراوانی كه در این قسمت مشغول هستند بویژه بر بستر HTML و پروتكل كاربردی بی سیم، فعالیت دارند. در بخش پروتكل كاربردی بی سیم، آنها عبارتند از:
ورزشها (مانند نتایج ورزشی و اطلاعاتی پیرامون كلوپ ها و تسهیلات ورزشی)؛
بازیهای برخط (بویژه بازیهای ساده كه به صورت برخط ازطریق دستگاههای موبایل بازی شوند)؛
امورمالی (شامل اطلاعات مالی، اموربانكی، معاملات سهام و وامها)؛
سرگرمی (بویژه اطلاعات سرگرمی یا اطلاعاتی درمورد تسهیلات سرگرمی و
تفریحی)؛ اخبار؛ خرید؛
مسافرت (شامل اطلاعات مسافرتی و رزرو و خرید بلیط).
۶ - بازارسازی: بازارسازان كلیدی B۲C در اینترنت موبایل پرتال ها (M-PORTALS) هستند. درآمدی كه پیش بینی می شود ۴۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۰۵ است (OVUM, ۲۰۰۰). اگر بخواهیم واژه پرتال را تحت اللفظی تعریف كنیم پرتال به معنای دروازه و در ورودی است. پرتال های موبایل گردآوران اطلاعات و خدمات سطح بالا هستند. یا واسطهایی كه یك نقش قدرتمندی را در دسترسی به اینترنت موبایل فراهم می كنند. هدف اصلی آنها تدارك طیف گسترده ای از محتوی و خدمات است كه با نیازهای مشتریان پیوند خورده باشد. موارد ذیل مثالی از این نوع خدمات است:
ارتباطات برای مثال پست الكترونیك، پست صوتی و سیستم پیغام دهی؛
محتوی و آگاهیهای سفارشی برای مثال اخبار، ورزشها، آب و هوا، قیمتهای سهام و شرط بندی؛
مدیریت اطلاعات شخصی؛
اطلاعات مربوط به مكانهای خاص برای مثال گزارشهای ترافیك، فهرست فیلم ها و رزرو هتلها و بیمارستانها.
همان طور كه عنوان شد، پرتال های موبایل درجه بیشتری از خـــــــاص سازی و شخصی سازی را نسبت به پرتال های استاندارد برمبنای وب به منظور مناسب شدن با عادات مشتریان، فراهم می كنند. محدودیتهای فناوری این امر را ضروری می كند زیرا: درحالی كه در یك صفحه استاندارد وب به طور متوسط ۲۵ اتصــال به دیگر صفحات و سایتها، دارد در تلفن های پروتكل كاربردی بی سیم متوسط فقط ۵ اتصال است. بنابراین، درحالی كه با سه كلیك در وب ممكن است دسترســی به۱۵۶۲۵= ۳ ظ،۲۵ سایت یا صفحه فراهم شود در شبكه موبایل به (۱۲۵ =) ۳ظ،۵ سایت یا صفحه كاهش می یابد (DURLACHER RESEARCH, ۲۰۰۰). درنتیجه، پرتال موبایل باید به نحو مناسبی با نیازهای كاربران هماهنگ شود تا بتواند اطلاعات مناسب را در زمان درست و مكان مناسب به كاربران ارائه دهد.
طبق پیش بینـــی های رشد بازار، بازار پرتال های موبایل رشد چشمگیری خواهدیافت و هم اكنون درحال گسترش است. بیش از ۲۰۰ پرتال پروتكل كاربردی بی سیم از پاییز ۱۹۹۹ در اروپا راه اندازی شده اند.
بازیگران تلاش كرده اند تا پرتال های خود را برپایه ماركهای موجود، صلاحیتها و ارتباطات با مشتری بسازند تا یك پایگاه اشتراكی (مشتریان عضو آنها شوند) را ایجاد كنند. بازیگران كلیدی در این بخش عبارتند از:
فعالان موبایل، پرتال هایی مانند سونرا؛
فروشندگان فناوری. برای مثال نوكیا، اریكسون، و موتورولا همگی خدمات پرتال را ایجاد كرده اند؛
پرتـــــال های وب سنتی. شامل یاهو، ای. او. ال؛
خرده فروشان؛
ورودیهای جدید تصادفی. شامل خدمات پرتال های بانكها.
●● نتیجه گیری
ارتباطات بی سیم مدرن همگرایی دو روند فناوری كلیدی را نشان می دهد: قابلیت جابجایی و شبكه. به كارگیری اینترنت همراه با شبكه های مخابراتی بی سیم، رشد تجارت سیال را افزایش می دهد. این نوع در تجارت الكترونیك باتوجه به قابلیتها و ویژگیهای منحصر به فرد آن، می تواند در كسب و كار دیجیتالی قرن بیست و یكم نقش مهمی را بازی كند. با توسعه استانداردهایی مانند پروتكل كاربـــردی بی سیم و مد اطلاعاتی توجه به سیستم های پــــرداخت و امنیت شبكه های بی سیم، مبادلات بیشتری با استفاده از این فناوری صورت می پذیرد.

منبع : ماهنامه تدبیر