روضه

روضه و روضه خوانی،به معنای ذکر مصیبت‏سید الشهدا و مرثیه خوانی برای ائمه ومعصومین‏«ع‏»است که مورد تشویق امامان و یکی از عوامل زنده ماندن نهضت‏حسینی وپیوند روحی و عاطفی شیعه با اولیاء دین است.اشک ریختن و گریستن در مصائب‏اهل بیت‏«ع‏»نشانه عشق به آنان است و علاوه بر سازندگیهای تربیتی برای سوگوار،موجب اجر و پاداش الهی در آخرت و بهره‏مندی از شفاعت ابا عبد الله الحسین است.
معنای روضه در اصل،باغ و بوستان است،اما سبب اشتهار مرثیه خوانی به‏«روضه‏»آن‏است که مرثیه خوانان در گذشته، حوادث کربلا را از روی کتابی به نام‏«روضهٔ الشهداء»
می‏خواندند که تالیف ملا حسین کاشفی است.«ملا حسین کاشفی(متوفای ۹۱۰ هجری)
یکی از دانشمندان و خطبای با قریحه و خوش آواز سبزوار در قرن نهم هجری بود،درزمان سلطنت‏سلطان حسین بایقرا(۸۷۵-۹۱۱ ه)به هرات،مرکز حکمرانی این پادشاه‏رفت و چون حافظه‏ای توانا و قریحه‏ای سرشار و آوازی گیرنده و مطبوع داشت و خطیبی‏دانشمند بود،بزودی شهرت یافت و مجالس وعظ و ذکر او بسیاری را به خود جلب کرد ومورد توجه پادشاه و شاهزادگان و اعیان و اکابر دولت و وزیر فاضل و هنرمند هنر پرور او«امیر علی شیرنوایی‏»قرار گرفت.کاشفی دانشمندی فصیح و بلیغ و شاعر پرکار بود وبیش از چهل کتاب و رساله تالیف کرد.از جمله آنها«روضهٔ الشهداء»بود.کاشفی کتاب‏روضهٔ الشهدا را در واقعه کربلا به فارسی نوشت و چون مطالب این کتاب را در مجالس‏عزاداری از روی کتاب بر سر منبر می‏خواندند،خوانندگان این کتاب به‏«روضه خوان‏»
معروف شدند و بتدریج‏خواندن روضه از روی کتاب منسوخ شد و روضه خوانها مطالب‏کتاب را حفظ کرده و در مجالس عزاداری می‏خواندند.در زمان صفویه اقامه عزاداری‏بسیار رواج گرفت.» (۱) کتاب روضهٔ الشهدا که حاوی ذکر مقتل و حوادث کربلا بود،در قرن دهم توسطمحمد بن سلیمان فضولی به ترکی ترجمه شد،با نام‏«حدیقهٔ السعداء». (۲) در اینجا نمونه‏ای‏از متن روضهٔ الشهدای واعظ کاشفی را جهت آشنایی می‏آوریم،که نثری زیبا و ادبی‏است:«...آخر نظری کن به حسرت آدم صفی و نوحه نوح نجی و در آتش انداختن‏ابراهیم خلیل و قربانی کردن یعقوب در بیت الاحزان و بلیت‏یوسف در چاه و زندان وشبانی و سرگردانی موسی کلیم و بیماری و بی تیماری ایوب و اره شکافنده بر فرق‏زکریای مظلوم و تیغ زهر آبداده بر حلق یحیی معصوم و الم لب و دندان سرور انبیاء،وجگر پاره پاره حمزه سید الشهدا و محنت اهل بیت رسالت و مصیبت‏خانواده عصمت وسرشک درد آلود بتول عذرا و فرق خون آلوده علی مرتضی‏«ع‏»و لب زهر چشیده نوردیده زهرا و رخ به خون آغشته شهید کربلا و دیگر احوال بلاکشان این امت و محنت‏رسیدگان عالی همت همه با جان غم اندوخته در کانون غم و الم سر تا پای سوخته.نظم:
ز اندوه این ماتم جان گسل روان گردد از دیده‏ها خون دل‏» (۳)
نثر شیوا و ادیبانه‏«روضهٔ الشهدا»ستودنی است،هر چند از نظر نقل،حاوی برخی‏مطالب ضعیف و بی ماخذ است.بعلاوه این کتاب،در تحلیل حادثه عاشورا دیدگاهی‏صوفیانه دارد و حوادث را بیشتر به منشا غیبی و مسائل آزمایش و ابتلاء اولیاء نسبت‏می‏دهد،تا بعد حماسی و اجتماعی و قابل اسوه گیری در مبارزات ضد ظلم.
از آنجا که مرثیه خوانی و ذکر مصیبت،سنت پسندیده دینی در احیاء خاطره و نام وفضایل اهل بیت پیامبر است،بجاست که اهل منبر و مداحان و ذاکران،با توجه به اهمیت ونقش بسزای روضه خوانی،در ارائه الگوهای شایسته بکوشند و چهره خوبی از ائمه ومعصومین ارائه کنند.در این زمینه،به درستی و صحت مطالب نقل شده،اعتبار منابع مورداستفاده، استواری و زیبایی اشعار انتخابی و دوری کردن از هر حرف و روضه و شعری که‏با مقام والای اولیاء خدا ناسازگار است توجه داشته باشند. (۴) در فضیلت گریست و گریاندن‏افراد برای امام حسین‏«ع‏»به این حدیث توجه کنید:امام صادق‏«ع‏»فرمود:«من انشد فی‏الحسین علیه السلام بیت‏شعر فبکی و ابکی عشرهٔ فله و لهم الجنهٔ‏» (۵) هر کس در باره‏حسین‏«ع‏»شعری بگوید و گریه کند و ده نفر را بگریاند،برای او و آنان بهشت است.

http://poroge.parsiblog.com/-۲۳۲۲۹۵.htm

منبع : مطالب ارسال شده