آیا دانشگاه ها، اسلامی خواهند شد؟

اکنون سالیانی است که هشدارهای دغدغه مندان نسبت به فضای دانشگاه ها با پاسخ شفافی روبرو نبوده است.
دمیدن نسیم اصولگرایی اما افق های روشنی را در برابر دیدگان همه دلسوزان انقلاب گشود .در همان آغازین روزهای تشکیل دولت نهم بود که آیت الله مصباح یزدی با اشاره به نقش پراهمیت دانشگاه ها از خبر مهمی روایت کرد: «امروز نوک پیکان تهاجم فرهنگی و تنها امید دشمن متوجه دانشگاه هاست، چنان که راه اصلاح هم از دانشگاه شروع می شود.»
در پی این اعلام هشدار، محمد مهدی زاهدی که اکنون یکسال بود که از تصدی وزارت علوم توسط وی می گذشت در نشست مشترک شورای مرکزی و کمیته های سه گانه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، با اشاره به طرح تحول در نحوه پذیرش دانشجو انگشت اشاره خویش را به سوی نکته ای اساسی تر برد: «بنده ۲ یا ۳ بار خدمت آیات عظام رسیدم و رهنمودهای لازم را در این خصوص دریافت کردم. جلساتی با شورای عالی حوزه علمیه قم، جامعه مدرسین قم و صاحب نظران این مقوله مهم داشتیم که درنهایت مقرر شد شورای متشکل از نمایندگان حوزه علمیه قم و چند نفر از سیستم آموزش عالی کشور، این امر مهم را پیگیری نمایند.»
زاهدی در این جلسه مسئله اسلامی شدن دانشگاه ها را دستور دایمی وزارت علوم ذکر کرد و گفت: «امیدواریم ظرف یکی، دو سال آینده تغییرات محسوس را حداقل در متون درسی مخصوصا در حوزه علوم انسانی شاهد باشیم.»
چندی بعد نیز خبر تشکیل کار گروهی برای تدوین دروس حوزه علوم انسانی با مشارکت اندیشمندان حوزوی بر تلکس خبرگزاری ها قرار گرفت.
در نقطه کنونی از مختصات زمانی عمر دولت نهم شایسته است پرسشی دوباره در چگونگی و کمیت پیشرفت پروژه اسلامی کردن دانشگاه ها علی الخصوص در حوزه تدوین متون درسی مطابق با انگاره های اسلامی و انقلابی مطرح گردد. این دغدغه تا بدان حد پر اهمیت است که آیت الله جوادی آملی اندیشمند برجسته حوزه علمیه قم در هفته های اخیر باز هم بدان پرداخته است.
استاد جوادی آملی با اشاره به اسلامی کردن دانشگاه ها گفت: علمی که در دانشگاه ها تدریس می شود لاشه مرده ای است که قابل اسلامی شدن نیست.
وی ادامه داد: وقتی دانشگاه اسلامی می شود که دانش آن اسلامی شود و درحال حاضر دانش سکولار است.
این استاد حوزه تصریح کرد: آنچه درحال حاضر در دانشگاه ها از آن سخنی گفته نمی شود، خدا و پیغمبر(ص) و اینکه چه کسی این هستی و جهان را به وجود آورده است.
جوادی آملی افزود: وقتی می توان سطح فرهنگ را بالا برد که دین در تمام سطح زندگی ما رخنه پیدا کند.
با تفاصیل فوق، گزیده ترین معیار برای سنجش میزان موفقیت در اسلامی کردن دانشگاه ها با مروری بر ایده آل های یک دانشگاه اسلامی و متغیرهای موثر در زیرساخت های آن محقق خواهد شد.
دانشگاههای مختلف جهان، علاوه بر اشتراکاتی که به اعتبار دانشگاه بودن با یکدیگر دارند، به اعتبار تعلق به جوامعی با بینش های مختلف، واجد خصوصیاتی هستند که آنها را با یکدیگر متفاوت و متمایز می سازد. جامعه ایرانی که در انقلاب اسلامی خود با رویکردهای الهی، جهان بینی و نظام ارزشی اسلامی را مبنای شوؤن مختلف زندگی افراد قرار داده، خواهان آن است که دانشگاههایی متناسب با مبانی و ارزش های اسلامی داشته باشد تا هم بتواند در آن دانشگاهها از مبانی و معیارهای خود، شناخت دقیق تر حاصل کند و هم با تربیت متفکران و مدیران بر وفق آن مبانی و معیارها، به ترویج و تعمیم آنها در کل جامعه مبادرت نماید.
اصول عمومی دانشگاهها عبارتنداز:
۱) اهتمام به علم
۲) وجود آزادی برای تحقق و نقد آراء و نظریات
۳) داشتن پیوند با واقعیت های جامعه
۴) مشارکت در صحنه زندگی اجتماعی و ایفای نقش در آن
و اصول اختصاصی دانشگاه اسلامی عبارتنداز:
۱) حاکمیت بینش توحیدی بر تمام شؤن دانشگاه و اندیشه دانشگاهیان
۲) اهمیت یافتن معنویت و اخلاق و تزکیه
۳) احساس تعهد و مسئولیت نسبت به رشد و تعالی جامعه
سیاستهای راهبردی اسلامی شدن مراکز آموزشی:
در اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این راستا، مصوباتی وجود دارد که به آنها اشاره می کنیم:
۱) استاد
▪ جذب و گزینش استادان شایسته از نظر ایمان و علم و تقوا و پای بندی به مبانی نظام
▪ برنامه ریزی به منظور توأم ساختن فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اعضای هیئت علمی با نقش تربیتی و اخلاق آنان در مراکز آموزشی
▪ ارتقای سطح معرفت دینی، سیاسی و اجتماعی استادان
▪ قانونمندکردن فعالیتهای سیاسی و فرهنگی استادان به منظور فراهم آوردن محیطی سالم و آزاد و مطمئن برای بحث و گفتگو و ارتقای اندیشه دینی
۲) دانشجو
▪ ارتقای سطح بینش اسلامی
▪ تقویت روحیه کمال جویی، نقادی، حقیقت جویی و احساس مسئولیت اجتماعی
▪ قانونمندکردن فعالیتهای فرهنگی و سیاسی دانشجویان
۳) نظام برنامه ریزی فرهنگی
۴) متون و برنامه ریزی درسی
۵) نظام برنامه ریزی آموزشی
۶) مدیریت
حال با تکیه بر این شاخص ها، باید اندیشید که در طول چند دهه اخیر، به چه میزان توانسته ایم دانشگاه را به دانشگاه اسلامی تبدیل کنیم! آیا با این معیارها فاصله نگرفته ایم؟! آن چنان که امروزه حتی عده ای با تحقق مدل دانشگاه اسلامی مخالفت میکنند و با وجود پسوند اسلامی تشکل شان، به هوچی گری و نشر اکاذیب دراین زمینه می پردازند! حتی فراتر از این؛ در نشریات وابسته به انجمن های اسلامی دانشگاهها، صریحا و با وقاحت تمام، انقلاب فرهنگی یک فاجعه و واقعه ای تأسف بار و غیرقابل دفاع خوانده می شود و واقعیت های آن، تحریف می گردد!
بدون دانشگاه اسلامی، جامعه اسلامی تحقق نمی یابد. اگر واقعا خود را دانشجوی انقلابی مسلمان می دانیم، باید دانشگاه را پالایش کرده و آن را در چارچوب اصول اسلامی تعریف کنیم.

منبع : روزنامه کیهان