۱۲ تیر ـ ۳ جولای ـ ناسیونالیسم ایرانی عامل اقتدار ساسانیان

سوم ژوئیه سال ۳۲۴ میلادی، كنستانتین امپراتور روم كه برای سركوبی رقیبان رومی خود به بیزانتیوم Byzantium لشكر كشیده بود تصمیم گرفت در اینجا و نه چندان دور از محل شهر «تروا» شهری به نام خود بسازد تا به امپراتوری ایران نزدیك باشد و اخبار مربوط به تحركات ساسانیان را سریعتر دریافت كند و تصمیمات مربوط به خنثی كردن این تحركات در شهر تازه ساز كه یكی از دو پایتخت روم [پایتخت شرقی] خواهد بود گرفته شود.
وی پس از نابود ساختن «لی سینیوس Licinius» رقیب خود و هوادارانش، ۲۵ ژوئیه سال بعد (۳۲۵ میلادی) دستور ساختن قسطنطنیه (شهر كنستانتین - استانبول امروز) را صادر كرد كه پس از تجزیه امپراتوری روم به صورت پایتخت روم شرقی باقی ماند. شهر قسطنطنیه (Constantinople) در ۱۱ ماه مه سال ۳۳۰ میلادی آماده بهره برداری شد. این شهر كه موقعیت منحصر به فردی دارد در نقطه مرزی دو قاره آسیا و اروپا واقع شده و ناظر بر تنگه بسفر (Bosforus، محل تلاقی دریای سیاه و دریای اژه) و یكی از مراكز تصمیم گیری های مهم جهانی بوده است.
اقدام كنستانتین به ساختن این شهر باعث تشدید معارضات دو ابرقدرت زمان - ایران و روم - شد كه تا سال ۶۲۸ میلادی ادامه یافت وسرانجام هر دو امپراتوری را تضعیف و به عمرشان پایان داد.
«نورویچ» در تالیف خود «بیزانتیوم» در این زمینه نوشته است: در طول هشت قرن( دوران اشکانیان و ساسانیان )، امپراتوری غول آسای ایران تهدید عمده برای امپراتوری روم بود. ایران از گرجستان تا غرب فرات و شرق رود سند تا فلات پامیر (مرز شرقی تاجیكستان) وسعت داشت و این دو امپراتوری بدون وقفه بر سر سوریه و فلسطین و شمال غربی آسیای صغیر و گهگاه ارمنستان در حال جنگ و جدال بودند و در این جنگها كه تا سال ۶۲۸ میلادی ادامه داشت پیروزی باایرانیان بود که ناسیونالیسم ایرانی به دولت ساسانیان اقتدار ویژه داده بود. رومیان در آغاز ظهور این ناسیونالیسم، آن را دست كم گرفته بودند كه شكست های نظامی شان از اردشیر پاپكان و پسرش شاپور آنان را متوجه «واقعیت امر» كرد. در سایه همین ناسیونالیسم توفنده بود که ایران چند بار ابر قدرت اول جهان شده بود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز