قابلیت‌های واقعی در کتاب‌های مجازی

زمانی كه ۴۰۰ هزار نفر رمان «سوار بر گلوله» نوشته «استفن كینگ» را در چند روز از طریق Home page نویسنده، Download و مطالعه كردند، شگفتی عظیمی در دنیای صنعت نشر اتفاق افتاد، آنچه این اتفاق به صنعت نشر گوشزد می كرد، علاقه نزدیك به نیم میلیون نفر از مردم دنیا به خواندن كتاب های الكترونیكی بود كه آمادگی دریافت این گونه از كتاب ها را دارند.
این اتفاق سبب شد كه تولید و توزیع كتاب های الكترونیكی (books- e) در فهرست گزینه های علمی و قابل انجام در صنعت نشر قرار بگیرد. در حال حاضر نسخه دیجیتالی برخی از مجموعه كتاب های پرفروش در شبكه جهانی (world wide web) منتشر شده و با استقبال چشمگیری از كاربران اینترنت مواجه شده است، اگرچه نویسندگان این كتاب ها از این اقدام چندان راضی به نظر نمی رسند. زیرا بسیاری از كاربران بدون پرداخت حق مؤلف نسخه دیجیتالی كتاب را دریافت كرده و خوانده اند.
كتاب الكترونیكی یا همان book ـe پدیده ای كاملاً تازه و نو در صنعت نشر و چاپ كتاب به حساب می آید و پیامد آن تغییرات اساسی در نظام آموزشی و اطلاع رسانی خواهد بود، كتاب های الكترونیكی فقط نسخه ای الكترونیكی از كتاب چاپ شده و مطالب مكتوب نیست، بلكه این توانایی را نیز دارد تا در متن كتاب از امكاناتی مانند صوت، تصاویر، فیلم، انیمیشن های متحرك وغیره استفاده شود. سادگی جست وجو در متن كتاب الكترونیكی، سهولت اجرای نرم افزارهای مربوطه، داشتن چارچوبی زیباتر، یكپارچگی مطالب، امكان توزیع و بازاریابی ساده تر كتاب الكترونیكی، و نیز امكان داشتن قابلیت های چند رسانه ای Multimedia همگی از ویژگی های كتاب های الكترونیكی به شمار می روند كه سبب شده است این نسل از كتاب ها حركتی سریع و روبه رشد را آغاز كند.
سازمان ها و گروه های فراوانی با درك اهمیت كتاب های الكترونیكی به عنوان رسانه ای جدید و نوپا به حمایت و گسترش از آن اقدام كرده اند، به عنوان نمونه، نمایشگاه كتاب فرانكفورت جایزه ویژه ای به مبلغ یكصد هزار دلار برای برگزیده ترین كتاب الكترونیكی در نظر گرفته است به علاوه وب سایت های زیادی نیز از دست نوشته ها و كتاب های الكترونیكی استقبال می كنند. انتشارات Timewarner برای انتشار كتاب در قالب الكترونیكی اقدام به راه اندازی سایت www.ipublish.com نموده است تا نویسندگان علاقه مند كتاب های دیجیتالی خود را بر روی website قرار دهند و علاقه مندان نیز مطالعه كنند.
● تعریف
book ـe ذخیره اطلاعات یك كتاب در قالب دیجیتالی است به نحوی كه بتوان آن را بر روی صفحه رایانه مشاهده و مطالعه كرد، به علاوه كتاب های الكترونیكی قابلیت ذخیره و حمل بر روی محمل های الكترونیكی مانند دیسك فشرده (CD)، دیسك فشرده دیجیتالی (DVD)، حافظه های همراه (flash memory)، شبكه جهانی اینترنت (world wide web) و غیره را دارند به عنوان نمونه بسیاری از كتاب های مرجع مانند فرهنگ و بستر و چند دایرهٔ المعارف علاوه بر قالب چاپی بر روی CD، DVD و شبكه وب قابل دستیابی هستند. در سال های اخیر ناشران سعی كرده اند تا علاوه بر لوح فشرده و CD، كتاب های خود را از طریق شبكه جهانی در اختیار همگان قرار دهند.
● تاریخچه
▪ دهه ۱۹۴۰:
در این دهه نخستین روش های نیمه ماشینی ذخیره و بازیابی اطلاعات با استفاده از نظام برگه ای مورد استفاده قرار گرفت.
▪ دهه ۱۹۸۰:
در این دهه كه در واقع دهه رشد اینترنت نامگذاری شده است شاهد گسترش نظام های یك پارچه تنوع و ایجاد نرم افزارهای آماده و تجهیزات چاپ دیجیتال هستیم.
▪ ۱۹۹۸:
در این سال مجله wired از انتشار
۰.book ۲ یا فناوری كتاب الكترونیكی خبر داد.
▪ ۱۹۹۹:
انتشار نخستین كتاب الكترونیكی با عنوان Nuvomedia Rocket
▪ ۲۰۰۰:
استفن كینگ كتابی الكترونیكی با نام سوار بر گلوله (Riding the Bullet) را منتشر كرد كه با استقبال نیم میلیون نفری مخاطبان دیجیتالی مواجه شد اما پس از ۴۸ ساعت متن رمز شده كتاب شكسته شد و در سایت های Hack قابل دسترسی بود.
● ویژگی های كتاب های الكترونیكی
۱) تبادل بین مطالب (Interactivity)
كتاب الكترونیكی با داشتن فرامتن های بسیار (Hyper links) امكان تبادل بین مطالب و مرور همزمان آنها را فراهم می كند. به عنوان مثال در صفحه ای از كتاب نام شخصی آورده شده است، جهت دیدن مشخصات آن فرد و نیز مرور تاریخ زندگی او شما نیاز به كتاب دیگری دارید اما در كتاب های الكترونیكی كافی است كه بر روی نام شخص كلیك كنید تا تاریخچه زندگی و سیر مشخصات این فرد را ببینید.
۲) انسجام مطالب (Versatility)
اكنون دسترسی مردم به اطلاعات بسیار بیشتر شده است و می توان محرمانه ترین اطلاعات را از طریق سایت های موجود در اینترنت به دست آورد به علاوه به دلیل فراوانی اطلاعات تصمیم گیری ها نیز منطقی تر شده است. در كتاب های الكترونیكی با توجه به امكان جست وجو (search) در متن كتاب امكان دستیابی به اطلاعات فراهم شده است، به علاوه شما نیاز نخواهید داشت كه برای پیدا كردن مطلب خاصی كل كتاب را مرور كنید.
۳) چندرسانه ای (Multimedia)
پس از خرید یك كتاب الكترونیكی نباید تنها منتظر دیدن متن باشید، بلكه در كتاب های دیجیتالی (books -e) امكاناتی مانند صدا، تصویر، فیلم، انیمیشن های متحرك نیز خواهید دید، به علاوه این امكان نیز فراهم شده است كه شما دیگر كتاب را نخوانید، بلكه متن كتاب برای شما خوانده شود و شما تنها به مطالب كتاب گوش دهید.
این امكان توسط نرم افزارهایی مانند Microsoft Reader در اختیار كاربران قرار می گیرد تا علاوه بر كاربران عادی، كاربرانی كه از مشكلات جسمی مانند نابینایی یا كم بینایی رنج می برند بتوانند از خواندن كتاب لذت ببرند.
۴) سهولت دسترسی (Useability)
اكثر مواقع عدم همخوانی نرم افزارهای واژه پرداز سبب شده كه متن تایپ شده در یك نسخه از نرم افزار در نسخه ای دیگر باز نشده و مشكل آفرین شده است، مثلاً اگر فایل شما در برنامه word۲۰۰۰ تایپ شده است ممكن است تلاش های فراوان برای باز كردن این فایل در برنامه word xp بی ثمر باشد و شما تنها بتوانید آهی از دل بكشید. به علاوه قیمت بالای این نرم افزارها در كشورهایی كه دارای حقوق مالكیت نرم افزار هستند، مشكل دیگری فراروی كاربران خواهد بود اما كتاب های الكترونیكی با فرمت Exe از این قاعده مستثنی هستند. یعنی شما كتاب الكترونیكی خود را صرف نظر از نوع سیستم عامل (operating system) و برنامه نرم افزاری كه بر روی رایانه خود نصب كرده اید، باز كرده و مطالعه می كنید و به علاوه از امكانات جالب آن نیز بهره خواهید برد.
۵) سهولت انتقال (Transion)
اطلاعات پردازش نشده (Data) كه پس از پردازش در رایانه ها و سیستم های دیجیتالی به اطلاعات پردازش شده (Information) تبدیل می شوند این قابلیت را دارند كه از طریق mail -E، اینترنت و غیره به سرعت از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال یابند، كتاب های الكترونیكی نیز می توانند به صورت Download و یا به عنوان ضمیمه (attachment) به mail -E ها اضافه شده و از این سوی دنیا به سوی دیگر آن در بازه زمانی بسیاركوتاه انتقال یابند.
۶) سهولت حمل و نقل (portability)
شما برای جابه جا كردن كتاب های مرجع و فرهنگ نامه ها دیگر نیازی به استفاده از وسایل حمل و نقل نخواهیدداشت.
دیگر نیاز نیست كه شما ده ها جلد از كتابی را سوار بر ماشین كرده به جایی انتقال دهید، برای جابه جایی كتاب های الكترونیكی تنها یك CD مشكل شما را حل خواهدكرد، شما می توانید هزاران صفحه از كتابی را تنها در یك CD ملاحظه كرده و با خود حمل كنید.
● انواع كتاب های الكترونیكی
۱) كتاب های فقط متن:
در این گروه از كتاب های الكترونیكی تنها متن مشاهده می شود و فاقد هرگونه تصویر، نمودار و غیره است.
۲) كتاب های دارای تصاویر:
این دسته از كتاب ها شامل گروهی هستند كه علاوه بر متن اصلی كتاب، تعدادی تصاویر اسكن شده را دربرمی گیرد.
۳) كتاب های سخنگو:
این بخش از كتاب های الكترونیكی توانایی برقراری ارتباط با مخاطبان را از طریق امكانات صوتی و تصویری تعبیه شده در آنها دارد. مهم ترین كتاب های این گروه، كتاب هایی هستند كه توسط نرم افزارهایی خاص برای مخاطبان خوانده می شوند.
۴) كتاب های با تصاویر متحرك:
در این كتاب ها علاوه بر متن و تصاویر ثابت، شما شاهد تعدادی تصاویر متحرك مانند فیلم ها و یا انیمیشن ها نیز خواهیدبود.
۵) كتاب های چند رسانه ای:
این گروه از كتاب های الكترونیكی دارای رابطی چندرسانه ای و دوسویه بین كتاب و خواننده هستند. این گروه از كتاب ها كاملاً با كتاب های سنتی و چاپی تفاوت دارد و در آنها امكاناتی برای كمك به محققان مانند جست وجو پیش بینی شده است.
● نرم افزارهای مربوطه
برای ساخت كتاب الكترونیكی نرم افزارهای فراوانی وجوددارد كه شما می توانید از آنها استفاده كنید.
هركدام از این نرم افزارها قابلیت ها، مزایا و معایبی دارد كه با توجه به موضوع كتاب و هدفی كه شما به دنبال آن هستید می توانید از آن استفاده كنید. عوامل تعیین كننده برای استفاده از یك نرم افزار خاص شامل قیمت نرم افزار (Software price)، قابلیت های مختلف نرم افزار، امكانات نرم افزار مانند توانایی جست وجوی دركتاب، راحتی كار با نرم افزار (User Friendly)، پشتیبانی سیستم عامل های مختلف از نرم افزار، قابلیت استفاده در شبكه و یا تنها در یك كامپیوتر، شركت سازنده نرم افزار و غیره است. برای انتخاب نرم افزار مناسبی برای تولید یك كتاب الكترونیكی می توانید به وب سایت ebookcompilers.com سری بزنید و از راهنمایی های این سایت جهت انتخاب نرم افزار نشر الكترونیكی خود استفاده كنید.هزینه های نشر الكترونیكی بسیار پائین تر از نشر سنتی است و تولید یك كتاب الكترونیكی به مراتب ارزان تر از تولید همان كتاب به شیوه سنتی و چاپی خواهدبود. هزینه تولید كتاب الكترونیكی تنها مربوط به خرید نرم افزار مربوطه است كه دراین میان می توان از نرم افزارهای رایگان (Free) كه برروی شبكه جهانی وب به فراوانی یافت می شود استفاده كرد. همچنین پس از خرید نرم افزار نشر الكترونیكی موردنظر بارها و بارها می توانید از آن استفاده كنید بدون این كه نیاز به پرداخت وجهی داشته باشید.
● فرمت های كتاب الكترونیكی
امروزه فرمت های فراوانی برای نشر الكترونیكی رواج پیدا كرده است اما اگر سایت های اینترنتی و بویژه فروشگاه های اینترنتی كتاب های دیجیتالی از فرمت های PDF و HTML بهره می گیرند. اگر شما صفحات كتاب دیجیتالی خود را با فرمت HTML بسازید به راحتی می توانید آن را به یك فایل EXE تبدیل كرده و برروی تمام سیستم عامل ها (operating system) مشاهده كنید به علاوه امكان تبدیل فایل های HTML به PDF به سادگی امكان پذیر است.
مزیت فایل های PDF استقلال آن نسبت به فونت است یعنی اگر مخاطب شما فونتی را كه شما برای نشر الكترونیكی خود درنظر گرفته اید، نداشته باشد هنگام دیدن صفحات كتاب با مشكلی مواجه نخواهدشد و كتاب را همان گونه كه شما عرضه كرده اید، می بیند.
● مزایای نشر الكترونیكی
۱) افزودن اطلاعات چند رسانه ای
محیط وب، این امكان را برای شما فراهم می كند تا به راحتی علاوه بر متن، صوت، تصویر، فیلم و غیره را نیز در كتاب های خود مورد استفاده قرار دهید. درحالی كه در چاپ سنتی تنها می توان از عكس های رنگی و یا سیاه و سفید بهره گرفت و امكان استفاده از صوت، فیلم، ویدیو و غیره به عنوان بخشی از كتاب وجودندارد. امروزه امكاناتی مانند تلفظ كلمات مورددرخواست خواننده، استفاده از موسیقی های فیلم در هنگام خواندن كتاب، كتاب های با كلام ، پخش انیمیشن و غیره برای تشریح مفاهیم نوشته شده در كتاب های الكترونیكی خصوصاً برای كودكان رواج یافته است.
۲) دسترسی همزمان
محیط اینترنت این امكان را دراختیار نویسندگان قرار می دهد تا به صورت همزمان نسخه ای یكسان از كتاب خود را دراختیار تعداد فراوانی خواننده قرار دهند بدون این كه نیاز به هزینه های گزافی چون چاپ، صحافی، كاغذ و توزیع كتاب وجودداشته باشد. تنها كافی است یك نسخه از كتاب در محیط وب در دسترس علاقه مندان قرار بگیرد و بدین ترتیب همه خوانندگان قادر هستند كه به طور همزمان كتاب را مطالعه كنند.
۳) امكان جست وجو
توسط الكترونیكی كردن كتاب ها می توان امكان جست وجوی ساده و پیشرفته را برای جست وجوی كلیدواژه های خاص در متن كتاب و یا در فصل و صفحه ای مشخص پیش بینی كرد و بدین ترتیب جایگزین مناسبی برای نمایه كتاب درنظر گرفت كه نسبت به نمایه های رایج از امكانات بیشتری برخوردار است.
۴) قابلیت اصلاح و ویرایش
محیط وب (world wide web) به نویسندگان این امكان را می دهد تا پس از چاپ كتاب به اصلاح یا انتشار ویرایش های جدید اثر خود بپردازند و بدون پرداخت هیچ گونه هزینه اضافی نسخه های بعدی اثر خود را روانه بازار كنند، انجام چنین فرایندی در محیط الكترونیكی بسیار سریع و كم هزینه است زیرا در اكثر مواقع تنها فصل هایی از كتاب بازنگری می شود، كه در صنعت نشر باید حتی برای اصلاح یك صفحه از كتاب همه كتاب را مجدداً به چاپ رساند كه این خود سبب بروز هزینه های زیادی خواهدشد.
به علاوه با توجه به زمان بر بودن فرایند چاپ، آماده سازی و توزیع كتاب های چاپی می توان نسخه های جدیدتر كتاب را قبل از توزیع فیزیكی برروی شبكه وب قرار داد تا علاقه مندان به آن دسترسی داشته باشند.
● تفاوت های نشر دیجیتالی
كتاب الكترونیكی دارای تفاوت هایی با كتاب چاپی هستند به عنوان نمونه می توان به موارد زیر اشاره كرد: كتاب چاپی همواره تغییرناپذیر است اما متن كتاب الكترونیكی انعطاف پذیر است. این متن تغییرات فراوان تازه ای در نوع ارائه اطلاعات به وجود آورده است، هنگام مطالعه كتاب الكترونیكی اطلاعات به صورت عمودی نمایان می شوند و خواندن این گونه از كتاب ها مانند خواندن طوماری بلندبالا است.
شبكه وب امكان عرضه كتاب با سرعت بیشتری را برای نویسندگان وناشران فراهم كرده است زیرا مرحله چاپ كتاب كه از زمان برترین مراحل نشر است از این چرخه حذف نشده است و لذا كتاب راه كوتاه تری را برای نشر طی می كند به علاوه امكان به روز رسانی كتاب از طریق شبكه وب موجب شده است كه نویسنده با خوانندگان اثرش رابطه تعاملی داشته باشد و كاستی ها و نقص های موجود را به سرعت اصلاح كند.
نشر الكترونیكی برای ناشرانی كه می خواهند قبل از ارائه اثر خود به بازار آن را از نظر میزان موفقیت و مقبولیت میان مخاطبان محك بزنند امكان فوق العاده ای است. این نوع از نشر برای كتاب ها و اسنادی كه هر چند یك بار نسخه جدیدتری از آنها عرضه می شود و اطلاعات جدیدتری را دربرمی گیرد گزینه ایده آلی است.
● مزایای نشر الكترونیكی از منظر ناشران
۱) بی نیازی از فضایی جهت انبار
یكی از مشكلاتی كه ناشران همواره با آن مواجه هستند نیاز به مكانی فیزیكی به نام انبار برای نگهداری كتاب ها قبل از توزیع و نیز نگهداری نسخه های اضافی و بازگشتی كتاب است. نشر الكترونیكی این نیاز ناشران را مرتفع كرده و دیگر نیاز به انبار در این روش نشر وجود ندارد زیرا همه اطلاعات در قالب های رایانه ای نگهداری شده و نیاز به فضاهایی فیزیكی برای نگهداری آن از بین رفته است. به علاوه اگر محیط نگهداری كتاب ها از نظر رطوبت، گرما، حرارت و نور نامناسب باشد به كتاب ها آسیب خواهد رسید ولی كیفیت اطلاعات دیجیتالی شده همواره یكسان خواهد ماند.
۲) كاهش هزینه ها
انتشار تنها یك نسخه از كتاب های الكترونیكی و امكان دسترسی همزمان همه علاقه مندان و خوانندگان به آن موجب خواهد شد تا برخلاف كتاب های چاپی نیازی به انتشار تیراژ بالایی از كتاب مربوطه نباشد. اما لازم است گفته شود كه تهیه كتاب های الكترونیكی خود دارای هزینه هایی مانند ثبت آدرس اینترنتی (Domain)، خرید فضا در محیط وب (Hosting)، طراحی گرافیكی، حفظ و به روزرسانی اطلاعات پایگاه، نوشتن برنامه جست وجو، ورود اطلاعات (Data Entery)، خرید تجهیزات سخت افزاری مورد نیاز، طراحی و پیاده سازی شبكه های رایانه ای و غیره است. اما بسیاری از این تجهیزات قابل استفاده از نشر كتاب های الكترونیكی دیگر می باشد و تنها یك بار هزینه آنها انجام می شود.
۳) خرید بر خط كتاب
خوانندگان می توانند پس از مطالعه معرفی و یا نقد كتاب نسبت به سفارش و خرید آن اقدام كنند. یكی از محدودیت های نشر سنتی لزوم مراجعه علاقه مندان به كتاب فروشی ها و آن هم در ساعاتی خاص است. به علاوه ممكن است كتابی كه اخیراً به چاپ رسیده است به دلیل استقبال خوانندگان كمیاب شده باشد و یا تنها در مناطق جغرافیایی خاصی توزیع شده باشد.
در سیستم خرید بر خط (onling buy) كتاب ، هر كس از هر كجا و در هر زمان می تواند به پایگاه نویسنده یا ناشر مراجعه كرده و پس از پر كردن فرم های مربوطه سفارش كتاب را انجام دهد. همین امر سبب خواهد شد كه ناشران بتوانند خوانندگان بیشتری را در مناطق جغرافیایی دیگر جذب كرده و عملاً محدودیت های فیزیكی و مكانی برای توزیع كتاب از میان برداشته خواهد شد.
اكنون ناشران معتبر در سراسر جهان امكان ثبت سفارش و خرید نسخه الكترونیكی كتاب چاپ شده را در وب سایت خود فعال كرده اند.
۴) بدون برگشت كتاب
از نشر الكترونیكی به دلیل توزیع نسخه های دیجیتالی كتاب مربوطه مشكلی با عنوان برگشت كتاب از سوی فروشندگان و یا خوانندگان به دلیل چاپ بد كتاب، خسارات كتاب در اثر حمل ناصحیح و غیره وجود نخواهد داشت به علاوه در صورت وجود مشكلی در نحوه حروفچینی، صفحه بندی و غیره كتاب دربازه زمانی بسیار كوتاهی می توان نسخه های الكترونیكی بعدی را روانه بازار كرد.
۵) بی نیازی به شبكه توزیع
یكی از مشكلاتی كه بسیاری از ناشران با آن مواجه هستند عدم توزیع سریع، مناسب و كم هزینه كتاب ها در شهرهای مختلف است. از مزایای نشر الكترونیكی به عدم نیاز به توزیع و ارسال آن می توان اشاره كرد اما باید درخصوص چاپ نسخه الكترونیكی كتاب اطلاع رسانی مناسبی را انجام داد كه چنین فرایندی می تواند از طریق مطبوعات و جراید، وب سایت های اطلاع رسانی، نامه های الكترونیكی ارسالی و تبلیغات انجام شود و یا می توان كتاب های نشر الكترونیكی را بر روی ویترین های فروشگاه های online عرضه كرد.
۶) سرعت بیشتر در چرخه نشر كتاب
در چاپ الكترونیكی دیگر نیازی به ارسال كتاب به چاپخانه، بررسی كیفیت چاپ، صحافی، توزیع و ارسال كتاب به فروشندگان وجود ندارد و خود این عوامل سبب خواهد شد كه سرعت چرخه نشر كتاب الكترونیكی به مراتب بیشتر از سرعت چرخه نشر چاپی باشد.
۷) فرصت بیشتر برای انتشار عناوین بیشتر
امروزه در بین ناشران بویژه ناشران خصوصی دیده می شود كه به دلیل محدودیت های مالی تمایلی به چاپ كتاب های تخصصی و كم فروش ندارند و برعكس تمایل دارند كتاب های پرمخاطب را به چاپ برسانند تا سود بیشتری كسب كنند.
نشر الكترونیكی می تواند این مشكل را از پیش روی ناشران بردارد تا آنها بتوانند با انتشار كتاب های تخصصی و كم فروش همان سودی را انتظار داشته باشند كه در مورد كتاب های پرفروش انتظار دارند و این به دلیل تولید تنها یك نسخه از كتاب در قالب الكترونیكی است كه دسترسی تعداد زیادی از خوانندگان به یك نسخه از كتاب را به طور همزمان فراهم می آورد و ناشران فرصت بیشتری خواهند یافت تا به انتشار عناوین بیشتری از كتاب های تخصصی روی آورند.
۸) جلوگیری از تمام شدن نسخه های چاپی كتاب
یكی از مشكلاتی كه در خصوص كتاب های مرجع و پراستفاده به وجود می آید عدم امكان دسترسی به نسخه هایی از كتاب است كه چاپ آن به پایان رسیده است و نسخه های كتاب نایاب شده است. نشر الكترونیكی این فرصت را به ناشران می دهد كه هیچگاه با مشكل به اتمام رسیدن نسخه های چاپی مواجه نشده و امكان خرید كتاب به صورت همیشگی و بر خط برای خوانندگان همواره فراهم باشد.
● چاپ الكترونیكی در ایران
صنعت چاپ الكترونیكی در كشور ما از جمله صنایع جدیدی است كه وارد صنعت چاپ شده است و ضرورت فرهنگ سازی و نیز زیرساخت های لازم برای ترویج و افزایش استفاده از آن بشدت مورد نیاز است. اما در ایران وب سایت هایی اخیراً شروع به انتشار كتاب های الكترونیكی به صورت محدود كرده اند كه این مقوله بویژه در زمینه پایان نامه های دانشجویی و كتاب های تخصصی نسبت به سایر مقوله ها فراوانی بیشتری دارد.

وحید نقشینه

منبع : روزنامه ایران