۴ ژانویه سال ۸۳ ـ روزی که بابک خرمدین کشته شد

بابک خرمدین چهارم ژانویه سال ۸۳۸ میلادی به دستور معتصم خلیفه عباسی با قطع تدریجی دست و پا و اعضای بدن کشته شد و سپس بقیه بدنش را در بیرون شهر سامرا به دار آویختند که مدتها به همان صورت باقی بود.
در آن قرن درهر گوشه ایران یک استقلال طلب بپاخاسته بود . در شمال ایران همزمان سه مبارز ــ بابک ، مازیار و افشین ــ بنای مبارزه با حکومت بغداد را گذارده بودند که بابک در عین حال فرضیه اجتماعی ــ اقتصادی مزدک را هم دنبال می کرد و خواهان برابری کامل مردم و مالکیت عمومی ( اشتراکی ) بود. پیروان او پیراهن سرخ رنگ بر تن می کردند و به احتمال زیاد دادن عنوان « سرخها » به کمونیستها ریشه در همان زمان دارد . در تاریخ ، آنان را سرخ جامگان ، خرمیان و خرمدینان نوشته اند. در آن زمان هنوز اکثریت آذربایجانی ها که بابک از میان آنان برخاسته بود دین نیاکان ( آیین زرتشت ) را حفظ کرده بودند . باید دانست که تا زمان شاه اسمعیل صفوی(پنج قرن پیش ) هم بسیاری از مردم شمال ارس و حکمران آنان شروانشاه زرتشتی بودند . همچنین باید به خاطر داشت که زبان ترکی دو ــ سه قرن بعد با سلجوقیان وارد این قسمت ایران شد.
بابک بارها سپاه خلیفه عباسی را که عموما غلامان ترک آسیای مرکزی بودند شکست داده بود ، زیرا دژ و استحکامات متعدد داشت . وی با مازیار حاکم تبرستان ( مازندران ) و نیز افشین سردار استقلال طلب دیگر در ارتباط بود . مازیار به دلیل همسایگی با طاهریان از دور و در ظاهر احترام خلیفه را داشت تا فرصت مناسب به دست آورد و افشین معتقد به انهدام قدرت خلیفه از درون بود و بنا براین ، خود را به او نزدیک کرده بود ، ولی خلیفه از همه چیز باخبر بود و برای تضعیف روحیه استقلال طلبی ایرانیان که می گفتند : اسلام بله ؛ حکومت اعراب نه ــ افشین را به جنگ بابک فرستاد . افشین همه مساعی خود را به کار برد تا بابک باقی بماند که بابک به دلیل از دست دادن چند افسر خود به ارمنستان فرار کرد که در آنجا به دام توطئه افتاد و اسیر شد و به افشین تحویل گردید و افشین راهی جز تحویل او به خلیفه نداشت و خلیفه او را به طرز دلخراشی که مورخان آن زمان شرح داده اند و درتاریخ طبری هم آمده است بکشت ،اما بابک تا جان در بدن داشت خود را نباخت . مازیار نیز از طریق اغفال برادرش دستگیر و او نیز در سامرا که معتصم پایتخت خود را به انجا منتقل کرده بود به طرز فجیعی کشته شد و جسدش را درکنار استخوانهای بابک به دار زدند . سپس نوبت به افشین رسید که اورا در بغداد گرفتند و خلیفه تماسهای او با مازیار و بابک را رو کرد و با گرسنگی دادنش کشت و جنازه وی را هم در کنار دوتن دیگر در حاشیه سامرا به دار آویخت . تاریخ خلفای عباسی و حکام عرب مملو از چنین قتلهایی است ، حتی قتل نزدیکان و بستگانشان

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز