روز جهانی اهدای ارگان

یازدهم ماه مارس روز جهانی اهدای ارگان بود. آمارهای منتشر شده در آلمان خبر از موفقیت‌هایی در زمینه‌ اهدای ارگان می دهند. بر این مبنا سال ۲۰۰۷ در این کشور سالی موفقیت آمیز در زمینه‌ اهدای اعضای بدن بود.
آن گونه که بنیاد آلمانی اهدای ارگان اعلام کرده است، در سال ۲۰۰۷ میلادی در این کشور ۱۳۱۳ نفر پس از مرگ، ۴۱۳۹ عضو بدن خود را به افراد مریضی که به این اعضا احتیاج داشتند، اهدا کردند. شمار پیوند عضو در سال ۲۰۰۷ به این ترتیب پنج‌درصد بیشتر از سال ۲۰۰۶ میلادی و رکوردی در تاریخ آلمان به حساب می‌آید. این بنیاد همچنین اعلام کرده است که در چهار سال اخیر، شمار کسانی که حاضر به اهدای ارگان‌های خود پس از مرگ بوده‌اند، ۲۱‌درصد افزایش یافته است. اما هنوز در آلمان همه روزه سه نفر به خاطر فاسد شدن یکی از ارگان‌های خود و نبود ارگان اهدایی می‌میرند.
در آلمان اهدای اعضای بدن بر طبق قانون تنظیم شده و کسی که موافق اهدای ارگان خود به طور مجانی‌ است، می‌تواند با پر کردن اوراقی، آمادگی خود را اعلام دارد. پروفسور اِکهارد ناگل رییس مرکز پیوند ارگان در شهر آگسبورگ آلمان و یکی از اعضای شورای ملی اتیک بر این نظر است که اهدای ارگان می‌تواند زندگی بسیاری از بیماران را نجات دهد. او می‌گوید: «وقتی کسی به خاطر مثلا ضربه‌ مغزی می‌میرد، در لحظه‌ مرگ ارگان‌های دیگر بدن‌اش هنوز سالم‌اند. در چنین شرایطی می‌شود از قلب، ریه‌ها، کلیه‌ها و کبد او برای پیوند به مریضی که به این ارگان‌ها احتیاج دارد، استفاده کرد و به این ترتیب زندگی چندین مریض در حال مرگ را نجات داد.»
● پیشنهاد گوردون براون
گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا، در ماه ژانویه در مقاله‌ای در روزنامه‌ ساندی تلگراف، در موافقت با اهدای ارگان پیشنهاد کرده است که همه‌ شهروندان در فهرست اهداکنندگان عضو قرار گیرند و هر کس که مخالفتی با اهدای اعضای بدنش دارد، باید اقدام کرده و نام خود را از این فهرست خارج سازد. در حال حاضر شهروندان بریتانیایی هم مانند آلمانی‌ها باید خود تصمیم بگیرند که آیا حاضر به اهدای ارگان‌های بدن‌شان پس از مرگ هستند یا نه. چنین افرادی کارتی در این رابطه دریافت می‌کنند.
گوردون براون بر این نظر است که در صورت تحقق پیشنهاد او، شمار مرگ و میر افرادی که به عضوی محتاج هستند به شدت کاهش خواهد یافت. او در ادامه می‌گوید: این که ما همه ساله شاهد مرگ‌هزاران نفر به خاطر کمبود عضو هستیم، یک تراژدی است که باید جلوی آن را گرفت. بر مبنای آمارهای موجود در میان هر یک‌میلیون شهروند بریتانیایی تنها ۱۳ نفر حاضر به اهدای ارگان‌های خود پس از مرگ هستند.
● مشکل بزرگ در راه اهدای ارگان
یکی از مشکلات بزرگ در راه اهدای ارگان، نقش ادیان مختلف است که هنوز راه را بر پیوند اعضا سد می‌کنند. اما به نظر می‌رسد که این مشکلات به تدریج در حال حل شدن هستند. خانم دکتر رناته کنوپل یکی از مسوولان کلیسای پروتستان ِ آلمان در مورد نظر دین مسیحیت نسبت به اهدای عضو می‌گوید: «در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در کلیسا‌های مختلف مسیحی، بحث‌های فراوانی در این مورد وجود داشت. در سال‌های پایانی دهه‌ ۱۹۸۰ کلیسای کاتولیک و پروتستان در نشریات خود در این مورد نظر دادند. دیدگاه کلیسای کاتولیک و پروتستان در اصول کلی موافق با این امر است و پیوند ارگان را از نظر اخلاقی می‌پذیرد. اما شروطی را هم برمی‌شمارد که در هر مورد ِ مشخص باید در نظر گرفته شوند. مسیحیت معتقد است که زندگی و بدن انسان موهبتی‌ است که خداوند در اختیار انسان قرار داده و باید جسم و روح را گرامی داشت و انسان‌ها باید نسبت به سلامتی خود کوشا باشند. اما همزمان انسان‌ها این حق را دارند که به خاطر علاقه به انسان‌های دیگر و همبستگی با آنها عضو بدن خود را به دیگری بدهند.»
● حل موانع دینی در سنگاپور
مسلمانان نیز با اهدای عضو، مشکلات فراوانی دارند و این اقدام در بسیاری از کشورهای مسلمان هنوز به رسمیت شناخته نشده است. مسلمانان سنگاپور برمبنای طرحی جدید که چندی است در این کشور رایج شده، می‌توانند ارگان‌های خود را به افرادی دیگر هدیه کنند. تا قبل از این طرح، آنها چنین اجازه‌ای نداشتند. یکی از مشکلات عمده در میان مسلمانان، شرط دفن میت طی ۲۴ ساعت است. گفتنی است که در سنگاپور، ارگان‌های همه شهروندان این کشور می‌توانند، در صورت اثبات مرگ‌شان از طرف پزشکی قانونی، به افرادی که در انتظار پیوند عضو هستند، اهدا شود. در مورد مسلمانان این کشور اما شرایط برعکس است. ارگان مسلمانان تنها در صورتی امکان پیوند دارند که خود این افراد به طور کتبی خواستار آن شده باشند. این ممنوعیت اسلامی نتیجه‌اش آن شده که شهروندان مسلمان نیز امکان دسترسی به ارگان‌های دیگران را نداشته باشند. این در حالی است که صدها شهروند مسلمان این کشور، با ارگان‌هایی ناکارا منتظر اهدای عضو هستند و همه ساله بسیاری از آنان به همین دلیل می‌میرند. در ماه‌های میانی سال ۲۰۰۷ میلادی، سرانجام شورای مسلمانان سنگاپور فتوای مخالفت با اهدای ارگان را در این کشور ملغی اعلام کرد، تا از این راه امکان ادامه‌ زندگی را برای مسلمانان این کشور تسهیل بخشد. فاتریس بکارام مفتی دوم مسلمانان این کشور در این مورد می‌گوید: «ما به این نتیجه رسیدیم که باید استثناهایی در قوانین موجود به وجود آورد. در این رابطه اگر مشخص شود که پیوند ارگان ضروری است، باید بپذیریم که در مراسم خاک سپاری تاخیر ایجاد می‌شود. این مساله را در حال حاضر همه‌ فقها قبول کردند.»
روزنامه‌ چاپ سنگاپور در گزارشی نوشته است که از ۳۰۰‌هزار مسلمان، تنها ۱۶‌هزار نفر کارت‌های مخصوص اهدای عضو را پس از مرگ پر کرده‌اند و حاضر به اهدای ارگان‌های خود پس از مرگ‌اند. این در حالی است که نظرخواهی‌ها در سنگاپور نشان داده‌اند که از هر ۱۰ شهروند مسلمان این کشور، نه نفر موافق اهدای عضو پس از مرگ هستند. امیرعلی عبدعلی، رییس کمیته اهدای کلیه مسلمانان در سنگاپور بر این نظر است که با تصویب طرح جدید، موقعیت بیماران مسلمان بهتر خواهد شد: « در چنین شرایطی زمان انتظار برای دریافت کلیه کوتاه تر از سابق می‌شود و شرایط امروز که ۵ تا ۷ سال انتظار است، تغییر می‌کند. در شرایط جدید، بیماران مسلمان احتیاج به این همه انتظار ندارند و با آنها مثل شهروندان دیگر در سنگاپور رفتار می‌شود.»
● پیشنهاد به سازمان ملل
پروفسور اِکهارد ناگل رییس مرکز پیوند ارگان در شهر آگسبورگ آلمان و یکی از اعضای شورای ملی اخلاقیات به سازمان بهداشت جهانی و همچنین سازمان ملل متحد پیشنهاد کرده است که سیاستی مشخص و دقیق در سطح جهانی در رابطه با اهدای ارگان برقرار سازند. او بر این نظر است که سعی خود را تا برقراری چنین تفاهم‌نامه‌ای ادامه خواهد داد و دلیل می‌آورد: «وقتی می‌بینید که پسربچه‌ای سه ساله که نمی‌تواند حتی قدمی بردارد، پس از پیوند کبد در مسابقه‌ تخم مرغ جمع کنی کودکان اول می‌شود، وقتی می‌بینید بچه‌ای که افسرده است و او را با صندلی چرخ دار به بیمارستان می‌آورند، بعد از عمل پیوند قلب و شش می‌تواند تا بالای کوه برود، احساس عجیبی از غرور و شادی به شما دست می‌دهد و امیدی که باز هم بیشتر تا برای درمان آنها مبارزه کنید و خواستار چنین قانونی شوید.»

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد